Έκθεση της PwC και της Παγκόσμιας Τράπεζας: υψηλές οι δυνατότητες της τεχνολογίας για τη μείωση του κόστους της φορολογικής συμμόρφωσης

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Paying Taxes της PwC και της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2019, οι φορολογικές αρχές θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν πολύ περισσότερο τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών με στόχο τη μείωση του κόστους που προκύπτει από τη φορολογική συμμόρφωση των φορολογούμενων.

Η έκθεση αποκαλύπτει ότι το μέσο κόστος που συνδέεται με τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένει σχεδόν αμετάβλητο με βάση τέσσερα κριτήρια: τον χρόνο που απαιτείται για τη φορολογική συμμόρφωση (237 ώρες), τον αριθμό πληρωμών (23,8), το συνολικό συντελεστή φόρων και εισφορών (ΣΣΦΕ) (40,4%) και τις διαδικασίες που απαιτούνται σε συνέχεια της υποβολής φορολογικής δήλωσης (59,6 από 100).

Η έκθεση Paying Taxes 2019 βασίζεται στη σύγκριση της φορολόγησης των επιχειρήσεων σε 190 οικονομίες, εξετάζει το σύστημα φορολόγησης επιχειρήσεων σε κάθε μια από αυτές και μελετά μια περίπτωση μεσαίας εγχώριας επιχείρησης.

Βάσει των ευρημάτων, οι εξελιγμένες δυνατότητες των φορολογικών λογισμικών, των συστημάτων αναφορών σε πραγματικό χρόνο και των Dataanalytics μεταλλάσσουν τις δυνατότητες της φορολογικής διοίκησης. Κάποιες προηγμένες οικονομίες βελτιώνουν σταθερά τα συστήματά τους προς όφελος τόσο των φορολογούμενων όσο και των φορολογικών αρχών, επιτυγχάνοντας σημαντικές μειώσεις στον χρόνο για την προετοιμασία και την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, στην πληρωμή των φόρων, καθώς και στον αριθμό των πληρωμών.

Το γεγονός ότι δεν παρατηρείται σημαντική αλλαγή στον παγκόσμιο μέσο όρο, παρά το γεγονός ότι 113 οικονομίες υλοποίησαν φορολογικές μεταρρυθμίσεις κατά τη διάρκεια του 2017, υποδεικνύει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι περιορισμένες ως προς τη φύση τους. Η εφαρμογή νέων τεχνολογιών για τη φορολογική συμμόρφωση ενδέχεται να αυξήσει το διοικητικό φορτίο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, καθώς και τον προσεκτικό σχεδιασμό και διαβούλευση για την υλοποίηση.

Παρ’ ό,τι πολλές οικονομίες έχουν επιτύχει σημαντικές βελτιώσεις στα φορολογικά τους συστήματα τα τελευταία χρόνια, τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι ορισμένες οικονομίες δυσκολεύονται να εφαρμόσουν διαδικτυακά συστήματα υποβολής δηλώσεων και πληρωμής φόρων λόγω έλλειψης πληροφοριακής υποδομής, εμποδίων που συνδέονται με την κουλτούρα και σύνθετης φορολογικής νομοθεσίας.

Τα συμπεράσματα της έκθεσης Paying Taxes 2019 επιβεβαιώνουν τις τάσεις που επικρατούν σε σχέση με το έτος 2004, οπότε και διεξήχθη για πρώτη φορά:

• Η χρήση της τεχνολογίας έχει συντελέσει στη μείωση του μέσου χρόνου που απαιτείται για τη συμμόρφωση κατά 84 ώρες με αντίστοιχη μείωση του αριθμού των πληρωμών κατά  10,3
• Το 2017, ο ΣΣΦΕ επί των κερδών μειώθηκε σε 58 οικονομίες και αυξήθηκε σε 37, ενώ αντιστρόφως ο ΣΣΦΕ επί της εργασίας μειώθηκε σε 17 οικονομίες και αυξήθηκε σε 39. Η τάση της πλειονότητας των οικονομιών να μειώνουν το σκέλος του φορολογικού κόστους που σχετίζεται με το κέρδος και να αυξάνουν το σκέλος που σχετίζεται με το εργασιακό κόστος παρατηρείται σταθερά από το 2005[VA1] 
• Κατά μέσο όρο, η επιστροφή ΦΠΑ απαιτεί 19,2 εβδομάδες στις πλούσιες οικονομίες, ενώ στις φτωχότερες οικονομίες ο αντίστοιχος χρόνος είναι υπερδιπλάσιος (44 εβδομάδες).

Η έκθεση επίσης εξετάζει τον αντίκτυπο του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και των δεξιοτήτων στην επιβολή φόρων μέσω φορολογικών ελέγχων. Οι έλεγχοι μπορεί να διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό όσον αφορά στη διάρκεια και στην πολυπλοκότητα – οι φορολογούμενοι ενδέχεται να ξοδέψουν έως και 128 ώρες για τη συλλογή πληροφοριών για έναν έλεγχο. Παρ’ όλα αυτά για πολλούς ο αντίστοιχος χρόνος μπορεί να είναι μόνο μερικές ώρες. Η βελτίωση των δεξιοτήτων των στελεχών της φορολογικής διοίκησης είναι ζωτικής σημασίας εφόσον υπάρχει ένα λειτουργικό φορολογικό σύστημα. Το 97% των οικονομιών παρέχει εκπαίδευση στα στελέχη της φορολογικής διοίκησης, όμως μόνο το 35% αυτών παρέχει εκπαίδευση σε τακτική βάση.

Επισημαίνεται ακόμη ότι οι κυβερνήσεις χρειάζεται να λάβουν υπόψη το πώς οι νέες τεχνολογίες επηρεάζουν τη φύση της απασχόλησης και της παραγωγής κέρδους και, κατ’ επέκταση, τα κανάλια των εσόδων που υπόκεινται σε φορολόγηση.

Η Rita Ramalho, εκπρόσωπος του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας σχολιάζει σχετικά:

«Η τεχνολογία μεταβάλλει τη φύση των θέσεων εργασίας και τις απαιτούμενες δεξιότητες. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να οδηγήσει στην ανάγκη για μεγαλύτερη επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, ιδιαίτερα στον τομέα εκπαίδευσης και ανάπτυξης. Είναι, συνεπώς, ζωτικής σημασίας οι κυβερνήσεις να κατανοήσουν τις προκλήσεις το μέλλοντος και του τρόπου με τον οποίο μπορούν να διασφαλίσουν την ανθεκτικότητα των δημόσιων οικονομικών σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Ελπίζουμε ότι η έκθεση αυτή θα βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους, στην ανάπτυξη αποτελεσματικότερων φορολογικών συστημάτων, είτε αφορούν σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, την ακαδημαϊκή κοινότητα ή την κοινωνία των πολιτών.

Σύμφωνα με τον Andrew Packman, επικεφαλής του τομέα Φορολογικής Διαφάνειας και Συνολικής Φορολογικής Συνεισφοράς της PwC:

«Η έκθεση αυτή επισημαίνει τον βαθμό στον οποίο οι νέες τεχνολογίες, όταν εφαρμόζονται στρατηγικά, μπορούν να εξασφαλίσουν σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο για τις φορολογικές αρχές όσο και για τις επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι βελτιώσεις στα φορολογικά συστήματα δεν έρχονται αποκλειστικά και μόνο από την τεχνολογία. Απλά, λογικά, εύχρηστα και καταλλήλως διοικούμενα φορολογικά συστήματα μπορούν να συμβάλουν στην εξάλειψη των εμποδίων που αποτρέπουν τις επιχειρήσεις να μεταπηδήσουν από την παραοικονομία στην επίσημη οικονομία. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διευρύνει τη φορολογική βάση και να αυξήσει τα έσοδα χωρίς την επιβολή νέων φόρων. Για να επιτευχθεί αυτό, οι φοροτεχνικοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες δεξιότητες και πληροφορίες, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό χάρη στις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία».