Eurobank: Στο 1,4% ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης το 2017

Η χαμένη ελληνική δεκαετία (σε όρους απολεσθείσας παραγωγής και εισοδήματος), δηλαδή η περίοδος από το τέλος του 2007 μέχρι το τέλος του 2017, ολοκληρώθηκε με ένα έτος ήπιας σχετικά ανάκαμψης.
Η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ, ήτοι ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, διαμορφώθηκε στο 1,4% από -0,2% το 2016 (βλέπε Σχήματα 1 & 2).
Η εν λόγω οικονομική επίδοση αντιστοιχεί σε αύξηση της εγχώριας παραγωγής τελικών αγαθών και υπηρεσιών κατά €2,5 και €3,5 δις σε σταθερές και τρέχουσες τιμές αντίστοιχα. Υπό το πρίσμα της προσέγγισης της δαπάνης, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2017 προήλθε από τις επενδύσεις παγίων και από τη μεταβολή των αποθεμάτων (βλέπε Σχήμα 1).
Οι καθαρές εξαγωγές και η δημόσια κατανάλωση είχαν αρνητική συνεισφορά, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε οριακά στάσιμη για 4ο συνεχές έτος (μέση ετήσια μεταβολή 2013-2017 +0,1%).
Είναι αναντίρρητα αποδεκτό ότι η άνοδος των επενδύσεων αποτελεί ένα θετικό σημάδι για την πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας ωστόσο, η επίδοση της κατανάλωσης προκαλεί προβληματισμό.  

1

Ο χαρακτηρισμός της επίδοσης της ελληνικής οικονομίας το 2017 ως «ήπιας ανάκαμψης» εδράζεται στα παρακάτω ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία: ήπιας γιατί ο αντίστοιχος ρυθμός μεγέθυνσης στην Ευρωζώνη και την ΕΕ-28 ήταν κατά 0,9 και 1,0 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ) υψηλότερος. Επί παραδείγματι, η οικονομία της Ισπανίας μεγεθύνθηκε με 3,1% το 2017, της Ολλανδίας με 3,1%, της Αυστρίας με 2,9%, της Πορτογαλίας με 2,7%, της ΕΕ-28 με 2,4%, της Σουηδίας με 2,4%, της Ευρωζώνης με 2,3%, της Γερμανίας με 2,2%, της Δανίας με 2,1%, της Γαλλίας με 1,8%, του Βελγίου με 1,7%, του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) με 1,7% και της Ιταλίας με 1,5%.

Πως κινήθηκε η εγχώρια οικονομική δραστηριότητα το 4ο τρίμηνο 2017;
Σύμφωνα με τους τριμηνιαίους εθνικούς λογαριασμούς της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 0,1% σε τριμηνιαία βάση και στο 1,9% σε ετήσια το 4ο τρίμηνο 2017. 
Τα αντίστοιχα μεγέθη το 3ο τρίμηνο 2017 ήταν 0,4% και 1,4%. Συνεπώς, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ επιβραδύνθηκε σε τριμηνιαία βάση και επιταχύνθηκε σε ετήσια το 4ο τρίμηνο 2017.   

