Αποφασισμένος να υπερασπιστεί το μεταρρυθμιστικό έργο της κυβέρνησης είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ιδίως όσο η χώρα μπαίνει σε προεκλογική τροχιά. Άλλωστε, πάγια επωδός του πρωθυπουργού είναι ότι, παρά τη διαχείριση κρίσεων, η κυβέρνηση δεν πάτησε ποτέ pause στις μεταρρυθμίσεις, υλοποιώντας έτσι τις προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ.

Αυτό αναμένεται να είναι και το στίγμα της σημερινής παρέμβασης που αναμένεται να κάνει ο πρωθυπουργός νωρίς το μεσημέρι στη Βουλή, με φόντο την τροπολογία του υπουργείου Εργασίας για την fast track απονομή συντάξεων από εδώ και πέρα, αλλά και για τις λεγόμενες «συντάξεις εμπιστοσύνης», προκειμένου ως το καλοκαίρι να έχει αποκλιμακωθεί σημαντικά ο όγκος των εκκρεμών συντάξεων. Οι εκκρεμότητες που υπάρχουν λόγω της άτσαλης δημιουργίας του ΕΦΚΑ άλλωστε, ήταν σημαντικό πολιτικό αγκάθι για την κυβέρνηση, ιδίως από τη στιγμή που η ΝΔ είχε πολιτική κυριαρχία στις μεγαλύτερες ηλικίες, τις οποίες και αφορά το θέμα.

Fast track συντάξεις

Σύμφωνα με την τροπολογία που αποκάλυψε ο Κωστής Χατζηδάκης στο Φόρουμ των Δελφών το Σάββατο, εφεξής ο ΕΦΚΑ θα είναι υποχρεωμένος να εκδίδει συντάξεις εντός τριών μηνών, να ολοκληρώνει δηλαδή τον σχετικό έλεγχο εντός αυτού του διαστήματος. Αν κάτι τέτοιο δεν γίνει εντός αυτού του χρονικού διαστήματος, τότε οι αρμόδιες υπηρεσίες για να εκδώσουν την απόφαση θα πρέπει να στηρίζονται σε δυο δεδομένα: Αφενός στα στοιχεία που περιέχει το ηλεκτρονικό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» για το ασφαλιστικό ιστορικό του αιτούντος, αφετέρου στα επιπλέον στοιχεία που έχει ο ίδιος προσκομίσει για τον χρόνο της ασφάλισής του.

Συντάξεις εμπιστοσύνης

Βεβαίως, η προαναφερθείσα ρύθμιση αφορά τις νέες αιτήσεις για συνταξιοδότηση, από τις αρχές Απριλίου. Υπάρχουν, όμως, και περίπου 75.000 αιτήσεις που έχουν μείνει σε εκκρεμότητα, έχοντας υποβληθεί ως το τέλος Μαρτίου του τρέχοντος έτους. Γι’ αυτές, η πράξη απονομής εκδίδεται στη βάση των στοιχείων που είναι καταγεγραμμένα στα πληροφοριακά συστήματα του e-ΕΦΚΑ και των δηλώσεων των ασφαλισμένων για την αναγνώριση χρόνου σύνταξης επιπλέον αυτού που προκύπτει από τα προαναφερθέντα συστήματα. Στην περίπτωση αυτή, οι δηλώσεις γίνονται δεκτές χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση παραστατικών που τις τεκμηριώνουν.

Πρακτικά, η διαδικασία θα είναι ταχύτερη και ουσιαστικά θα στηρίζεται στην εμπιστοσύνη του κράτους προς τον ασφαλισμένο. Και εδώ ο έλεγχος των προσκομιζόμενων στοιχείων και δικαιολογητικών θα γίνεται εκ των υστέρων. Μάλιστα, στην πράξη της απονομής σύνταξης θα αναφέρεται ότι οι ασφαλισμένοι είναι υποχρεωμένοι να διατηρήσουν φυσικά παραστατικά που τυχόν δεν έχουν προσκομίσει στον ΕΦΚΑ για 10 χρόνια, προκειμένου να μπορούν να προσκομιστούν κατά τη διάρκεια των ελέγχων.

Οι πράξεις απονομής συντάξεων θα έχουν ελεγχθεί εντός τριών ετών από την έκδοση τους και σε κάθε περίπτωση έως την πάροδο πέντε ετών από την έκδοση. Αν προκύψει ότι το ασφαλιστικό ιστορικό που λήφθηκε υπόψη για την έκδοσή τους ήταν λανθασμένο, οι πράξεις έκδοσης μεταρρυθμίζονται ή ανακαλούνται κατά περίπτωση. Αν προκύψει ότι ο ασφαλιστικός χρόνος που ελήφθη υπόψη για την έκδοση της σύνταξης είναι μεγαλύτερος του πραγματικού χρόνου μέχρι δυο έτη, επιτρέπεται στον ασφαλισμένο να καλύψει τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές εντός ενός έτους, είτε με καταβολή, είτε με παρακράτηση από την καταβολή σύνταξης, είτε με συνδυασμό των δυο τρόπων.

Τα στοιχεία προς τους ξένους

Τα στοιχεία που παρουσίασε το υπουργείο Εργασίας στους Ευρωπαίους που επισκέφθηκαν τη χώρα μας στο πλαίσιο της 14ης και πιθανόν τελευταίας μεταμνημονιακής αξιολόγησης είναι καλά. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, έπεσαν κάτω από τα 200 εκατ. ευρώ. Όσο για τις εκκρεμείς κύριες συντάξεις, στο τέλος Μαρτίου ήταν πέριξ των 75.000.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εκκρεμότητες ή ότι χιλιάδες συνταξιούχοι δεν περιμένουν την έκδοση της σύνταξής τους. Εκτός από αυτές τις 75.000 αιτήσεις για κύρια σύνταξη, υπάρχουν και περίπου 60.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί μέσα στις τελευταίες 90 ημέρες και κατά συνέπεια δεν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, οι διεθνείς και οι ανελαστικές συντάξεις, που έχουν ελλιπή στοιχεία, βρίσκονται σε δικαστική διένεξη ή υπάρχουν οφειλές, οι συντάξεις για παράλληλη ασφάλιση, καθώς και περίπου 120.000 επικουρικές συντάξεις, αλλά και κάποιες χιλιάδες εφάπαξ, που δεν έχουν ακόμη εκδοθεί και αναμένεται να μπουν αμέσως μετά, στη σειρά για διεκπεραίωση.

Τον Δεκέμβριο του 2020 οι εκκρεμείς ληξιπρόθεσμες κύριες συντάξεις (χωρίς τις διεθνείς και ανελαστικές) ήταν 125.747 με εκτιμώμενο κόστος 599,8 εκατ. ευρώ, στο τέλος του 2021 οι αντίστοιχες εκκρεμότητες του ΕΦΚΑ ήταν στις 85.063 συντάξεις και κόστος 239,85 εκατ. ευρώ, ήτοι μείωση της τάξης του 32,3% στις εκκρεμότητες και 60% στις οφειλές. Εντός, δε, του πρώτου τριμήνου του 2022, η μείωση των αιτήσεων και ο περιορισμός του κόστους είναι εξίσου σημαντικός.

Τον Ιανουάριο, οι ληξιπρόθεσμες εκκρεμείς αιτήσεις ήταν 83.649 με κόστος 232 εκατ. ευρώ, τον Φεβρουάριο μειώθηκαν σε 79.940 με κόστος 195,8 εκατ. ευρώ και στο τέλος Μαρτίου, εκτιμάται ότι ανέρχονται σε περίπου 75.000, με το κόστος να είναι κάτω των 195 εκατ. ευρώ. Έτσι, στο τρίμηνο οι αιτήσεις μειώθηκαν κατά 10,3% και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους κατά σχεδόν 16%. Υπουργείο Εργασίας και εκπρόσωποι των θεσμών συμφώνησαν ότι παραμένει ως στόχος ο μηδενισμός των αιτήσεων να επιτευχθεί στο τέλος Ιουνίου και θα φανεί στο σύστημα εντός του φθινοπώρου, με το κόστος, εάν δεν αναπροσαρμοστεί, να μην ξεπερνά τα 195 εκατ. ευρώ.

Οι περισσότερες εκκρεμότητες αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο πρώην ΙΚΑ καθώς υπάρχουν (με στοιχεία Δεκεμβρίου 2021) 26.713 εκκρεμότητες στις κύριες συντάξεις. Ακολουθεί το δημόσιο, όπου στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) βρίσκονται στοιβαγμένοι 19.527 φάκελοι συνταξιοδότησης, και μετά ο ΟΓΑ, όπου 17.015 αγρότες αναμένουν την έκδοση της σύνταξής τους, ο ΟΑΕΕ, με 15.398 εκκρεμότητες, το ΕΤΑΑ των γιατρών, δικηγόρων και αυτοαπασχολούμενων με 4.584 αιτήσεις για κύρια σύνταξη σε αναμονή και τέλος, το ΝΑΤ με 738 αιτήσεις και το Ταμείο των δημοσιογράφων (ΕΤΑΠ-ΜΜΕ) με 183 αιτήσεις σε αναμονή.

Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι με μοναδική εξαίρεση το ΓΛΚ, όπου σε σχέση με ένα χρόνο πριν (Δεκέμβριο του 2020) οι εκκρεμείς αιτήσεις όχι μόνο δεν μειώθηκαν αλλά αυξήθηκαν οριακά, κατά 2%, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις υπάρχει σημαντική μείωση. Για παράδειγμα, στον ΟΓΑ, οι εκκρεμότητες μέσα σε έναν χρόνο μειώθηκαν κατά 47%. Πρωταθλητές στην ετήσια αποκλιμάκωση των εκκρεμοτήτων ήταν τα πρώην ταμεία ΝΑΤ με -78%, ΕΤΑΑ με -52% και ακολουθούν ΕΤΑΠ-ΜΜΕ με -49%, ΟΓΑ με -47%, ΟΑΕΕ με -43% και ΙΚΑ με -17%. Υπάρχουν και οι αιτήσεις με τα Ενταχθέντα στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ταμεία, όπου στο τέλος του 2021 είχαν 905 εκκρεμότητες έναντι 2.024 το 2020, ήτοι μείωση της τάξης του 55%.

Έτσι, συνολικά, μέσα σε ένα χρόνο για το σύνολο των ταμείων που έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ, χωρίς όμως το δημόσιο – ΓΛΚ, οι εκκρεμότητες για κύριες συντάξεις (πάντα ληξιπρόθεσμες και χωρίς διεθνείς και ανελαστικές) μειώθηκαν κατά 39%, ενώ εάν συμπεριληφθεί και το ΓΛΚ, η μείωση περιορίζεται μεν, είναι όμως εξίσου σημαντική, της τάξης του 32%.