ΕΛΣΤΑΤ: Πάνω από 5πλάσια είναι τα εισοδήματα του 20% του πληθυσμού σε σχέση με εκείνα του φτωχότερου 20%

Από την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (SILC), έτους 2023, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2022, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει τους δείκτες που αφορούν στην οικονομική ανισότητα. Η έρευνα αποτελεί τη βασική πηγή αναφοράς των συγκριτικών στατιστικών για την κατανομή του εισοδήματος και τον κοινωνικό αποκλεισμό, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Στα βασικά συμπεράσματα βρίσκεται η μεγάλη «ψαλίδα» ανάμεσα στα πλουσιότερα και φτωχότερα εισοδήματα, καθώς τα πρώτα που αφορούν το 20% του πληθυσμού είναι πάνω από πενταπλάσια σε σχέση με το 20% των φτωχότερων εισοδημάτων, αλλά και ως προς τη θέση της Ελλάδας στην ΕΕ, 4η από το τέλος, ως προς την εισοδηματική ανισότητα.

Α. Δείκτες Οικονομικής Ανισότητας Δείκτης κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεμπτημόρια εισοδήματος 

▪ Ο δείκτης S80/S20 σε πεμπτημόρια εισοδήματος μετρά τη σχετική ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος, συγκρίνει το ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα που κατέχει το 20% των πλουσιότερων ατόμων με αυτό που κατέχει το 20% των φτωχότερων και επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές της κατανομής του εισοδήματος. 

▪ Ο δείκτης S80/S20 το 2023, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το 2022, αυξήθηκε κατά 0,03 ποσοστιαίες μονάδες (σε σχέση με την προηγούμενη αντίστοιχη χρονική περίοδο 2021) και ανέρχεται σε 5,28, δηλαδή, το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού είναι 5,28 φορές μεγαλύτερο από το μερίδιο του εισοδήματος του φτωχότερου 20% του πληθυσμού (Γράφημα 1, Πίνακας 1). 

▪ Η οικονομική ανισότητα μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω μειώθηκε κατά 0,11 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 4,14 έναντι 4,25 το προηγούμενο έτος. Αντίστοιχα, η οικονομική ανισότητα μεταξύ των ατόμων κάτω των 65 ετών αυξήθηκε κατά 0,06 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 5,67 έναντι 5,61 το προηγούμενο έτος (Πίνακας 1). 

▪ Στον Πίνακα 5 παρουσιάζεται ο δείκτης κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεμπτημόρια εισοδήματος της περιόδου 2015-2023 για όσες ευρωπαϊκές χώρες είναι διαθέσιμα τα αντίστοιχα αποτελέσματα της έρευνας του 2023 την δεδομένη χρονική στιγμή. Δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής GINI) Για την καλύτερη αποτύπωση της οικονομικής ανισότητας χρησιμοποιείται συμπληρωματικά ο δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini), ο οποίος, σε αντίθεση με τον δείκτη κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεμπτημόρια εισοδήματος, δεν επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές της κατανομής του εισοδήματος. Ο δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini) ορίζεται ως ο λόγος των αθροιστικών μεριδίων του πληθυσμού, κατανεμημένου ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, προς το αθροιστικό μερίδιο του συνολικού εισοδήματος όλου του πληθυσμού. Η τιμή του κυμαίνεται από 0 (ή 0%), που αντιστοιχεί σε πλήρη εισοδηματική ισότητα έως 1 (ή 100%) που αντιστοιχεί σε πλήρη εισοδηματική ανισότητα, και ερμηνεύεται ως η στατιστικά αναμενόμενη διαφορά του αποτελέσματος της σύγκρισης δύο τυχαίων εισοδημάτων, ως ποσοστό του μέσου όρου. Αν όλο το εθνικό εισόδημα ήταν συγκεντρωμένο σε ένα άτομο, ο συντελεστής θα ήταν 1. Αν ο συντελεστής Gini ήταν π.χ. 30,0%, το εισόδημα 2 τυχαίων ατόμων θα διέφερε κατά 30,0% του μέσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος. 

▪ Ο συντελεστής Gini εκτιμήθηκε το 2023 σε 31,8%, σημειώνοντας αύξηση κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022 (Γράφημα 1, Πίνακας 4). Το παραπάνω ποσοστό ερμηνεύεται ως εξής: αν επιλέξουμε δύο τυχαία άτομα του πληθυσμού, αναμένουμε ότι το εισόδημά τους θα διαφέρει κατά 31,8% του μέσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος. 

▪ Από το 2015, η συνολική ανισότητα μειώθηκε κατά 2,4 ποσοστιαίες μονάδες (34,2% το 2015). ▪ Στον Πίνακα 6 παρουσιάζεται ο συντελεστής Gini της περιόδου 2015-2023, για όσες ευρωπαϊκές χώρες είναι διαθέσιμα τα αντίστοιχα αποτελέσματα της έρευνας του 2023 τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Β. Μερίδιο εισοδήματος σε τεταρτημόρια

Τα στοιχεία της κατανομής του εισοδήματος σε τεταρτημόρια εκφράζουν το ποσοστό του συνολικού εθνικού ισοδύναμου εισοδήματος που κατέχει κάθε ένα από τέσσερα (ίσα) τμήματα του πληθυσμού. 

Συγκεκριμένα, εάν κατατάξουμε τα άτομα του πληθυσμού σε αύξουσα σειρά με βάση το εισόδημά τους (από το μικρότερο στο μεγαλύτερο) και στη συνέχεια χωρίσουμε τον πληθυσμό σε τέσσερα ίσα μέρη (με βάση τον συνολικό αριθμό των ατόμων), προκύπτουν τα εξής (Γράφημα 2, Πίνακας 2): 

▪ το 25% του πληθυσμού στο 1ο τεταρτημόριο, με το χαμηλότερο εισόδημα, κατέχει το 10,4 % του συνολικού εθνικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, ποσοστό αυξημένο κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022. 

▪ το 25% του πληθυσμού στο 4ο τεταρτημόριο, με το υψηλότερο εισόδημα, κατέχει το 45,7 % του συνολικού εθνικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, ποσοστό αυξημένο κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022. 

▪ το 50% του πληθυσμού στο 2ο και 3ο τεταρτημόριο, με μεσαία εισοδήματα, κατέχουν το 44,0% του εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος, ποσοστό μειωμένο κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022. 

▪ το υψηλότερο ατομικό ετήσιο ισοδύναμο εισόδημα για το 1ο τεταρτημόριο ανέρχεται σε 7.030 ευρώ. 

▪ το χαμηλότερο ατομικό ετήσιο ισοδύναμο εισόδημα για το 4ο τεταρτημόριο ανέρχεται σε 13.850 ευρώ. Γράφημα 2

Μία άλλη μέθοδος κατανομής του εισοδήματος εκφράζεται σε πεμπτημόρια (ποσοστό του συνολικού εθνικού ισοδύναμου εισοδήματος που κατέχει κάθε ένα από πέντε (ίσα) τμήματα του πληθυσμού). Συγκεκριμένα, εάν κατατάξουμε τα άτομα του πληθυσμού σε αύξουσα σειρά με βάση το εισόδημά τους (από το μικρότερο στο μεγαλύτερο) και στη συνέχεια χωρίσουμε τον πληθυσμό σε πέντε ίσα μέρη (με βάση τον συνολικό αριθμό των ατόμων), προκύπτουν τα εξής (Γράφημα 3, Πίνακας 3): 

▪ το 20% του πληθυσμού στο 1ο πεμπτημόριο, με το χαμηλότερο εισόδημα, κατέχει το 7,5 % του συνολικού εθνικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος. 

▪ το 20% του πληθυσμού στο 5ο πεμπτημόριο, με το υψηλότερο εισόδημα, κατέχει το 39,4 % του συνολικού εθνικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος.