Ενδοοικογενειακή βία: Oι αργοί ρυθμοί της Δικαιοσύνης αφήνουν απροστάτευτα τα θύματα – Τι δηλώνει ο πρόεδρος του ΔΣΑ

Η δολοφονία της 28χρονης έξω από το αστυνομικό τμήμα των Αγίων Αναργύρων έδειξε την αδυναμία της ΕΛ.ΑΣ. στο χειρισμό υποθέσεων που αφορούν σε ενδοοικογενειακή βία. Σε αυτή την αδυναμία προστίθενται οι εξαιρειτκά αργοί ρυθμοί της Δικαιοσύνης.

Από το 2021 η κυβέρνηση ξεκίνησε να παίρνει μέτρα για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, στον απόηχο των δημόσιων καταγγελιών που δημιούργησαν το ελληνικό «MeToo» κίνημα. Τα κυβερνητικά μέτρα για την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας είναι η δημιουργία της 24ωρης τηλεφωνικής γραμμής SOS 15900, η δημιουργία συμβουλευτικών κέντρων, η δημιουργία των Γραφείων Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας εντός κάποιων αστυνομικών τμημάτων της χώρας, η δημιουργία της εφαρμογής «Panic button» (πρόκειται για μια εφαρμογή η οποία ειδοποιεί άμεσα την αστυνομία και χορηγείται σε γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας από τα αστυνομικά τμήματα), καθώς και δεκάδες καμπάνιες ευαισθητοποίησης που παρακινούν τα θύματα να μιλήσουν ανοιχτά και να καταγγείλουν περιστατικά βίας.

Τα παραπάνω μέτρα ενώ βρίσκονται προς την σωστή κατεύθυνση για την προστασία των θυμάτων, αποτελούν εργαλεία και χρειάζονται το σωστό χειρισμό από τις αστυνομικές αρχές, οι
οποίες σε κάθε περίπτωση ακολουθούν ένα πρωτόκολλο. Παράλληλα οι αστυνομικοί των Γραφείων Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι και ευαισθητοποιημένοι προκειμένου να χειριστούν τέτοιες σοβαρές υποθέσεις. Κάτι τέτοιο δεν έγινε, όπως φάνηκε, στην περίπτωση της 28χρονης Κυριακής Γρίβα. Η νεαρή Αξιωματικός Υπηρεσίας δεν χειρίστηκε την υπόθεσή της όπως αρμόζει. Ενώ το ίδιο το θύμα ζήτησε περιπολικό από την Αξιωματικό Υπηρεσίας να τη μεταφέρει από το Α.Τ. στο σπίτι της, καθώς η ίδια φοβόταν, η  Αξιωματικός της απάντησε να καλέσει ή ίδια το «100» και η απαξιωτική απάντηση που έλαβε, όταν κάλεσε την Άμεση Δράση, ήταν πως «το περιπολικό δεν είναι ταξί». Αποτέλεσμα ήταν η τραγική δολοφονία της στο κατώφλι του αστυνομικού τμήματος των Αγίων Αναργύρων.

Πως κινείται η Αστυνομία 

Αστυνομική πηγή από το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας στο Α.Τ. Ομόνοιας, ανέφερε στο FinancialReport ότι «σε περίπτωση που κάποιο θύμα ενδοοικογενειακής βίας καλέσει στο γραφείο μας, ενημερώνουμε απευθείας το 100 και αποστέλλουμε περιπολικό στο σημείο. Αν συλληφθεί ο δράστης ακολουθεί η αυτόφωρη διαδικασία. Ειδάλλως, το θύμα έχει το δικαίωμα να καταθέσει μήνυση στο αστυνομικό τμήμα και τότε στέλνουμε περιπολικό στο δηλωμένο σημείο προκειμένου να συλληφθεί ο δράστης και να ακολουθήσει η διαδικασία του αυτοφώρου». Επιπλέον ανέφερε πως σε περίπτωση που το θύμα θέλει να έρθει στο αστυνομικό τμήμα και να καταγγείλει περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, υπάρχει η δυνατότητα
μεταφοράς του με περιπολικό από το σημείο που θα καλέσει μέχρι το αστυνομικό τμήμα.

Μπορεί στο πρωτόκολλο της αστυνομίας να μην προβλέπεται η μεταφορά του θύματος με περιπολικό όχημα, ωστόσο αστυνομικές πηγές αναφέρουν πως κάθε υπόθεση είναι ξεχωριστή και αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο ανάλογα και με την ευαισθητοποίηση από την πλευρά των αστυνομικών.

Το αδίκημα της ενδοοικογενειακής βίας διώκεται αυτεπαγγέλτως αν το θύμα καταγγείλει κάποιο περιστατικό. Σχηματίζεται αμέσως δικογραφία στο αστυνομικό τμήμα , ακόμα και αν δεν έχει κατατεθεί μήνυση, και διαβιβάζεται στην Εισαγγελία. Επιπλέον δίνεται στο θύμα η δυνατότητα ιατροδικαστικής εξέτασης, καθώς και η δυνατότητα εγκατάστασης της εφαρμογής
«Panic Button» στο κινητό του.

Η Δικαιοσύνη 

Σε αυτό το σημείο ξεκινάει η εμπλοκή της Δικαιοσύνης σε μια καταγγελία ενδοοικογενειακής βίας. Μετά τη διαβίβαση της δικογραφίας από το αστυνομικό τμήμα, η Εισαγγελία είναι αρμόδια για την υπόθεση. Εδώ εμφανίζεται και το κενό στην προστασία του θύματος, καθώς οι ρυθμοί της Δικαιοσύνης είναι εξαιρετικά αργοί. Ο εισαγγελέας διατάζει είτε την έναρξη  συμπληρωματικής προκαταρκτικής εξέτασης είτε οδηγεί την υπόθεση στον ανακριτή. Τα εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας, τα οποία θεωρούνται σοβαρότερα, οδηγούνται στον ανακριτή, ωστόσο η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει μήνες, ειδικά σε υποθέσεις που αφορούν την Εισαγγελία Αθηνών. Αργή ανταπόκριση από τη Δικαιοσύνη έχουν και οι υποθέσεις που αφορούν σε ασφαλιστικά μέτρα και προσωρινές ρυθμίσεις, δικαστικές διαδικασίες που πολλά θύματα ενδοοικογενειακής βίας ακολουθούν προκειμένου να κρατήσουν τον δράστη μακριά τους.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως τα προηγούμενα χρόνια όλες αυτές οι διαδικασίες κυλούσαν με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς. Μέχρι και το 2020 η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων προχωρούσε χωρίς χρονοτριβή. Εντός δύο ημερών από την κατάθεσή τους γινόταν εκδίκαση της προσωρινής διαταγής και έκδοση αυτής την επόμενη ημέρα. Η τελική εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων γινόταν εντός 15 ημερών από την κατάθεση, αναφέρει πηγή.

Ανάγκη δημιουργίας ειδικού δικαστικού σώματος 

Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δημήτρης Βερβεσός, μιλώντας στο FinancialReport επιβεβαίωσε τους εξαιρετικά αργούς ρυθμούς της Δικαιοσύνης σε τέτοιες υποθέσεις και
δήλωσε ότι «ως Σύλλογος έχουμε αναδείξει το θέμα των καθυστερήσεων της Δικαιοσύνης σε υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων, κάνοντας καταγγελία στην πρόεδρο του Αρείου Πάγου, χωρίς
να έχουμε λάβει κάποια απάντηση». Πρόσθεσε ότι «λίγοι δικαστές έχουν αναλάβει μεγάλο όγκο υποθέσεων και γι’ αυτό υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις».

Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δημήτρης Βερβεσός.

Η Γενική Γραμματέας του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Χριστίνα Τσαγκλή, δήλωσε στο FinancialReport ότι «ένα από τα ζητήματα που ο ΔΣΑ έχει θέσει ως προτεραιότητα είναι η απομόνωση των υποθέσεων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας από τον όγκο των λοιπών ποινικών εκκρεμουσών υποθέσεων ενώπιων της Εισαγγελίας και η αντιμετώπισή τους κατά προτεραιότητα». Επιπλέον τόνισε την ανάγκη δημιουργίας ειδικού εισαγγελικού και δικαστικού σώματος που θα ασχολείται με τέτοιου είδους υποθέσεις προκειμένου να επιταχυνθεί η δικονομική εκκαθάρισή τους. Συμπλήρωσε πως «αν δεν δημιουργηθούν ξεχωριστά πινάκια για τις υποθέσεις έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας δεν πρόκειται ποτέ να εκκαθαρίζονται».

Σήμερα, μια υπόθεση ασφαλιστικών μέτρων χρειάζεται μέχρι και ένα μήνα για την εκδίκαση της προσωρινής διαταγής αυτών, ενώ δικάσιμος για τα ασφαλιστικά μέτρα μπορεί να οριστεί μέχρι και πέντε μήνες από την κατάθεσή τους.

Η δικαστική αυτή καθυστέρηση αφήνει το θύμα απροστάτευτο και τον δράστη ανεξέλεγκτο και ατιμώρητο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας ενώ θα έπρεπε να έχει ως ασπίδα του τη Δικαιοσύνη, γίνεται έρμαιο των καθυστερήσεών της. Δεν αρκεί μόνο το θεσμικό πλαίσιο και η αυστηροποίηση των ποινών για τέτοια εγκλήματα. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην επιτάχυνση των δικαστικών μηχανισμών και των θεσμικών υποδομών.

Προκειμένου ο δράστης να μη μένει ατιμώρητος για μεγάλο χρονικό διάστημα και το θύμα απροστάτευτο, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει την κατάληξη μιας τέτοιας υπόθεσης.

Μάριος Αϋφαντής