Eurobank: Το βελτιωμένο οικονομικό κλίμα επιτάχυνε την αύξηση των ιδιωτικών καταθέσεων το 2018

Ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα επιταχύνθηκε το 2018, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, αφού το υπόλοιπο των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια Νομισματικά και Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΝΧΙ) ανήλθε στα €134,5 δις τον Δεκέμβριο 2018 (βλέπε Σχήμα 1Α) παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 6,4% ή €8,1 δις.
Το αντίστοιχο μέγεθος τον Δεκέμβριο 2017 ήταν στα €126,3 δις ενισχυμένο κατά 4,1% ή €5,0 δις σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο 2016.
Ποια ήταν η συνεισφορά των επί μέρους θεσμικών τομέων της οικονομίας στην ετήσια ενίσχυση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα το 2018; , αναρωτιέται η Eurobank στην εβδομαδιαία ανάλυσή της.
Η υψηλότερη συνεισφορά προήλθε από τα νοικοκυριά και ακολούθησαν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Το υπόλοιπο των καταθέσεων των ελληνικών νοικοκυριών στα εγχώρια ΝΧΙ αυξήθηκε στα €110,0 δις τον Δεκέμβριο 2018 από €103,9 δις τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (ετήσια μεταβολή 5,8% ή €6,0 δις).
Σε ότι αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, το υπόλοιπο των καταθέσεών τους στα εγχώρια ΝΧΙ ανήλθε στα €24,5 δις τον Δεκέμβριο 2018 καταγράφοντας ετήσια αύξηση 9,5% ή €2,1 δις.

Σε ότι αφορά το επίπεδο της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα από τα εγχώρια ΝΧΙ τα στοιχεία είχαν ως εξής τον Δεκέμβριο 2018: το σχετικό υπόλοιπο διαμορφώθηκε στα €169,9 δις καταγράφοντας ετήσια συρρίκνωση -7,5% ή -€13,7 δις.
Το 45,2% της προαναφερθείσας πτώσης αφορούσε τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (-7,0% ή -€6,2 δις), το 43,9% τα νοικοκυριά (-7,3% ή -€6,0 δις) και το 10,9% (-11,7% ή -€1,5 δις) την κατηγορία των ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και ατομικών επιχειρήσεων.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις αναταξινομήσεις, τις διαγραφές και τις μεταβιβάσεις δανείων, καθώς και τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, η ετήσια πτώση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2018 διαμορφώθηκε στο -1,1% ή -€2,0 δις, δηλαδή σε επίπεδα πολύ ηπιότερα σε σύγκριση με τα προαναφερθέντα μεγέθη.
Η ετήσια αύξηση των καταθέσεων και η ετήσια συρρίκνωση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2018 είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ψαλίδας ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγέθη κατά €21,8 δις (από -€57,2 δις τον Δεκέμβριο 2017 στα -€35,4 δις τον Δεκέμβριο 2018).
Το προαναφερθέν μέγεθος αντανακλάται στην ετήσια μείωση της εξάρτησης του εγχώριου νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος από το Ευρωσύστημα (ετήσια συρρίκνωση κατά -€20,7 δις βάσει των στοιχείων που παρατίθενται στη συνοπτική λογιστική κατάσταση της Τραπέζης της Ελλάδος τον Νοέμβριο 2018).  
Ποιοι είναι οι βασικοί ερμηνευτικοί παράγοντες για την επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα το 2018;
Θεωρούμε ότι η κυριότερη ερμηνευτική μεταβλητή ήταν αυτή  της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος για το σύνολο του έτους.
Σε αυτό το γεγονός συνετέλεσε η ομαλή ολοκλήρωση του 3ου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής (3ΠΟΠ) τον Αύγουστο 2018 και η μετάβαση στην ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία.
Ένας 2ος παράγοντας ήταν η επιτάχυνση του ρυθμού ενίσχυσης του Ακαθαρίστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Ως γνωστόν, η ζήτηση χρήματος είναι θετική συνάρτηση του επίπεδου της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, ήτοι οι αυξημένες συναλλαγές οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης χρήματος.
Τέλος, ένας 3ος παράγοντας ήταν η σχεδόν πλήρης άρση των κεφαλαιακών ελέγχων και η περαιτέρω ενίσχυση της χρήσης ηλεκτρονικού χρήματος ως μέσου συναλλαγών.  
Εν κατακλείδι, σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό του Απριλίου 2017 (περίοδος: Νοέμβριος 2001 – Δεκέμβριος 2018), οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα παρουσίασαν σωρευτική αύξηση €15,5 δις ή 13,0% τον Δεκέμβριο 2018, με τη συνεισφορά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να ανέρχεται στα €10,8 δις και €4,7 δις αντίστοιχα.
Βάσει της συνοπτικής λογιστικής κατάστασης της Τραπέζης της Ελλάδος, στο διάστημα Απριλίου 2017 – Νοεμβρίου 2018, η νομισματική βάση (Μ0) της ελληνικής οικονομίας συρρικνώθηκε κατά -€13,7 δις (από €41,9 δις τον Απρίλιο 2017 στα €28,2 δις τον Νοέμβριο 2018).
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω στοιχεία, δύναται να υποστηριχτεί ότι η αύξηση των καταθέσεων τους τελευταίους 20 μήνες συνδέεται με την επιστροφή φυσικού χρήματος στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η εν λόγω ενέργεια – προερχόμενη κυρίως από τα νοικοκυριά – αποτελεί μια ένδειξη, 1ον ενίσχυσης της εμπιστοσύνης τους στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και 2ον αύξησης των αναγκών τους για πραγματοποίηση συναλλαγών με ηλεκτρονικό χρήμα (π.χ. δαπάνες για αγορές αγαθών και υπηρεσιών, αποπληρωμές δανείων, φορολογικές υποχρεώσεις κ.α).
Η περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος (το 4ο τρίμηνο 2018 σημειώθηκε τριμηνιαία μείωση η οποία συνεχίστηκε ηπιότερα τον Ιανουάριο 2019) και πρωτίστως η μεγέθυνση του ΑΕΠ αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη συνέχιση – ή ακόμα και την επιτάχυνση – των θετικών ρυθμών μεταβολής των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα.