ΕΚΤ: Νέα μείωση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης στο 3% – Η 4η φορά μέσα στο 2024

Σε νέα μείωση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης (την 4η για το 2024) προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στη συνεδρίαση της Πέμπτης, όπως ευρέως προεξοφλούσαν οι αγορές. Tα επιτόκια της διευκόλυνσης καταθέσεων, των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης ανέρχονται σε 3,00%, 3,15% και 3,40% αντίστοιχα, με ισχύ από τις 18 Δεκεμβρίου 2024.

Η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό

Το ΔΣ στην ανακοίνωσή του υπογραμμίζει πως η απόφαση για τη νέα περικοπή βασίζεται στην επικαιροποιημένη εκτίμησή του για τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. «Η διαδικασία αντιπληθωρισμού βρίσκεται σε καλό δρόμο» τονίζεται στο ανακοινωθέν με τους υπεύθυνους χάραξης νομισματικής πολιτικής να προβλέπουν πως ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε 2,4% το 2024, σε 2,1% το 2025, σε 1,9% το 2026 και σε 2,1% το 2027 όταν τεθεί σε λειτουργία το ETS της ΕΕ.

Ο δομικός πληθωρισμός ή «πυρήνας» όπου δεν υπολογίζονται οι ευμετάβλητες τιμές για ενέργεια και τρόφιμα, θα αγγίξει το 2,9% το 2024, το 2,3% το 2025 και το 1,9% τόσο το 2026 όσο και το 2027. Παράλληλα, το ΔΣ της ΕΚΤ εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο 2% σε σταθερή βάση. Ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει αλλά παραμένει υψηλός, κυρίως επειδή οι μισθοί και οι τιμές σε ορισμένους τομείς εξακολουθούν να προσαρμόζονται στην προηγούμενη άνοδο του πληθωρισμού με σημαντική καθυστέρηση.

«Οι συνθήκες χρηματοδότησης χαλαρώνουν, καθώς οι πρόσφατες μειώσεις των επιτοκίων του Διοικητικού Συμβουλίου καθιστούν σταδιακά λιγότερο ακριβό το νέο δανεισμό για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ωστόσο, εξακολουθούν να είναι αυστηρές επειδή η νομισματική πολιτική παραμένει περιοριστική και οι προηγούμενες αυξήσεις επιτοκίων εξακολουθούν να μεταδίδονται στις πιστώσεις» επισημαίνεται.

Χαμηλώνει ταχύτητα η ανάπτυξη

Το ΔΣ της ΕΚΤ τώρα αναμένει μια πιο αργή οικονομική ανάκαμψη από ό,τι τον Σεπτέμβριο, τονίζοντας πως αν και η ανάπτυξη επιταχύνθηκε το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι δείκτες υποδηλώνουν ότι υπήρξε επιβράδυνση το τρέχον τρίμηνο. Το ΔΣ προβλέπει ανάπτυξη 0,7% το 2024, 1,1% το 2025, 1,4% το 2026 και 1,3% το 2027.

«Η προβλεπόμενη ανάκαμψη βασίζεται κυρίως στην αύξηση του πραγματικού εισοδήματος – που θα επιτρέψει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο – και στις επιχειρήσεις να αυξάνουν τις επενδύσεις. Με την πάροδο του χρόνου, τα σταδιακά εξασθενημένα αποτελέσματα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής αναμένεται να υποστηρίξουν την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης» αναφέρεται.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το μεγάλο ερώτημα εξακολουθεί να είναι ο ρυθμός και το μέγεθος των επόμενων κινήσεων της ΕΚΤ, με φόντο μία οικονομία που συνεχώς επιβραδύνεται και ένα γαλλο-γερμανικό άξονα ακέφαλο, ανίκανο να καθοδηγήσει την Ευρωζώνη στη λήψη των κομβικών για το μέλλον της αποφάσεων.

Η πολιτική αναστάτωση σε Γερμανία και Γαλλία έχει αναστατώσει τους επενδυτές, ενώ μαίνεται ο πόλεμος σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί με εμπορικούς δασμούς. Παράλληλα, ο πληθωρισμός του κλάδου υπηρεσιών παραμένει κολλημένος κοντά στο 4%, παρότι ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή πλησιάζει στο 2%.

Ένα από τα προβλήματα της Ευρωζώνης είναι η απουσία ανάπτυξης, με το πρόβλημα να είναι δομικό. Η γερμανική οικονομία έχει το ίδιο μέγεθος που είχε και στο τέταρτο τρίμηνο του 2019, έχοντας χάσει πέντε χρόνια ανάπτυξης, η γαλλική οικονομία είναι μόλις 4,1% μεγαλύτερη και η ιταλική 5,6% συγκριτικά με το 11,% της αμερικανικής οικονομίας την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την Capital Economics.