Η επένδυση αποτέλεσε τη μοναδική συνιστώσα του ΑΕΠ με θετική συνεισφορά στον τριμηνιαίο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης το 4ο τρίμηνο 2017. Πιο αναλυτικά, οι επενδύσεις παγίων ενισχύθηκαν σε τριμηνιαία βάση κατά 27,8% από -3,1% το προηγούμενο τρίμηνο. Οι κατηγορίες των κεφαλαιουχικών αγαθών άλλων κατασκευών και μηχανολογικού και μεταφορικού εξοπλισμού είχαν τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην προαναφερθείσα αύξηση, με τις επενδύσεις σε κατοικίες να παραμένουν οριακά στάσιμες.
Σε ότι αφορά τις υπόλοιπες συνιστώσες του ΑΕΠ, ο ρυθμός μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος για 3ο συνεχές τρίμηνο και διαμορφώθηκε στο -0,4% από -0,5% και -0,2% το 3ο και το 2ο τρίμηνο 2017 αντίστοιχα.
Επιπρόσθετα, η δημόσια κατανάλωση συρρικνώθηκε κατά -1,8% (από αύξηση 2,0% το προηγούμενο τρίμηνο), οι εξαγωγές κατά -2,3% (από 4,8%), ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,7% (από 0,8%).
Δύναται να υποστηριχτεί ότι η αρνητική επίδραση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών από τα υψηλά φορολογικά βάρη υπεραντιστάθμιζει – προς το παρόν τουλάχιστον – την αντίστοιχη θετική από την αύξηση της απασχόλησης.
Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 3 και στον Πίνακα 3, η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα έπειτα από τη γρήγορη ανάκαμψη που σημείωσε το 4ο τρίμηνο 2015 (είχε προηγηθεί το 3ο τρίμηνο 2015 με την τραπεζική αργία, το δημοψήφισμα, τους κεφαλαιακούς ελέγχους και την υπογραφή του 3ου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής στις 19/8/2015) παρέμεινε ουσιαστικά στάσιμη – με σχετικά μικρές διακυμάνσεις – στα επόμενα τρίμηνα. Το εν λόγω στοιχείο προκαλεί προβληματισμό καθώς ναι μεν το νέο υπόδειγμα μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να στηρίζεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές ωστόσο, και η συνιστώσα της ιδιωτικής κατανάλωσης θα πρέπει να εισέλθει σε ένα στάδιο ανοδικής πορείας (με τον ρυθμό μεταβολής της να υπολείπεται εκείνον του ΑΕΠ έτσι ώστε μεσοπρόθεσμα να ενισχυθεί το μερίδιο των επενδύσεων).
Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στα στοιχεία του 4ου τριμήνου 2017, σημειώνουμε ότι η ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,9% ήταν αποτέλεσμα της ανόδου των επενδύσεων παγίων (28,9%), της δημόσιας κατανάλωσης (2,1%) και των εξαγωγών (5,3%). Η μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης (-1,0%) και η αύξηση των εισαγωγών (4,9%) είχαν αρνητική επίδραση.
Τέλος, βάσει των προαναφερθέντων μεγεθών η στατιστική επίδραση βάσης (carry over effect) για το 2018 διαμορφώθηκε στις 0,5 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ). 
Το αντίστοιχο μέγεθος πέρυσι ήταν αρνητικό στις -0,1 ΠΜ.
Πως κινήθηκε η εγχώρια οικονομική δραστηριότητα στο σύνολο του 2017;
Όπως αναφέραμε στην αρχή του παρόντος δελτίου, η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα ανήλθε στο 1,4% το 2017 από -0,2% πέρυσι. Αυτός ήταν ο 2ος θετικός ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης τα τελευταία 10 χρόνια (0,7 το 2014). Η συνεισφορά των επί μέρους συνιστωσών του ΑΕΠ είχε ως εξής (για τους αντίστοιχους ετήσιους ρυθμούς μεταβολής βλέπε Πίνακα 3): επενδύσεις παγίων 1,1 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ), μεταβολή αποθεμάτων 0,7 ΠΜ, ιδιωτική κατανάλωση 0,1 ΠΜ, εξαγωγές 2,1 ΠΜ και εισαγωγές -2,4 (καθαρές εξαγωγές -0,3 ΠΜ).
Τέλος, υπό το πρίσμα της προσέγγισης της παραγωγής, ο κλάδος της βιομηχανίας (βλέπε κατηγορία 2. στον Πίνακα 1) είχε την υψηλότερη συνεισφορά στην ενίσχυση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας το 2017 και ακολούθησαν οι κλάδοι: (α)  χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευές οχημάτων και μοτοσικλετών, μεταφορά και αποθήκευση, υπηρεσίες παροχής καταλύματος και υπηρεσίες εστίασης (δηλαδή εμπόριο, τουρισμός και μεταφορές), (β) τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες και (γ) επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες. Οι κλάδοι του δημοσίου τομέα, των κατασκευών, της ενημέρωσης και της επικοινωνίας και των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων είχαν αρνητική συνεισφορά στην ετήσια μεταβολή του συνόλου της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το 2017.