Ελεύθεροι επαγγελματίες: Η «μάχη» του τεκμαρτού στο ΣτΕ – Τι θα αλλάξει αν δικαιωθούν

Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι για τους ελεύθερους επαγγελματίες η εκδίκαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), αύριο Παρασκευή 14 Μαρτίου, των αιτήσεων ακύρωσης που κατέθεσαν οι πανελλήνιες ενώσεις τους, για τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης, που νομοθέτησε από το 2023 το υπουργείο Οικονομικών.

Ταυτόχρονα, οι επαγγελματίες κατέθεσαν και αιτήσεις ακυρώσεως του τρόπου ελέγχου των επαγγελματιών από την Εφορία, οι οποίοι θα αμφισβητήσουν τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης.

Η ετυμηγορία του Ανώτατου Δικαστηρίου, έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εάν δικαιωθούν οι προσφεύγοντες το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα υποχρεωθεί να καταργήσει τις συγκεκριμένες διατάξεις και ενδεχομένως να επιστρέψει και φόρους που εισέπραξε, για τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2023.

Με τις αλλαγές στο σύστημα των τεκμηρίων, κερδισμένοι θα είναι οι επαγγελματίες με έδρα και κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους καθώς το τεκμαρτό εισόδημα μειώνεται κατά 50%, όσοι απασχολούν εργαζόμενους και όσοι έχουν υψηλότερο του μέσου όρου τζίρο. Με την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος το εκκαθαριστικό θα είναι για όλους τους φορολογούμενους ελαφρύτερο κατά 325 ευρώ.

Τις αιτήσεις ακυρώσεως κατέθεσαν οι 63 Δικηγορικοί Σύλλογοι της χώρας, η ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, το ΕΕΑ, Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ), η Συντονιστική Επιτροπή Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, το Συνδικάτο Αυτοκινητιστών Ταξί Αττικής (ΣΑΤΑ), η Ομοσπονδία Δικαστικών Επιμελητών Ελλάδος, η Παναττική Ομοσπονδία Σωματείων Πωλητών Λαϊκών Αγορών (ΠΟΣΠΛΑ), ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος, η Ένωση Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών Αττικής (ΕΦΕΕΑ), ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών (ΠΣΦ), ο Λογιστικός Σύλλογος Αθηνών (ΛΣΑ) και η Ένωση Διαιτολόγων – Διατροφολόγων Ελλάδος (ΕΔΔΕ).

Την ημέρα της συζήτησης στην Ολομέλεια του ΣτΕ των Αιτήσεων Ακυρώσεως (Παρασκευή 14 Μαρτίου), ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών αποφάσισε την καθολική αποχή των δικηγόρων – μελών του και παράσταση διαμαρτυρίας των δικηγόρων έξω από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Τι υποστηρίζουν οι επαγγελματίες

Στις αιτήσεις ακύρωσης που συζητούνται την Παρασκευή στο ΣτΕ, μεταξύ των άλλων, οι επαγγελματίες επισημαίνουν μεταξύ άλλων:

• Την αντίθεση του τεκμηρίου, που θεσπίζουν οι διατάξεις των άρθρων 15 επ. του Ν. 5073/2023, στις συνταγματικές αρχές της ισότητας των πολιτών ενώπιον των δημοσίων βαρών, της αναλογικότητας και της παροχής πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, καθότι αντιμετωπίζει τους ελεύθερους επαγγελματίες ως μισθωτούς, ενώ πρόκειται περί διαφορετικών κατηγοριών φορολογουμένων, όπως, άλλωστε, και το ίδιο το ΣτΕ έχει κρίνει. Ταυτόχρονα, η αμφισβήτηση του τεκμηρίου, μέσω της προβλεπόμενης διαδικασίας υποβολής σε φορολογικό έλεγχο, καθιστά το τεκμήριο επί της ουσίας αμάχητο και αλλοιώνεται η έννοια, η λογική και η φύση του φορολογικού ελέγχου.
• Την υπέρβαση των ορίων της νομοθετικής εξουσιοδότησης του άρθρου 28Α παρ. 5 του Ν. 4172/2013 από την υπ’ αριθ. A.1055/2024 απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, η οποία ουσιαστικά επεκτείνει τον έλεγχο και σε προηγούμενα φορολογικά έτη και σε άλλα φορολογικά αντικείμενα, πέραν της φορολογίας εισοδήματος.
• Το τεκμήριο του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος, κατ’ άρθρο 28Α του Ν. 4172/2013, δεν είναι συνταγματικά ανεκτό, καθόσον δεν αφορά εξωτερικές ενδείξεις ή στοιχεία άμεσα συναρτώμενα με το τεκμαιρόμενο συμπέρασμα, όπως απαιτεί η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά βασίζεται στη σύγκριση με τον κατώτατο μισθό των απασχολουμένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας, οι οποίοι τελούν υπό διαφορετικές επαγγελματικές και εισοδηματικές συνθήκες σε σχέση με τους ασκούντες ατομική επιχείρηση.

Προσφυγές στην Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών

Σημειώνεται πως χιλιάδες επαγγελματίες προσέφυγαν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ, αμέσως μετά την έκδοση των εκκαθαριστικών σημειωμάτων του 2024, αλλά η ΔΕΔ, πλην ελαχίστων περιπτώσεων που δικαίωσε τους προσφεύγοντες, δήλωσε αναρμόδια να κρίνει τη συνταγματικότητα του νόμου 5073/2023 για τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης.

Τα επιχειρήματα που επικαλέστηκαν ήταν τα ίδια, αλλά παρά την απόρριψη των προσφυγών τους, οι εν λόγω φορολογούμενοι απέκτησαν το δικαίωμα να προσφύγουν στα φορολογικά δικαστήρια.

Η αμφισβήτηση και ο εξονυχιστικός έλεγχος

Με τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης ο νόμος προσδιορίζει ένα ελάχιστο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, με βάση τον κατώτατο μισθό που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα, τα έτη άσκησης της δραστηριότητας και το κόστος μισθοδοσίας του απασχολούμενου προσωπικού.

Οι επαγγελματίες που θα θελήσουν να αμφισβητήσουν τα τεκμήρια, οφείλουν να συμπληρώσουν τον σχετικό κωδικό στη φορολογική δήλωση, δηλώνοντας πως τα εισοδήματά τους είναι λιγότερα σε σχέση με εκείνα που προσδιορίζονται από τα τεκμήρια και είναι στη διάθεση της ΑΑΔΕ να υποστούν φορολογικό έλεγχο.

Όμως, ο συγκεκριμένος έλεγχος, όπως προσδιορίζεται από την απόφαση A.1055/2024 του Διοικητή της ΑΑΔΕ είναι εξονυχιστικός και αφορά σε περιουσιακά στοιχεία, τραπεζικές καταθέσεις, και διάφορες δαπάνες των ιδίων, των συζύγων και των τέκνων τους.

Σύμφωνα με την απόφαση, η τύχη της οποίας επίσης θα κριθεί στο ΣτΕ, στην περίπτωση που ο φορολογούμενος αμφισβητεί το ελάχιστο ποσό εισοδήματος από την άσκηση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια και δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους λόγους “ανωτέρας βίας” ή ειδικών συνθηκών (στράτευση, ασθένεια κ.λπ.) θα πρέπει να συμπληρώσει τους κωδικούς 443-444 του εντύπου Ε1 της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων.

Με την κίνηση αυτή, αιτείται τη διενέργεια ελέγχου προκειμένου να αποδειχθεί η ακρίβεια της δήλωσής του για εισόδημα μικρότερο του τεκμαρτού, αλλά με την σημείωση ότι η δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα.

Επίσης υποχρεούται εντός 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να συμπληρώσει ερωτηματολόγιο αναφορικά με την περιουσιακή του κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης του ιδίου, της/του συζύγου/ΜΣΣ και των προστατευόμενων μελών, τα οποία θα αξιολογηθούν κατά τον φορολογικό έλεγχο.

Τα ερωτήματα στα οποία καλείται να απαντήσει και τα στοιχεία που υποχρεούται να αναγράψει είναι:

• Οι IBAN των τραπεζικών λογαριασμών (προσωπικών ή επαγγελματικών) ή συμμετέχει (ο ίδιος προσωπικά, ο/η σύζυγος/ΜΣΣ ή τα προστατευόμενα μέλη) στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
• Τα στοιχεία επενδύσεων/συμμετοχών και λοιπών χρεογράφων που αφορούν εσάς προσωπικά, τον/τη σύζυγο/ΜΣΣ ή τα προστατευόμενα μέλη σας στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
• Η τυχόν τραπεζική θυρίδα που μίσθωνε το εν λόγω φορολογικό έτος ο ίδιος ή τα μέλη της οικογένειάς του.
• Τα στοιχεία λοιπών επενδύσεων όπως έργα τέχνης, συλλογές, τιμαλφή και λοιπά στοιχεία μεγάλης αξίας.
• Τα στοιχεία των αυτοκινήτων μοτοσυκλετών, πλωτών και εναέριων μέσων που κατείχε ο ίδιος ή μέλη της οικογένειάς του.
• Τα διαθέσιμα μετρητά κατά την έναρξη και τη λήξη του φορολογικού έτους με διάκριση για τον υπόχρεο, τη σύζυγο και τα παιδιά.
• Τα διαθέσιμα κρυπτονομίσματα κατά την έναρξη και τη λήξη του φορολογικού έτους.
• Τον αριθμό παροχής ηλεκτροδότησης και υδροδότησης των ιδιοχρησιμοποιούμενων κατοικιών σας (κύρια, εξοχική ή δευτερεύουσα).
• Τα στοιχεία για λογαριασμούς σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας, την εταιρεία, τους κατόχους κάθε αριθμού και το συνολικό ετήσιο κόστος.
• Το ετήσιο κόστος ασφάλισης των ΕΙΧ αυτοκινήτων ή δικύκλων.
• Τα ασφαλιστήρια ζωής, υγείας, συνταξιοδότησης, θανάτου, προσωπικών ατυχημάτων κ.λπ.
• Το ετήσιο κόστος ασφάλισης των ακινήτων σας για κινδύνους σεισμού, πυρκαγιάς, πλημμύρας κ.λπ. για το φορολογικό έτος που αφορά το αίτημα ελέγχου.
• Τα συνολικά ποσά ετήσιων δαπανών για δίδακτρα σε σχολεία (ημεδαπής και αλλοδαπής) κάθε μορφής εκπαίδευσης ή/και φροντιστήρια κάθε μορφής.
• Δαπάνες για ταξίδια στο εσωτερικό/εξωτερικό με αναλυτική αναγραφή των στοιχείων για τα έξοδα μετακίνησης, διαμονής και διατροφής κ.λπ