ΕΛΣΤΑΤ: Το 47,3% δυσκολεύτηκε να πληρώσει ενοίκιο, δάνειο και λογαριασμούς το 2023 – Το 2022 ήταν 29,1%

Από τα στοιχεία της έρευνας που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει εκτίναξη της δυσπραγίας των Ελλήνων να ανταποκριθούν στις πάγιες υποχρεώσεις τους (ενοίκιο, δάνειο και λογαριασμούς) από 29,1% το 2022 στο 47,3% το 2023.

Επίσης, οριακή αύξηση της υλικής και κοινωνικής στέρησης για τα παιδιά ηλικίας 0- 17 ετών το 2023 (15,6%) σε σχέση με το 2022 (15,5%), αλλά μεγάλη στην ηλικιακή ομάδα των ατόμων 65 ετών και άνω, όπου παρατηρείται αύξηση της υλικής και κοινωνικής στέρησης κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 (12,3%) σε σχέση με το 2022 (10,8%).

Συγκεκριμένα, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει τους δείκτες που αφορούν (α) στην υλική και την κοινωνική στέρηση και (β) στις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού, όπως προκύπτουν από την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (SILC), έτους 2023, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2022. 

Α. Υλική και κοινωνική στέρηση 

Το ποσοστό του πληθυσμού που στερείται τουλάχιστον 7 από έναν κατάλογο 13 αγαθών και υπηρεσιών (δηλαδή ο δείκτης που υπολογίζει το “ποσοστό του πληθυσμού με σοβαρές υλικές και κοινωνικές στερήσεις Ευρώπη 2030”) ανέρχεται σε 13,5%, ενώ το ποσοστό του πληθυσμού που στερείται τουλάχιστον 4 από έναν κατάλογο 9 αγαθών και υπηρεσιών (δηλαδή ο δείκτης που υπολογίζει το “ποσοστό του πληθυσμού με σοβαρές υλικές στερήσεις-Ευρώπη 2020”) ανέρχεται σε 16,6% (περισσότερες πληροφορίες για τη μέθοδο υπολογισμού των δεικτών παρατίθενται στις επεξηγηματικές σημειώσεις).

Στο Γράφημα 1 απεικονίζεται η εξέλιξη των δύο δεικτών για τα έτη 2015-2023. 

Με βάση το Γράφημα 1, η υλική και κοινωνική στέρηση το 2023 (δείκτης «Ευρώπη 2030») μειώθηκε κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022 (13,9%) στο σύνολο του πληθυσμού. Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει αύξηση της υλικής και κοινωνικής στέρησης για τα παιδιά ηλικίας 0- 17 ετών, η οποία ανέρχεται σε 0,1 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 (15,6%) σε σχέση με το 2022 (15,5%) (Πίνακας 1). 

Όσον αφορά στην ηλικιακή ομάδα των ατόμων 65 ετών και άνω, παρατηρείται αύξηση της υλικής και κοινωνικής στέρησης κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 (12,3%) σε σχέση με το 2022 (10,8%) (Πίνακας 1). 

Στις ηλικίες 18 έως 64 ετών παρατηρείται μείωση της υλικής και κοινωνικής στέρησης κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 (13,5%) σε σχέση με το 2022 (14,6%) (Πίνακας 1). 

Στον Πίνακα 17 παρουσιάζεται ο δείκτης υλικής στέρησης της περιόδου 2015-2023 για όσες ευρωπαϊκές χώρες ήταν διαθέσιμα τα αντίστοιχα αποτελέσματα της έρευνας τη δεδομένη χρονική στιγμή. 

Στο Γράφημα 2 παρουσιάζεται η ποσοστιαία κατανομή του πληθυσμού με υλικές και κοινωνικές στερήσεις, κατά συνιστώσα στέρησης. Με βάση τα στοιχεία αυτά, διαπιστώνεται κυρίως η οικονομική αδυναμία του πληθυσμού να αντικαταστήσουν τα φθαρμένα έπιπλα (52,6%), να πληρώσουν το ενοίκιο ή δόση δανείου ή πάγιους λογαριασμούς (47,3%), να καλύψουν έκτακτες αλλά αναγκαίες δαπάνες (44,3%) και να πληρώσουν για μια εβδομάδα διακοπών (43,1%). 

Στο Γράφημα 3 παρουσιάζονται τα ποσοστά της υλικής και κοινωνικής στέρησης ανά συνιστώσα στέρησης και κατάσταση πληθυσμού (σύνολο πληθυσμού, φτωχός, μη φτωχός) για το έτος 2023.

