Eνωση Δικαστών και Εισαγγελέων: Συνέδριο με θέμα την αυστηροποίηση των ποινών και το ρόλο των δικαστών

Οι πρόσφατες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει σειρά αδικημάτων και ο ρόλος των δικαστών, ήταν μεταξύ των θεμάτων τα οποία συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον του νομικού κόσμου στο διήμερο συνέδριο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων με θέμα «Αντεγκληματική πολιτική, ποινική νομοθεσία και Δικαιοσύνη».

Ανώτατοι και ανώτεροι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί, καθηγητές Πανεπιστημίου από την Ελλάδα και το εξωτερικό και διακεκριμένοι ποινικολόγοι έδωσαν το παρόν στο συνέδριο, που διοργανώθηκε υπό την αιγίδα της προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων Χριστόφορος Σεβαστίδης, στην ομιλία του, αναφέρθηκε στον ηθικό πανικό που έχει καλλιεργηθεί στην κοινωνία, με τη βοήθεια των ΜΜΕ, για την αύξηση της εγκληματικότητας, αν και, όπως είπε, «η πραγματικότητα που προκύπτει από πολλές έρευνες εμφανίζει μια κραυγαλέα αναντιστοιχία μεταξύ δεικτών εγκληματικότητας και φόβου του εγκλήματος». Απώτερος σκοπός είναι κατά τον κ. Σεβαστίδη, η αυστηρότερη τιμωρία ομάδων πολιτών όπως διαδηλωτές, τοξικομανείς, αλλοδαποί κλπ χωρίς όμως η αυστηροποίηση αυτή να αγγίζει, όπως υποστήριξε, «την λεγόμενη αφανή/σκοτεινή εγκληματικότητα, τα εγκλήματα του λευκού κολάρου, τα οποία τελούνται από άτομα που απολαμβάνουν σεβασμό και κατέχουν υψηλό κοινωνικό status». Ο κ Σεβαστίδης πρόσθεσε πάντως πως η αύξηση του αριθμού των κρατουμένων, οδηγεί και την Ελλάδα στη δημιουργία ιδιωτικών φυλακών, όπως συνέβη στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΝΔΕ, οι πρώτες ιδιωτικές φυλακές «ξεκίνησαν ήδη να λειτουργούν στον Ασπρόπυργο με την μορφή ΣΔΙΤ».

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Όλγα Τσόλκα εξέφρασε σοβαρές αμφιβολίες για τη συμβατότητα σειράς πρόσφατων διατάξεων με το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισημαίνοντας πως όταν «παραγνωρίζεται ή αγνοείται το ενωσιακό δίκαιο από τον έλληνα νομοθέτη», η ευθύνη μετατίθεται στους ώμους των δικαστών που έχουν υποχρέωση να αναλάβουν τον εγγυητικό τους ρόλο ως ευρωπαίοι δικαστές».

Ο αντεισαγγελέας Εφετών, επίκουρος καθηγητής Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Βασίλης Αδάμπας μίλησε για τον επηρεασμό του ποινικού δικαίου από τις «σειρήνες του ποινικού λαϊκισμού» που συνήθως εργαλειοποιείται για να καλύψει όσα δεν μπορεί η διοίκηση, χωρίς εξαναγκαστικό μέσο.

Η καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ελισσάβετ Συμεωνίδου, στην εισήγησή της, υποστήριξε πως «δεν επηρεάζει η ποινή την τέλεση των εγκλημάτων», επικαλούμενη το γεγονός ότι οι γυναικοκτονίες όχι μόνο δεν μειώθηκαν αλλά αντίθετα αυξήθηκαν, μετά τις αλλαγές της σχετικής νομοθεσίας το 2021.

Ο ποινικολόγος Ευτύχης Φυτράκης μίλησε για υπερποινικοποίηση και τιμωρητικότητα, με τη συρρίκνωση των δικονομικών διαδικασιών, που οδηγούν σε αυστηρότερες ποινές με συνέπειες στον ήδη επιβαρυμένο υπερπληθυσμό των φυλακών. Ο αριθμός των ανήλικων κρατούμενων, όπως είπε ο κ. Φυτράκης, έχει αυξηθεί μέσα σε ένα χρόνο 250%, καθώς τον Ιανουάριο στη φυλακή ήταν 26 και την 1η Νοεμβρίου ανέρχονταν σε 65.

Η αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ε.τ. Μαρία Καραμανώφ υπογράμμισε πως «η δικαστική ανεξαρτησία παραμένει τυπικά η θεμελιώδης εγγύηση ότι η δικαστική λειτουργία επιτελεί πράγματι τον διττό της προορισμό, συνιστάμενο στην επίλυση διαφορών, αφενός, και στην παρακολούθηση και έλεγχο της πορείας του Κράτους Δικαίου προς την πραγμάτωση των αξιών και σκοπών που προβλέπει το Σύνταγμα, αφετέρου. Παρά ταύτα, η σχετική της θέση συχνά υποβαθμίζεται, άμεσα ή έμμεσα, με μέτρα και πρακτικές που θέτουν υπό αμφισβήτηση την υπερέχουσα σημασία της έναντι άλλων επιθυμητών χαρακτηριστικών της Δικαιοσύνης».

Η Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πάντειο, Χριστίνα Ζαραφωνίτου, τόνισε πως η αντεγκληματική πολιτική δεν αρκεί να είναι αποτελεσματική αλλά οφείλει να προστατεύει και τα ανθρώπινα δικαιώματα».