ESM: Η Ελλάδα εκταμίευσε μόνο 45,9 δισ. ευρώ από το 3ο πρόγραμμα οικονομικής στήριξης

Η Ελλάδα επέστρεψε στις χρηματοπιστωτικές αγορές το 2017, υποστηριζόμενη από την οικονομική ανάπτυξη και την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος ESM, ωστόσο το οικονομικό περιβάλλον εντός του οποίου καλείται να λειτουργήσει είναι πολύ δύσκολο.
Αυτό αναφέρει στην ετήσια έκθεσή του για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και στο κεφάλαιο της Ελλάδας ο ESM, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι στόχος πλέον της Ελλάδας είναι να αντιμετωπίσει τις εναπομένουσες προκλήσεις πριν τη λήξη του προγράμματος, μετά τη σημαντική πρόοδο που κατέγραψε το προηγούμενο έτος.
«Είναι σημαντικό η Ελλάδα να συνεχίσει σε αυτή την πορεία για να ανακτήσει σταθερή πρόσβαση στις αγορές» αναφέρεται συγκεκριμένα και σημειώνεται ότι παρότι η εμπιστοσύνη των αγορών προς τη χώρα έχει ενισχυθεί, η ελληνική οικονομία έχει να αντιμετωπίσει ένα δύσκολο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. «Η Ελλάδα πρέπει να αντιμετωπίσει τις εναπομείνασες προκλήσεις πριν τη λήξη του προγράμματος, για να μπορέσει να χτίσει πάνω στα επιτεύγματά της, τη μετά-πρόγραμμα εποχή» σημειώνεται.
Η κυβέρνηση συνέχισε επίσης την εκκαθάριση καθυστερούμενων οφειλών χρησιμοποιώντας τα ίδια κεφάλαια του ESM, και, ως εκ τούτου, έδωσε άμεση στήριξη στην πραγματική οικονομία.
Το επίσημα καταγεγραμμένο απόθεμα καθυστερούμενων οφειλών, συμπεριλαμβανομένων των επιστροφών φόρων, ανήλθε σε 3,3 δισ. ευρώ στο τέλος του 2017, το χαμηλότερο από τον Δεκέμβριο του 2014.
Μετά την επιτυχή εφαρμογή της πολιτικής στο πλαίσιο της δεύτερης και τρίτης αξιολόγησης, τα όργανα του ESM ενέκριναν την εκταμίευση της χρηματοδοτικής συνδρομής ύψους 15,2 δισ. ευρώ μεταξύ του Ιουλίου 2017 και Μαρτίου 2018, εκ των οποίων 3,1 δισ. ευρώ διατέθηκαν στην εκκαθάριση των καθυστερήσεων.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, διατέθηκαν στην Ελλάδα τα 45,9 δισ ευρώ, από τα 86 δισ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί κατά το τρίτο πρόγραμμα.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα είχε προπληρώσει 2 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο του 2017 για την εξαγορά μετατρέψιμων ομολόγων (CoCos) από την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας στην οποία χρησιμοποίησε τη χρηματοδότηση του ESM.
Στην έκθεση αναφέρεται, επίσης, ότι μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018 είναι διαθέσιμο για την Ελλάδα το ποσό των 39,1 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται δε, ότι μέρος αυτού του ποσού θα εκταμιευθεί με την τελευταία αξιολόγηση του προγράμματος, ενώ τα υπόλοιπα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πιθανά μέτρα για το χρέος.
Για πρώτη φορά από το 2006, η ελληνική οικονομία αυξήθηκε για τέσσερα διαδοχικά τρίμηνα το 2017, υποστηριζόμενη από την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, γεγονός που βοήθησε να αποφευχθεί η αβεβαιότητα.
Η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά 1,4% το 2017, καθώς η αύξηση των επενδύσεων αντιστάθμισε τη μείωση των καθαρών εξαγωγών και της δημόσιας κατανάλωσης, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό σταθερή.
Οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,9% το 2018 και κατά 2,3% το 2019, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα περιοριστεί σε 0,4% και 0,5% του ΑΕΠ, αντίστοιχα, από 0,9% του ΑΕΠ το 2017.
Η Ελλάδα ξεπέρασε τους δημοσιονομικούς στόχους του προγράμματος ESM με ευρύ περιθώριο για τρίτο διαδοχικό έτος.
Σύμφωνα με την Eurostat, το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε στο 4,0% του ΑΕΠ το 2017.
Αυτό μεταφράζεται σε πλεόνασμα 4,2% σε όρους προγράμματος, που υπερβαίνει το στόχο του 1,75% κατά 2½% του ΑΕΠ.
Το 2015 και το 2016 οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις υποστήριξαν την αύξηση των εσόδων.
Οι αρχές θέσπισαν πρόσθετες φορολογικές διατάξεις για την περίοδο μετά το πρόγραμμα ως μέρος της δεύτερης αξιολόγησης προκειμένου να παράσχει περαιτέρω εγγυήσεις ότι ο στόχος για το μεσοπρόθεσμο πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ θα επιτευχθεί.
Αυτά τα μέτρα συμπληρώνουν υφιστάμενα πακέτα μεταρρυθμίσεων, κυρίως με την προσαρμογή συντάξεων 2019 και με τη διεύρυνση της βάσης φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων από το 2020.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει ήδη εφαρμόσει κάποια μέτρα στήριξης της κοινωνίας το 2017, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης.
Αναφορικά με το χρέος, ο ESM αναγνωρίζει ότι αυτό παρέμεινε αυξημένο στο 178,6% του ΑΕΠ το 2017.

Για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητά του, ο ESM έχει εφαρμόσει με επιτυχία τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνση του χρέους, που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup του 2016.
Έτσι, ο ESM εκτιμά ότι έως το 2060, τα μέτρα αυτά θα μειώσουν το χρέος της Ελλάδας κατά περίπου 25 εκατοστιαίες μονάδες και τις ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης κατά σχεδόν έξι ποσοστιαίες μονάδες.
Σύμφωνα με το Eurogroup, ένα δεύτερο σύνολο μέτρων για το χρέος θα μπορούσε να εφαρμοστεί μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM, εάν χρειάζεται.
Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, επαναπροσδιορισμό της σταθμισμένης ληκτότητας και μιας περαιτέρω περιόδου χάριτος των δανείων του EFSF.
Επίσης, να ληφθούν υπόψιν και οι πιθανές διαφορές μεταξύ των εκτιμήσεων ανάπτυξης και της πραγματικής ανάπτυξης, και να υιοθετηθεί ένας μηχανισμός προσαρμογής.
Εξάλλου, αναφέρεται ότι το 2017 έγινε πλήρως λειτουργική η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (HCAP).
Η έκθεση, σημειώνει ότι τα έσοδα της εταιρείας θα συμβάλουν στη μείωση του ελληνικού χρέους και θα υποστηρίξουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.
Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες, επισημαίνεται το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (43,1%) στο τέλος του 2017.
Παρόλο που οι τράπεζες πληρούσαν στόχους για τη μείωση του αποθέματος, πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες για την επίτευξη πιο φιλόδοξων στόχων, κατά τα επόμενα δύο χρόνια.
Το 2017, η κυβέρνηση εισήγαγε σημαντική νομοθεσία για να βοηθήσει τις τράπεζες να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε 35,3% μέχρι τα τέλη του 2019 μέσω του εξωδικαστικού νόμου και τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας πλειστηριασμών για την πώληση περιουσιακών στοιχείων.
Τα αρχικά αποτελέσματα, ωστόσο, είναι χαμηλότερα από τις προσδοκίες. Η μείωση του NPL αποτελεί βασική παράμετρο στα stress test, τα οποία καθορίζουν εάν οι τράπεζες έχουν επαρκές κεφάλαιο για να απορροφήσουν τις ζημίες σε διαφορετικά σενάρια.