Β. Υλική στέρηση αναφορικά με τις βασικές ανάγκες και τις συνθήκες στέγασης  

Το ποσοστό του πληθυσμού που διαβιεί σε κατοικία με στενότητα χώρου ανέρχεται σε 26,9% για το σύνολο του πληθυσμού, σε 24,0% για τον μη φτωχό πληθυσμό και σε 39,6% για τον φτωχό πληθυσμό (Πίνακας 2). 

Το ποσοστό του πληθυσμού που διαβιεί σε κατοικία με στενότητα χώρου το 2023 είναι μεγαλύτερο στην περίπτωση της ηλικιακής ομάδας έως και 17 ετών και ανέρχεται σε 41,5% για το σύνολο του πληθυσμού, σε 37,2% για τον μη φτωχό πληθυσμό και σε 57,0% για τον φτωχό πληθυσμό (Πίνακας 2). 

Το 38,1% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει ότι στερείται διατροφής που περιλαμβάνει κάθε δεύτερη ημέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό του μη φτωχού πληθυσμού εκτιμάται σε 4,5% (Γράφημα 3, Πίνακας 3). 

Το 77,3% του φτωχού πληθυσμού και το 36,6% του μη φτωχού δηλώνει οικονομική δυσκολία να καλύψει έκτακτες, αλλά αναγκαίες δαπάνες ύψους, περίπου, 438 ευρώ2 (Γράφημα 3, Πίνακας 3). 

Το 82,8% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει αδυναμία πληρωμής μίας εβδομάδας διακοπών. Το αντίστοιχο ποσοστό του μη φτωχού πληθυσμού ανέρχεται σε 33,8% (Γράφημα 3, Πίνακας 3). 

Το 39,7% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση τον χειμώνα ενώ το αντίστοιχο ποσοστό του μη φτωχού πληθυσμού ανέρχεται σε 14,4% (Γράφημα 3, Πίνακας 3). 

Το ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει επιβάρυνση από το κόστος στέγασης ανέρχεται σε 28,5%, ενώ το ποσοστό για τον φτωχό και για τον μη φτωχό πληθυσμό είναι 86,3% και 15,1%, αντίστοιχα (Πίνακας 4). 

Το 31,4% του πληθυσμού που έχει λάβει καταναλωτικό δάνειο για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, δηλώνει ότι δυσκολεύεται πάρα πολύ στην αποπληρωμή αυτού ή των δόσεων3 . Το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται σε 51,3% για τον φτωχό πληθυσμό και σε 28,5% για τον μη φτωχό πληθυσμό (Πίνακας 5). 

Το 64,7% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει δυσκολία στην έγκαιρη πληρωμή πάγιων λογαριασμών 4 , όπως αυτών του ηλεκτρικού ρεύματος, του νερού, του φυσικού αερίου, κ.λπ., ενώ για τον μη φτωχό πληθυσμό το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 24,9% (Πίνακας 6). 

Το 72,6% του φτωχού πληθυσμού και το 28,3% των μη φτωχών νοικοκυριών αναφέρει μεγάλη δυσκολία στην αντιμετώπιση των συνήθων αναγκών του με το συνολικό μηνιαίο ή εβδομαδιαίο εισόδημά του (Πίνακας 7). 

Ποσοστό 21,2% του πληθυσμού αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω θορύβου από τους γείτονες ή τον δρόμο, ενώ περιβαλλοντικά προβλήματα από παρακείμενη βιομηχανία ή προβλήματα από την κυκλοφορία αυτοκινήτων δηλώνει ότι αντιμετωπίζει το 20,5% του πληθυσμού, και ποσοστό 20,9% του πληθυσμού αναφέρει ως πρόβλημα τους βανδαλισμούς και την εγκληματικότητα στην περιοχή του (Πίνακας 8). 

Γ. Οικονομική δυνατότητα σχετικά με τις κοινωνικές δραστηριότητες πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω 

Αναφορικά με την υλική στέρηση που σχετίζεται με την οικονομική δυνατότητα κάλυψης βασικών αναγκών σχετικών με κοινωνικές δραστηριότητες – για άτομα ηλικίας 16 ετών και άνω – προέκυψαν τα ακόλουθα ευρήματα: 

Tο 26,9% του πληθυσμού δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να συμμετέχει τακτικά σε δραστηριότητες αναψυχής, όπως αθλητισμό, σινεμά κ.λπ. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό ανέρχονται σε 58,4% και 19,8% (Γράφημα 3). 

Tο 34,7% του πληθυσμού δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να ξοδεύει χρήματα για τον εαυτό του ή για κάποιο χόμπι. Το ποσοστό εκτιμάται στο 67,6% για το φτωχό πληθυσμό και στο 27,2% για το μη φτωχό πληθυσμό (Γράφημα 3).

Δ. Υγεία πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω 

Το 6,7% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι έχει πολύ κακή ή κακή υγεία, το 14,9% μέτρια, ενώ το 78,3% πολύ καλή ή καλή υγεία (Γράφημα 4, Πίνακας 9). Το 24,4% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω έχει χρόνιο πρόβλημα υγείας (Πίνακας 10). 

Το 9,4% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω για διάστημα έξι μηνών ή περισσότερο είχε περιορίσει, λόγω δικού του προβλήματος υγείας, κάποιες, συνήθεις για τον γενικό πληθυσμό δραστηριότητες ή είχε δυσκολευτεί σε αυτές πάρα πολύ, ενώ το 13,7% τις είχε περιορίσει, αλλά όχι πάρα πολύ (Πίνακας 11). 

To 23,6% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι υπήρξε περίπτωση, κατά την διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών, που πραγματικά χρειάστηκε ιατρική εξέταση ή θεραπεία για πρόβλημα υγείας και δεν υποβλήθηκε σε αυτήν. Τα ποσοστά για το φτωχό και μη φτωχό πληθυσμό ανέρχονται σε 49,0% και 18,3%, αντίστοιχα (Πίνακας 12). 

To 32,3% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι υπήρξε περίπτωση, κατά την διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών, που πραγματικά χρειάστηκε οδοντιατρική εξέταση ή θεραπεία για πρόβλημα υγείας και δεν υποβλήθηκε σε αυτήν. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το φτωχό και μη φτωχό πληθυσμό ανέρχονται σε 69,5% και 26,3% (Πίνακας 12). 

Το 32,9% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι επηρεάστηκε αρνητικά η ψυχική του υγεία/ευεξία κατά τη διάρκεια των τελευταίων δώδεκα μηνών από την πανδημία COVID-19, ενώ το 0,8% δήλωσε ότι επηρεάστηκε θετικά και το 66,3% ότι δεν επηρεάστηκε καθόλου (Πίνακας 13). 

Ε. Ευημερία πληθυσμού 

• πλήρως ικανοποιημένο από τη ζωή του, δηλώνει το 5,7% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω, ενώ καθόλου ικανοποιημένο δηλώνει το 0,7% (Πίνακας 14, Γράφημα 5). 
• πολύ ικανοποιημένο από τη ζωή του (βαθμοί 7 έως 9 της κλίμακας), δηλώνει το 58,4% του πληθυσμού 16 ετών και άνω (Πίνακας 14, Γράφημα 5).
• Το μεγαλύτερο ποσοστό του φτωχού πληθυσμού 5 (53,9%) δηλώνει καθόλου έως λίγο ικανοποιημένο (βαθμοί 0 έως 4 της κλίμακας) από την εργασία του, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μη φτωχό πληθυσμό ανέρχεται σε 15,8%. Πλήρως ικανοποιημένο από την εργασία δηλώνει το 8,9% του φτωχού πληθυσμού και το 1,2% του μη φτωχού πληθυσμού (Πίνακες 15 και 16). 

• Το ποσοστό πληθυσμού 16 ετών και άνω που δηλώνει ότι δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο από την εργασία του ανέρχεται σε 0,3% , ενώ πλήρως ικανοποιημένο δηλώνει το 2,1% (Πίνακας 14, Γράφημα 6). 
• Ποσοστό 23,2% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει καθόλου έως λίγο ικανοποιημένο (βαθμοί 0 έως 4 της κλίμακας) από τη ζωή του, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μη φτωχό πληθυσμό ανέρχεται σε 8,1%. Πλήρως ικανοποιημένο από τη ζωή του δηλώνει το 4,2% του φτωχού πληθυσμού και το 6,1% του μη φτωχού πληθυσμού (Πίνακες 15 και 16)

• πλήρη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, δηλώνει το 1,0% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω, ενώ καθόλου εμπιστοσύνη στους ανθρώπους δηλώνει το 9,3% (Πίνακας 14, Γράφημα 7). 
• μεγάλη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους (βαθμοί 7 έως 9 της κλίμακας), δηλώνει το 27,0% του πληθυσμού 16 ετών και άνω (Πίνακας 14, Γράφημα 7). 
• το μεγαλύτερο ποσοστό του φτωχού πληθυσμού (45,6%) δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τους άλλους καθόλου έως λίγο (βαθμοί 0 έως 4 της κλίμακας), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μη φτωχό πληθυσμό ανέρχεται σε 39,8%. Πλήρη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους δηλώνει το 1,0% του φτωχού πληθυσμού και το 1,1% του μη φτωχού πληθυσμού (Πίνακες 15 και 16).