Ερχεται σφαλιάρα από την ΕΕ για τη χρήση λογισμικών παρακολούθησης

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορούν να χρησιμοποιούν ζητήματα εθνικής ασφάλειας ως λευκή επιταγή για να δικαιολογήσουν τη χρήση λογισμικών παρακαλούθησης (spyware), ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε έγγραφο που είδε το POLITICO.

Οι κυβερνήσεις που αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν παρεμβατικό λογισμικό παρακολούθησης, όπως το Pegasus της NSO Group «δεν μπορούν να ασκήσουν την ευθύνη τους με τρόπο που υπονομεύει την αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας της ΕΕ», για την προστασία των δεδομένων και την ιδιωτική ζωή, ανέφερε το σχέδιο ανακοίνωσης, που συντάχθηκε ως απάντηση σε έκθεση της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για spyware.

Η εθνική ασφάλεια έχει χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία από ορισμένες κυβερνήσεις της ΕΕ, που χρησιμοποίησαν λογισμικό υποκλοπής για τη συλλογή πληροφοριών από τηλέφωνα και άλλες συσκευές που ανήκουν σε δικηγόρους, δημοσιογράφους και ακόμη και πολιτικούς της αντιπολίτευσης.

Στην Ισπανία, τουλάχιστον 65 Καταλανοί αυτονομιστές πολιτικοί έχουν γίνει στόχος spyware.

Στην Ελλάδα ξέσπασε σκάνδαλο ξέσπασε όταν η κυβέρνηση αναγνώρισε ότι είχε υποκλέψει το τηλέφωνο του αρχηγού κόμματος. Στην Ελλάδα επίσης κυβερνητικά στελέχη είχαν επαφές με επιχειρηματίες που διακινούσαν παράνομο λογισμικό το οποίο παρακολουθούσε μέλη της κυβέρνησης, τον αρχηγό κόμματος και δημοσιογράφους.

Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία χρήσης spyware κατά ακτιβιστών και δημοσιογράφων.

Σύμφωνα με το Politico όταν το έγγραφο οριστικοποιηθεί θα είναι η πρώτη φορά που η Επιτροπή θα λάβει θέση για το λογισμικό υποκλοπής spyware. Αρχικά είχε προγραμματιστεί να δημοσιευθεί τον Ιούνιο, αλλά η ημερομηνία δημοσίευσης έχει καθυστερήσει, είπαν δύο αξιωματούχοι της Επιτροπής υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή δεν είχαν εξουσιοδότηση να συζητήσουν το θέμα.

«Όταν υπόκειται σε κατάλληλες συνθήκες και διασφαλίσεις, η χρήση παρεμβατικού λογισμικού παρακολούθησης από τις αρχές εθνικής ασφάλειας ή επιβολής του νόμου μπορεί να χρησιμεύσει για την προστασία σημαντικών στόχων γενικού δημόσιου συμφέροντος σε μια δημοκρατική κοινωνία», αναφέρεται στο έγγραφο.

«Παρόλα αυτά, η ακατάλληλη χρήση του μπορεί να υπονομεύσει ή ακόμη και να καταστρέψει την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών διαδικασιών υπό τον μανδύα της υπεράσπισής τους… το παρεμβατικό λογισμικό επιτήρησης οδηγεί σε σοβαρή παρέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα και ως εκ τούτου πρέπει να ελέγχεται αυστηρά», ανέφερε.

Ωστόσο, «το γεγονός και μόνο ότι διακυβεύεται η εθνική ασφάλεια δεν καθιστά το δίκαιο της ΕΕ ανεφάρμοστο», ανέφερε.

Ενώ η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει εκδώσει εκτελεστικά εντάλματα με τη μαύρη λίστα ορισμένων εταιρειών spyware, η Επιτροπή δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί στην έκκληση του Κοινοβουλίου να εκπονήσει νομοθετική πρόταση ή να επιπλήξει τις χώρες για την κακή χρήση της τεχνολογίας.

Το σχέδιο ανακοίνωσης προτείνει πολλές «ελάχιστες διασφαλίσεις και προϋποθέσεις» που θα πρέπει να εφαρμοστούν «ανεξαρτήτως του σκοπού της επιτήρησης».

Αυτά περιλαμβάνουν τη διασφάλιση ότι ένα δικαστήριο ή ανεξάρτητο όργανο έχει εξουσιοδοτήσει εκ των προτέρων την παρακολούθηση και τον αποκλεισμό της χρήσης spyware σε δημοσιογράφους και άλλους. Θα απαιτούσε ελέγχους σχετικά με τα δεδομένα που υποβάλλονται σε επεξεργασία και ότι εξακολουθεί να υπάρχει έγκυρος λόγος για την επιτήρηση. Προτείνει επίσης την ενημέρωση των ατόμων που ήταν υπό παρακολούθηση.

«Αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά δικαιώματα των ατόμων είναι το δικαίωμα να ειδοποιούνται ότι υπόκεινται στη χρήση παρεμβατικού λογισμικού παρακολούθησης μόλις περάσει η απειλή που προκάλεσε τη χρήση του», ανέφερε.

Η Επιτροπή είπε ότι η χρήση spyware για την επιβολή του νόμου θα πρέπει να περιοριστεί σε σοβαρά εγκλήματα όπως η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, η δολοφονία, το ξέπλυμα χρήματος, η διακίνηση ναρκωτικών και η διαφθορά. Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να «διαστρεβλώσουν» την έννοια του σοβαρού εγκλήματος για να αποκλίνουν από το δίκαιο της ΕΕ.

«Το εύρος των απαιτήσεων που σχετίζονται με τη διατήρηση της εθνικής ασφάλειας δεν μπορεί να καθοριστεί μονομερώς από κάθε κράτος μέλος, χωρίς κανέναν έλεγχο από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ», αναφέρεται στο έγγραφο.