ΕΚΤ: Ο «πόλεμος» των επιδοτήσεων στην ενέργεια θα οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση του κόστους δανεισμού και σε ελλείμματα

Οι προσπάθειες των κυβερνήσεων να αμβλύνουν τις συνέπειες για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά από την ενεργειακή κρίση κινδυνεύουν να αναγκάσουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια με πιο επιθετικούς ρυθμούς καθώς στοχεύει να μετριάσει τις πληθωριστικές πιέσεις που έχουν διαμορφωθεί σε ύψος – ρεκόρ, σύμφωνα με το μέλος του διοικητικού συμβουλίου Πιερ Ουνς, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg το Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2022.

Ένας «πόλεμος επιδοτήσεων» όπου τα κράτη παρέχουν βοήθεια σε επιχειρήσεις έντασης ενέργειας θα ενίσχυε την πίεση, υπογράμμισε.

«Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η νομισματική πολιτική να προσπαθεί να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό και η δημοσιονομική πολιτική να κάνει όλο και περισσότερο για να στηρίξει τους ανθρώπους», δήλωσε ο Πιερ Ουνς, ένας από τους πιο αξιωματούχους της ΕΚΤ που κατατάσσεται στην ομάδα των «γερακιών».

«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος αναντιστοιχίας μεταξύ αυτών των πολιτικών (σ.σ. της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής) και το αποτέλεσμα αυτού θα είναι υψηλότερα ποσοστά δανεισμού — επειδή πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας — καθώς και υψηλότερα ελλείμματα».

Η τοποθέτηση αυτή ενός διαμορφωτή της πολιτικής ο οποίος απηχεί τις γερμανικές γραμμές για την νομισματική πολιτική  συμφωνία με τη.. γερακίσια τοποθέτηση του επικεφαλής της Bundesbank, Ιωακείμ Νάγκελ επισήμανε ότι αυξήσεις των επιτοκίων πρέπει να συνεχιστούν και μετά τον Οκτώβριο καθώς όπως υπογράμμισε: Δεδομένων των εντάσεων στις αγορές ενέργειας, υπάρχουν «σημαντικοί ανοδικοί κίνδυνοι» για τις προοπτικές του πληθωρισμού, είπε, προσθέτοντας ότι οι τιμές στη Γερμανία θα αυξηθούν πιθανότατα με ετήσιο ρυθμό άνω του 7% το επόμενο έτος.

Στην αντίπερα όχθη, ο ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Ολλανδίας Κλάας Κνοτ επισήμανε  ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να αρχίσει να συρρικνώνει το ευμέγεθες απόθεμα των περιουσιακών στοιχείων (δηλαδή τον τεράστιο όγκο των κρατικών ομολόγων που έχει συγκεντρώσει) μόλις τα επιτόκια αυξηθούν σε ένα επίπεδο το οποίο δεν θα τονώνει ούτε θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη,

Συντονισμός δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής

Οι παρατηρήσεις υπογραμμίζουν τις προκλήσεις για την Ευρωζώνη όσον αφορά το συντονισμό της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής καθώς η οικονομική ανάπτυξη βυθίζεται και ο πληθωρισμός εκτινάσσεται στα ύψη.

Το θέμα βρέθηκε στο επίκεντρο καθώς στις ετήσιες συνεδριάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με την αναταραχή στο Ηνωμένο Βασίλειο να δείχνει τι μπορεί να συμβεί όταν οι πολιτικές των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών συγκρούονται.

Αν και η κατάσταση στη ζώνη του ευρώ των 19 κρατών δεν είναι τόσο τεταμένη, αξιωματούχοι της ΕΚΤ προτρέπουν εδώ και μήνες να στοχεύσουν τα μέτρα στήριξης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω ανοδική ώθηση του πληθωρισμού που — στο 10% — είναι ήδη πενταπλάσιος ο επίσημος στόχος.

Οι κυβερνήσεις εξακολουθούν να διοχετεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να τιθασεύσουν τα ανώτατα όρια τιμών φυσικού αερίου και άλλες πρωτοβουλίες, με ορισμένες να ζητούν «εργαλεία» αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης σε ολόκληρη την Ευρώπη ώστε η ενεργειακή κρίση να μη οδηγήσει σε κατάρρευση της παραγωγικής βάσης και μείζονες κοινωνικές αναταράξεις.

Τεχνική ύφεση

Ο Wunsch υπογράμμισε ότι μια τεχνική ύφεση – που συνήθως ορίζεται ως δύο διαδοχικά τρίμηνα συρρίκνωσης της οικονομικής παραγωγής – είναι τώρα το «βασικό σενάριο» στην Ευρώπη, αν και αυτό από μόνο του δεν θα είναι αρκετό για να «ελεγχθεί ο πληθωρισμός».

«Οι προσδοκίες της αγοράς τώρα είναι ότι θα αυξήσουμε τα επιτόκια στο 3%,» είπε. «Θα πρέπει να το εξετάσουμε ως πιθανότητα».
Ενεργοποίηση του μηχανισμού

Καθώς το κόστος δανεισμού κινείται ανοδικά, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν θα πρέπει να τρομάζουν εάν εμφανιστούν οι πρώτες επιθέσεις από τις αγορές στα πλέον ευάλωτα μέλη της Ευρωζώνης.

Κάθε τέτοιο επεισόδιο δεν θα δικαιολογούσε την ενεργοποίηση του νέου εργαλείου κατά του κατακερματισμού των όρων δανεισμού στην Ευρωζώνη
«Θα πρέπει να έχουμε κάποια ανοχή στο φλερτ με κάποιες κρίσεις γιατί δεν πρόκειται να αποτρέψετε τα πάντα πριν δείτε πού πηγαίνουν οι αγορές», δήλωσε ο Πιερ Ουνς.

Να επισημανθεί ότι αυτό αποτελεί μια προειδοποίηση για τις ευάλωτες χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, ότι είναι περιορισμένος ο βαθμός της αλληλεγγύης εν προκειμένω εάν βρεθούν αντιμέτωπες με μια επιθετική κίνηση εν μέρους των αγορών.

Το χρέος των 5 τρισ. ευρώ

Ταυτόχρονα, οι αξιωματούχοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα επιπρόσθετα χρέη 5 τρισεκατομμυρίων ευρώ (4,9 τρισεκατομμύρια δολάρια) της ΕΚΤ σε κρατικά χρέη — που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια πρόσφατων κρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας.

«Με πληθωρισμό 10%, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο θα διατηρούσαμε έναν τόσο μεγάλο ισολογισμό», επισήμανε ο Πιερ Ουνς.

«Θα πρέπει να ξεκινήσουμε να τον μειώνουμε το συντομότερο δυνατό και με σχετικά χαμηλό όγκο, ώστε να μπορούμε να δοκιμάσουμε την ικανότητα απορρόφησης της αγοράς (όσον αφορά το κρατικό χρέος) και στη συνέχεια να αυξήσουμε τους όγκους καθώς θα νιώθουμε τη άνεση ότι οι αγορές μπορούν να απορροφήσουν τη μείωση».

Μέτρα στήριξης

Η κατάργηση των μερών στήριξης είναι ακόμη πιο σημαντική επειδή οι συμβατικές παραδοχές ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει τελικά στον στόχο του 2% μπορεί να μην ισχύουν πλέον, επισήμανε με νόημα.

Η αύξηση των μισθών της τάξης του 5% πιθανότατα θα γίνει «η νέα κανονικότητα» για ορισμένα χρόνια, καθώς οι εργαζόμενοι προσπαθούν να ανακτήσουν κάποιες από τις ζημίες που υπέστησαν το περασμένο έτος — μία από τις πολλές τάσεις που δεν αντικατοπτρίζονται στα μοντέλα που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της μελλοντικής αύξησης των τιμών.

Αυτό σημαίνει ότι οι πρώτες προβλέψεις της ΕΚΤ για το 2025 που θα ανακοινωθούν τον Δεκέμβριο – μια βασική συμβολή στις αποφάσεις πολιτικής σε κανονικούς καιρούς – δεν θα δώσουν κάποια σημαντική πληροφορία στις αγορές.

Το πιο σίγουρο είναι ότι η περαιτέρω ανατίμηση του αμερικανικού νομίσματος θα επιδεινώσει τις προοπτικές για τον πληθωρισμό.
«Όσο ισχυρότερο είναι το δολάριο τόσο μεγαλύτερη είναι η πίεση σε εμάς», επισήμανε ο Ουνς.

«Η νομισματική μας πολιτική, είτε μας αρέσει είτε όχι, επηρεάζεται από αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ», κατέληξε.

Bundesbank: Καμία χαλάρωση στις αυξήσεις των επιτοκίων – Η ΕΚΤ να ξεκινήσει να «ξεφορτώνεται» κρατικά ομόλογα

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να προχωρήσει στην αύξηση των επιτοκίων και στη μείωση του ισολογισμού της, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό δεν θα καταστούν υπερβολικές και δεν θα απαιτήσουν μια πιο επιθετική απάντηση πολιτικής, σύμφωνα με το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ και επικεφαλής της Bundesbank, Ιωακείμ Νάγκελ.

Οι αυξήσεις των επιτοκίων πρέπει να συνεχιστούν και μετά τον Οκτώβριο, δήλωσε ο Νάγκελ στο περιθώριο των ετήσιων συνεδριάσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσιγκτον.

Δεδομένων των εντάσεων στις αγορές ενέργειας, υπάρχουν «σημαντικοί ανοδικοί κίνδυνοι» για τις προοπτικές του πληθωρισμού, είπε, προσθέτοντας ότι οι τιμές στη Γερμανία θα αυξηθούν πιθανότατα με ετήσιο ρυθμό άνω του 7% το επόμενο έτος.

«Θα χρειαστούν περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων για να επανέλθει ο πληθωρισμός στο 2% μεσοπρόθεσμα — όχι μόνο στη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής στα τέλη Οκτωβρίου», δήλωσε ο Νάγκελ, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής της Bundesbank.

«Το μέγεθος των επιτοκιακών αυξήσεων και το πόσο ψηλά θα αυξήσουμε τα επιτόκια θα καθοδηγείται σε κάθε περίπτωση από τα τρέχοντα δεδομένα και τη σημασία τους για τις προοπτικές του πληθωρισμού”.

Η ΕΚΤ αναμένεται ευρέως να αυξήσει το επιτόκιο καταθέσεων κατά τρία τέταρτα της μονάδας αργότερα αυτόν τον μήνα, ανεβάζοντάς το στο 1,5%.
Οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι το επιτόκιο θα φθάσει τελικά το 3%.

«Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ δεν πρέπει να χαλαρώσει πολύ σύντομα», δήλωσε ο Νάγκελ, διότι «όσο περισσότερο παραμένει υψηλός ο πληθωρισμός, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό να αυξηθούν πάνω από τον στόχο του Ευρωσυστήματος».

«Εάν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό αποδυναμωθούν προς τα πάνω, τα επιτόκια θα πρέπει να αυξηθούν ακόμη ταχύτερα ή υψηλότερα και το μακροοικονομικό κόστος της επαναφοράς του πληθωρισμού στο επιθυμητό επίπεδο θα είναι επίσης υψηλότερο», είπε.

«Αυτό είναι ένα σενάριο που εμείς στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θέλουμε οπωσδήποτε να αποτρέψουμε».

Μείωση του χαρτοφυλακίου των ομολόγων και γερμανική ύφεση

Ο Nagel υποστήριξε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο μείωσης του χαρτοφυλακίου ομολόγων της ΕΚΤ ύψους 5 τρισεκατομμυρίων ευρώ (4,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων) και δήλωσε ότι δεσμεύεται να εξετάσει αυτό το βήμα στο Διοικητικό Συμβούλιο “εγκαίρως”.

Όσον αφορά τη γερμανική οικονομία, ο κ. Nagel δήλωσε ότι η οικονομική παραγωγή θα μπορούσε να μειωθεί «σημαντικά» το τέταρτο τρίμηνο και τους τρεις πρώτους μήνες του 2023.

