Ελληνική φαρμακοβιομηχανία: Στα 6,5 δισ. ευρώ η συνεισφορά της στο ΑΕΠ

Η στρατηγικής σημασίας συμβολή του κλάδου του φαρμάκου και το ισχυρό αποτύπωμά του στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία, αναδείχθηκε σε ειδική συνέντευξη τύπου για την έκδοση «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2023», καθώς και τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης «Η συμβολή του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία».

Η φαρμακοβιομηχανία, αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με ιδιαίτερη σημασία για το σύστημα υγείας, τους ασθενείς και την ελληνική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 1998-2023 διενεργήθηκαν 4.244 κλινικές μελέτες (2.500 ολοκληρωμένες) ανεξαρτήτου φάσης ή σταδίου. Οι απασχολούμενοι στον κλάδο φαρμακευτικών προϊόντων (παραγωγή και χονδρικό εμπόριο) ανήλθαν σε 32.100 το 2023. Σημαντικός είναι και ο ρόλος του κλάδου στο συνολικό εξωτερικό εμπόριο, καθώς οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων ανήλθαν το 2023 στα €2,8 δισ. και αντιστοιχούν στο 5,5% των συνολικών εξαγωγών αγαθών, με κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ην. Βασίλειο. Αντίστοιχα, οι εισαγωγές αποτελούν περίπου το 5,3% των συνολικών εισαγωγών της χώρας το 2023.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ για το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου του φαρμάκου στην ελληνική οικονομία, η συνολική συνεισφορά του σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε €6,5 δισ. (3,2% του ΑΕΠ) το 2022. Έτσι, για κάθε €1 προστιθέμενης αξίας των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου, δημιουργούνται συνολικά €2,3 στην ελληνική οικονομία. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 118,9 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 2,9% της συνολικής απασχόλησης). Δηλαδή, κάθε θέση εργασίας στον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζει 3,4 θέσεις πλήρους απασχόλησης συνολικά στην οικονομία. Τέλος, η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται περίπου στα €1,8 δισ..

Κρίσιμες προκλήσεις

Ωστόσο, ο κλάδος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κρίσιμες προκλήσεις. Μεταξύ αυτών, η έκθεση επισημαίνει το κενό στη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης που προέρχεται από την περίοδο της οικονομικής κρίσης και την επιβολή δημοσιονομικών μέτρων, με αποτέλεσμα η συμμετοχή του κλάδου στη φαρμακευτική δαπάνη να ξεπερνά σήμερα εκείνη του Δημοσίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η συνολική φαρμακευτική δαπάνη (εξωνοσοκομειακή και νοσοκομειακή) για το 2022 διαμορφώθηκε στα €6,2 δισ., σε σύγκριση με €5,6 δισ. το 2021, ενώ εκτιμάται ότι το 2023 η δαπάνη ανήλθε στα €7,1 δισ. Η δημόσια δαπάνη για το 2022 ήταν στα €2,7 δισ., με εκτίμηση για €2,8 δισ. το 2023, ενώ η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε για το 2022 στα €2,9 δισ., και στα €3,5 δισ. το 2023 (εκτίμηση). Τα τελευταία δύο χρόνια, η συμμετοχή του κλάδου στη φαρμακευτική δαπάνη ξεπερνά εκείνη του Δημοσίου. Από το 2022 και μετά το κράτος έκανε ανακατανομή της δαπάνης στα τρία κανάλια διανομής (retail, ΦΥΚ και νοσοκομεία), με αποτέλεσμα μια άνιση ανακατανομή των υποχρεωτικών επιστροφών, ειδικά στα νοσοκομειακά φάρμακα και στα φάρμακα υψηλού κόστους. Για τα νοσοκομειακά φάρμακα το ποσοστό των επιστροφών το 2022 ανήλθε σε 70%, ενώ για το 2023 εκτιμάται στο 80%. Τέλος, η συμμετοχή των ασθενών αυξήθηκε το 2022 στα €698 εκατ. και στα €734 εκατ. το 2023.

Επιπλέον, λιγότερη φαρμακευτική καινοτομία φτάνει στους Έλληνες ασθενείς, καθώς από τα 167 νέα φάρμακα που εγκρίθηκαν κατά την περίοδο 2019–2022, μόλις τα 79 (47%) εισήχθησαν στην Ελλάδα, ενώ μόνο 43 από αυτά είναι σήμερα ευρέως διαθέσιμα στην ελληνική αγορά.

Στο πλαίσιο αυτό, η διοίκηση του ΣΦΕΕ πραγματοποιεί σειρά συναντήσεων με Υπουργούς της Κυβέρνησης, ενώ μέσα στην τρέχουσα εβδομάδα έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τον Υπουργό Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη αλλά και με τη διοίκηση της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ).

Φλέγον ζήτημα για τον κλάδο είναι η τι θα γίνει μετά το 2025, όταν λήξουν οι δεσμεύσεις του Δημοσίου στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) για την απομείωση του clawback (υποχρεωτικές επιστροφές του ποσού της υπέρβασης της προϋπολογισθείσας φαρμακευτικής δαπάνης από τη φαρμακοβιομηχανία στο κράτος).

Ειδικά όσον αφορά στην ΕΚΑΠΥ, σημαντικό ζητούμενο είναι η έκδοση των σημειωμάτων για τις επιστροφές των φαρμακευτικών εταιρειών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΣΦΕΕ, πάντως, στα μέσα Οκτωβρίου αναμένεται η ενημέρωση των εταιρειών για το clawback της προηγούμενης χρονιάς.