Εθνική Τράπεζα: Ελαιόλαδο και βαμβάκι βούλιαξαν τις εξαγωγές το α΄τρίμηνο

Μία “τέλεια καταιγίδα” χτύπησε τις ελληνικές εξαγωγές, ωστόσο ανέδειξε παράλληλα την ανθεκτικότητά τους, σημειώνει ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας για τις Τάσεις του Επιχειρείν, καθώς δέχτηκαν ταυτόχρονα πλήγματα (i) από την κλιματική αλλαγή, (ii) από τις γεωπολιτικές αναταραχές και (iii) από την αναιμική διεθνή ζήτηση.

Ωστόσο, επισημαίνει η τράπεζα στην ανάλυσή της, οι ελληνικές εξαγωγές διατήρησαν αλώβητα τα μερίδια που έχουν κερδίσει στις διεθνείς αγορές, δημιουργώντας έτσι βάσιμη προοπτική για σταδιακή ανάκαμψή τους μέσα στη χρονιά.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με την ανάλυση της ΕΤΕ, πτώση της τάξης του 9% ετησίως (σε αποπληθωρισμένους όρους) κατέγραψαν οι ελληνικές εξαγωγές το τρίμηνο Νοέμβριος 2023-Ιανουάριος 2024, εν μέσω μιας «τέλειας καταιγίδας» επιπτώσεων: (i) της κλιματικής αλλαγής (ii) των γεωπολιτικών αναταραχών και (iii) της αναιμικής διεθνούς ζήτησης. Συγκεκριμένα, σχεδόν το ½ της πτώσης είναι αποτέλεσμα των απωλειών στις εξαγωγές ελαιόλαδου και βαμβακιού, όπου η κλιματική αλλαγή έπληξε την παραγωγή βαμβακιού (-47%) και επέτεινε τα χαμηλά του ελαιοκομικού κύκλου (24% χαμηλότερα από μια μέση «κακή σοδειά»).

Ωστόσο, ακόμα και εξαιρώντας τα δύο αυτά προϊόντα,  οι ελληνικές εξαγωγές παραμένουν σε αρνητικό έδαφος το τελευταίο τρίμηνο (-5%, σε αποπληθωρισμένους όρους), καθώς:

• Η κρίση στη Μέση Ανατολή (π.χ. τα προβλήματα διέλευσης στη διώρυγα του Σουέζ) δυσχεραίνει (i) την πρόσβαση των προϊόντων μας στις αγορές και (ii) των επιχειρήσεων μας σε πρώτες ύλες, αλλά και (iii) το διαμετακομιστικό ρόλο της χώρας.
• Οι αναιμικές συνθήκες ζήτησης σε Δυτική Ευρώπη και Βαλκάνια (οι οποίες καλύπτουν τα ⅔ των ελληνικών εξαγωγών) οδήγησαν σε πτώση των ελληνικών εξαγωγών στην εν λόγω  περιοχή κατά 8% το τελευταίο τρίμηνο. Σημειώνεται ότι οι υπόλοιπες αγορές καταγράφουν μεικτές τάσεις, με αθροιστική επίδοση της τάξης του +1%.

Σε αυτό το περιβάλλον, οι εξαγωγές (εκτός ελαιόλαδου και βαμβακιού) παρέμειναν σε αρνητικό έδαφος για δύο διαδοχικά τρίμηνα (Αύγουστος 2023 – Ιανουάριος 2024). Έτσι, το τελευταίο εξάμηνο απώλεσαν το 9% της ανόδου που πέτυχαν τη δυναμική περίοδο 2020-2023Η1, κατά την οποία τα ελληνικά προϊόντα αύξησαν το μερίδιο τους στις ευρωπαϊκές εξαγωγές κατά ¼ (σε 0,52% από 0,43% το 2019). Ωστόσο, εμβαθύνοντας στα δεδομένα διαπιστώνεται ότι, παρά την πτώση, οι ελληνικές εξαγωγές συνεχίζουν να επιδεικνύουν ανθεκτικότητα, καθώς:

• Οι απώλειες του τελευταίου εξαμήνου ήταν μικρότερες από τη μέση αύξηση των εξαμήνων της δυναμικής περιόδου των 3,5 ετών (€0,6 δις έναντι €1,0 δις).
• Τα ελληνικά προϊόνταδιατήρησαν αλώβητο το αυξημένο μερίδιο που πέτυχαν στην εν λόγω περίοδο.

Σε επίπεδο κλάδων, παρατηρούμε ότι η εικόνα δεν είναι ομοιόμορφη, καθώς ξεχωρίζουν 3 διακριτές κατηγορίες:

• Ως ανθεκτικοί κλάδοι χαρακτηρίζονται τα τρόφιμα και το ξύλο (καλύπτοντας αθροιστικά το 30% των εξαγωγών), καθώς είναι οι μόνοι θετικοί στο τελευταίο τρίμηνο (+4% και +13%, αντίστοιχα), συνεχίζοντας την ανοδική πορεία που προηγήθηκε κατά τη δυναμική περίοδο 2020-2023Η1 (+23% και +94%, αντίστοιχα).
• Ως αδύναμος κλάδος χαρακτηρίζεται η ένδυση (καλύπτοντας το 3% των εξαγωγών) που βρίσκεται υπό συνεχή πίεση σε όλη τη περίοδο αναφοράς (2020-2023), ενώ παράλληλα κατέγραψε την εντονότερη πτώση στο τελευταίο τρίμηνο (-38%). Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κλάδος έχει απωλέσει το 1/3 της εξαγωγικής του δύναμης έναντι του 2019 (-€0,5 δις).
• Οι υπόλοιποι κλάδοι (δηλαδή, τα λοιπά 2/3 των εξαγωγών) δέχθηκαν συγκριτικά μικρότερη πίεση στο τελευταίο τρίμηνο (σε εύρος -1% με -8% σε αποπληθωρισμένους όρους), και έτσι, παρά τη σωρευτική πίεση του τελευταίου εξαμήνου, κατάφεραν να διατηρήσουν μεγάλο μέρος των κερδών της προηγούμενης περιόδου. Ως αρνητική εξαίρεση ξεχωρίζουν τα υφάσματα, τα οποία στο τελευταίο εξάμηνο πίεσης έχασαν το 60% των κερδών της εν λόγω περιόδου.

Όσον αφορά τις προοπτικές του τρέχοντος έτους, εκτιμούμε ότι οι εξαγωγές θα επιταχύνουν σταδιακά, και παρά το δύσκολο ξεκίνημα θα προσεγγίσουν έως το τέλος του έτους τη μεσοπρόθεσμη τάση ανάπτυξης (της τάξης του 5%), επιτυγχάνοντας έτσι ετήσια επίδοση της τάξης του 3%. Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται στη βελτίωση των προσδοκιών ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου και της ευρωπαϊκής οικονομίας, σε συνδυασμό με τη σταδιακή εξασθένιση των αρνητικών επιπτώσεων της χαμηλής περσινής παραγωγής σε ελαιόλαδο και βαμβάκι. Συνεπής με αυτή την εκτίμηση είναι η επάνοδος των ελληνικών εξαγωγών σε θετικό έδαφος τον Φεβρουάριο καθώς και η ανοδική πορεία των εξαγωγικών παραγγελιών για το μήνα Μάρτιο.

Δείτε την ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας