Ελληνική ναυτιλία: Τα 5500 πλοία, το 8% του ΑΕΠ και τα 263 δις ευρώ στην 20ετία

Για ακόμα μια χρονιά, τα διαθέσιμα δεδομένα από την έκθεση για την ελληνική ναυτιλία αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο της ναυτιλίας των Ελλήνων εφοπλιστών διεθνώς, καθώς με περισσότερα από 5.500 πλοία, οι Ελληνίδες και Έλληνες εφοπλιστές ελέγχουν πάνω από το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας, καθιστώντας τη χώρα μας τη μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, ο ελληνόκτητος στόλος είναι επίσης ο μεγαλύτερος cross-trader στον κόσμο, καθώς διακινεί φορτία μεταξύ τρίτων χωρών σε ποσοστό πάνω από 98% της χωρητικότητάς του. Αυτό το χαρακτηριστικό της ελληνικής ναυτιλίας, μαζί φυσικά με τη συνολική μεταφορική ικανότητα που διαθέτει, την καθιστούν απόλυτα απαραίτητη για το παγκόσμιο εμπόριο.

Την ίδια στιγμή, πάνω από το 60% της ναυτιλίας που ελέγχεται από την ΕΕ, ανήκει σε ελληνικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα η ναυτιλία να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την επίτευξη των κλιματικών της στόχων.

Η άμεση και έμμεση συνεισφορά της στην ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 6,5% έως 8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Οι Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουν επίσης σε κλάδους της εθνικής οικονομίας εκτός ναυτιλίας, όπως οι νέες τεχνολογίες, οι υπηρεσίες, τα ακίνητα και ο τουρισμός. Επιπλέον, σημαντική είναι η κοινωνική προσφορά τους διαχρονικά στην Ελλάδα τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό  επίπεδο.

Πάνω από 263 δις ευρώ τα έσοδα από τη ναυτιλία την τελευταία 20ετία

Εκτός από τη δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας άμεσα και έμμεσα, οι θαλάσσιες μεταφορές συνεισφέρουν σταθερά δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας.

Τα τελευταία 20 χρόνια, οι εισπράξεις από τη ναυτιλία ξεπέρασαν τα 263 δισεκατομμύρια ευρώ, μετριάζοντας το εμπορικό έλλειμμα της χώρας12. Επιπλέον, η ελληνική ναυτιλία αποτελεί το θεμέλιο για έναν συνεχώς αναπτυσσόμενο τομέα ναυτιλιακών υπηρεσιών στην χώρα, προσελκύοντας επενδύσεις, εξειδικευμένο προσωπικό και ενισχύοντας την καινοτομία. Όντας ο μεγαλύτερος cross-trader στον κόσμο η ελληνική ναυτιλία αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα για τη χώρα.

Την ίδια στιγμή, οι θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν προϋπόθεση για την ευημερία δισεκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως, καθώς το 90% σχεδόν των εμπορευμάτων μεταφέρονται με πλοία. Το παγκόσμιο εμπόριο μέσω θαλάσσης αυξήθηκε κατά 2,4%1 το 2023, φθάνοντας τους 12,3 δισεκατομμύρια τόνους, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών να αφορά τους τομείς χύδην ξηρού φορτίου (44,2%) και δεξαμενόπλοιων (25,2%)2. Η ναυτιλία είναι η ζωογόνος δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας, μεταφέροντας απαραίτητα αγαθά για την ευημερία των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Κατά την έκθεση, η ναυτιλία ως κλάδος χαρακτηρίζεται από ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα, ιδιαίτερα σε έκτακτες καταστάσεις και κρίσεις όπως η πανδημία COVID-19, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι ένοπλες συγκρούσεις. Παρέχει έτσι τις ανεκτίμητες υπηρεσίες της κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. «Αν επιπλέον ληφθεί υπόψη και η απόσταση που διανύεται, ο τομέας της bulk/tramp ναυτιλίας αποτελεί όχι μόνο τον μεγαλύτερο κλάδο της ναυτιλίας (καθώς αντιπροσωπεύει το 85% σχεδόν των συνολικών τονομιλίων3), αλλά είναι και ο βασικός παράγοντας για τη ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες» αναφέρεται, επίσης, στην έκθεση.

Ελληνική Ναυτιλία: Που επικεντρώνεται

Η ελληνική ναυτιλία δραστηριοποιείται κυρίως στον τομέα της bulk/tramp ναυτιλίας που εξειδικεύεται στη μεταφορά προϊόντων, όπως σιτηρά και γεωργικά προϊόντα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, σίδηρος, βωξίτης, αλουμίνιο και άλλα μεταλλεύματα, άνθρακας, λιπάσματα, χάλυβας, χημικά και δασικά προϊόντα.

Ως εκ τούτου, μεταφέρει βασικά αγαθά που είναι αναγκαία για την επιβίωση και την ευημερία των πληθυσμών σε όλο τον πλανήτη. Καθώς ο τομέας της bulk/tramp ναυτιλίας χαρακτηρίζεται από ευελιξία, ο ελληνόκτητος στόλος έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται άμεσα σε μεταβαλλόμενες ή νέες εμπορικές ροές και πρότυπα.

Η bulk ναυτιλία

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τομέας της bulk/tramp ναυτιλίας αποτελείται από χιλιάδες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ), γεγονός που εξασφαλίζει μια αγορά σχεδόν απόλυτα ανταγωνιστική, καθώς οι πλοιοκτήτες δεν είναι σε θέση να καθορίσουν τις τιμές της ναυλαγοράς. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία4, υπάρχουν περίπου 4.700 εταιρείες στον τομέα των δεξαμενόπλοιων που κατέχουν 3,6 πλοία κατά μέσο όρο και σχεδόν 2.500 ιδιοκτήτες πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου με 5 πλοία κατά μέσο όρο υπό τον έλεγχό τους.

Η μέση χωρητικότητα ενός ελληνόκτητου υπό ναυπήγηση πλοίου σήμερα είναι 88.748 dwt σε σύγκριση με 62.237 dwt για τον παγκόσμιο στόλο. Τα υπό παραγγελία πλοία των Ελλήνων εφοπλιστών δεν είναι όμως μόνο μεγαλύτερα, αλλά είναι επίσης εξοπλισμένα με τελευταίας τεχνολογίας περιβαλλοντικά συστήματα (Figure 8). Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε έναν ολοένα και πιο σύγχρονο και περιβαλλοντικά φιλικό στόλο.

Το 2023, το 76% του εξωτερικού εμπορίου αγροτικών προϊόντων της ΕΕ μεταφέρθηκε με πλοία, ενώ για ορισμένα προϊόντα, σχεδόν όλες οι ποσότητες εισαγωγών ή εξαγωγών διακινήθηκαν μέσω θαλάσσης, π.χ. κριθάρι (95%), σιτάρι (94%), σπόροι σόγιας (93%), ελαιόλαδο (93%), ρύζι (88%), τσάι (87%) και καφές (82%). Οι θαλάσσιες μεταφορές αντιπροσωπεύουν επίσης το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ σε άλλες σημαντικές πρώτες ύλες, όπως χημικά (80%), λιπάσματα (86%), σίδηρος και χάλυβας (83%) και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα (77%)8.