Οι τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ προβλέπουν συρρίκνωση της τάξης του 0,3% το επόμενο έτος.

Κνοτ (Κεντρική τράπεζα Ολλανδίας): Η ΕΚΤ θα πρέπει να μειώσει τα ομόλογα που διακρατά μόλις επιτευχθεί «ουδέτερο» επιτόκιο από το τέλος του 2022

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να αρχίσει να συρρικνώνει το ευμέγεθες απόθεμα των περιουσιακών στοιχείων (δηλαδή τον τεράστιο όγκο των κρατικών ομολόγων που έχει συγκεντρώσει) μόλις τα επιτόκια αυξηθούν σε ένα επίπεδο το οποίο δεν θα τονώνει ούτε θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη, δήλωσε το Σάββατο ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Ολλανδίας Κλάας Κνοτ το Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2022.

Η ΕΚΤ αυξάνει με ταχείς ρυθμούς τα επιτόκια τους τελευταίους μήνες και οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βλέπουν το επιτόκιο καταθέσεων 0,75% να φτάνει σε αυτό το λεγόμενο ουδέτερο επίπεδο, κάπου μεταξύ 1,5% και 2% προς το τέλος του έτους.

Ο Κνοτ δεν διευκρίνισε μια εκτίμηση για το τί σημαίνει ουδέτερο επιτόκια, αλλά δήλωσε ότι το επιτόκιο θα πρέπει να φτάσει σε ένα εύρος εύλογων προσδοκιών.

«Μόλις θα έχουμε φτάσει σε ουδέτερο έδαφος με το επιτόκιο πολιτικής μας, είναι λογικό να εξετάσουμε τη μετακύλιση των αγορών περιουσιακών στοιχείων περιορίζοντας τις επανεπενδύσεις», δήλωσε σε ομιλία του στην Ουάσινγκτον.

Η διαδικασία ποσοτικής σύσφιξης

«Πιστεύω ότι θα πρέπει να κινηθούμε σταδιακά»

Μια τέτοια εκκαθάριση του ισολογισμού, γνωστή και ως ποσοτική σύσφιξη (σε αντίθεση με της ποσοτικής χαλάρωσης QE), θα πρέπει αρχικά να επικεντρωθεί στο χρέος ύψους 3,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ που κατέχεται στο Έκτακτο Πρόγραμμα Αγοράς Περιουσιακών Στοιχείων της Πανδημίας (PEPP) δήλωσε ο Kνοτ, υποστηρίζοντας μια διαφορετική αντιμετώπιση του χρέους που κατέχεται σε ένα μικρότερο Πρόγραμμα Αγορών Έκτακτης Ανάγκης (APP).

Ωστόσο, οι αυξήσεις των επιτοκίων δεν θα πρέπει να σταματήσουν στο ουδέτερο και η ΕΚΤ  πιθανότατα να εισέλθει σε έδαφος που φρενάρει την ανάπτυξη.
«Είμαι όλο και περισσότερο πεπεισμένος ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα από την απλή άρση της διευκολυντικής πολιτικής για να εκπληρώσουμε την εντολή μας για τη σταθερότητα των τιμών», δήλωσε ο Κεντρικός τραπαζίτης.

Σταδιακό φρένο στις αυξήσεις

Ενώ ο ίδιος στο παρελθόν έχει υποστηρίξει μια μεγάλη αύξηση του επιτοκίου, πιθανώς κατά 75 μονάδες βάσης στις 27 Οκτωβρίου, δήλωσε ότι ο ρυθμός των αυξήσεων θα πρέπει τελικά να επιβραδυνθεί και η τράπεζα θα πρέπει να κινηθεί με μικρότερα βήματα.

«Δεν περιμένω οι αυξήσεις των επιτοκίων να σταματήσουν απότομα», δήλωσε.

«Όσο πιο μακριά αυξάνουμε και όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στην αποκατάσταση μιας αξιόπιστης προοπτικής επιστροφής του πληθωρισμού στο στόχο, τόσο μικρότερα θα γίνονται πιθανότατα τα βήματα στην αύξηση των επιτοκίων»