Παράλληλα, η οικονομία της ζώνης του ευρώ χρειάζεται να μειώσει δραστικά το κόστος του χρήματος ώστε να μη διολισθήσει σε υφεσιακά μονοπάτια και να μην βρεθεί αντιμέτωπη με δυσάρεστες καταστάσεις στο πεδίο του χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού. Ωστόσο, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει προειδοποιήσει την Ευρωζώνη ότι κάθε υποτίμηση του νομίσματος (με αποφασιστική περικοπή στο κόστος δανεισμού) θα συνεπάγεται με κήρυξη δασμολογικού πολέμου.

Αυτό είναι μία εξέλιξη που δεν επιθυμεί η ΕΚΤ καθώς θα επιφέρει νέα ασφυξία της οικονομίας της και πιέσεις στο ευρώ, με αποτέλεσμα ήδη η Κριστίν Λαγκάρντ να προτιμά μία οδό με διαπραγματεύσεις και διάλογο αντί για κυρώσεις και αντίποινα, καλώντας τις χώρες – μέλη της ΕΕ να αγοράσουν πιο πολλά αγαθά των ΗΠΑ, όπως αμυντικό εξοπλισμό και LNG.

Ένα πρόσθετο ζήτημα είναι το πού θα διαμορφωθεί το σωστό ύψος του περιβόητου «ουδέτερου επιτοκίου» (σ.σ. πρόκειται για το ύψος του επιτοκίου που δεν επηρεάζει ούτε θετικά ούτε αρνητικά την οικονομία): στο 2% ή σε ακόμη πιο χαμηλό επίπεδο που θα αποτελέσει «ρυθμιστή» για την προσαρμογή της ΕΚΤ στην πολιτική Τραμπ.

Ολόκληρη η ανακοίνωση της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Ειδικότερα, η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου να μειώσει το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων – το επιτόκιο με το οποίο το Διοικητικό Συμβούλιο δίνει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής – βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού βρίσκεται σε καλό δρόμο. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,4% το 2024, 2,1% το 2025, 1,9% το 2026 και 2,1% το 2027 όταν τεθεί σε λειτουργία το διευρυμένο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής, οι εμπειρογνώμονες προβλέπουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,9% το 2024, 2,3% το 2025 και 1,9% τόσο το 2026 όσο και το 2027.
Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του Διοικητικού Συμβουλίου για ρυθμό 2% σε διατηρήσιμη βάση. Ο εγχώριος πληθωρισμός υποχώρησε αλλά παραμένει υψηλός, κυρίως επειδή οι μισθοί και οι τιμές σε ορισμένους τομείς εξακολουθούν να προσαρμόζονται με σημαντική καθυστέρηση στην προηγούμενη έντονη άνοδο του πληθωρισμού.

Οι συνθήκες χρηματοδότησης χαλαρώνουν, καθώς οι πρόσφατες μειώσεις των επιτοκίων από το Διοικητικό Συμβούλιο καθιστούν σταδιακά τη λήψη νέων δανείων λιγότερο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αλλά εξακολουθούν να είναι αυστηρές επειδή η νομισματική πολιτική παραμένει σε περιοριστικά επίπεδα και οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων συνεχίζουν να μεταδίδονται στο ανεξόφλητο υπόλοιπο των πιστώσεων.

Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν τώρα βραδύτερη οικονομική ανάκαμψη σε σχέση με τις προβολές του Σεπτεμβρίου. Αν και ο ρυθμός ανάπτυξης επιταχύνθηκε το γ΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι δείκτες ερευνών υποδηλώνουν ότι υποχώρησε το τρέχον τρίμηνο. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα είναι 0,7% το 2024, 1,1% το 2025, 1,4% το 2026 και 1,3% το 2027. Η προβλεπόμενη ανάκαμψη οφείλεται κυρίως στην άνοδο των πραγματικών εισοδημάτων – που θα πρέπει να επιτρέψει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο – και στην αύξηση των επενδύσεων από τις επιχειρήσεις. Με την πάροδο του χρόνου, η σταδιακή εξασθένηση των επιδράσεων της συσταλτικής νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να στηρίξει την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Θα ακολουθήσει μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και θα λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής.

Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Το Διοικητικό Συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, τα επιτόκια της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης θα μειωθούν σε 3,00%, 3,15% και 3,40% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 18 Δεκεμβρίου 2024.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον όλα τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αγοράστηκαν στο πλαίσιο του PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, μειώνοντας το μέγεθος του χαρτοφυλακίου PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024.

Πράξεις αναχρηματοδότησης

Οι τράπεζες θα αποπληρώσουν αυτόν τον μήνα τα εναπομένοντα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης και έτσι ολοκληρώνεται αυτό το μέρος της διαδικασίας ομαλοποίησης του ισολογισμού.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.

Η Πρόεδρος της ΕΚΤ θα αναλύσει τις σκέψεις που οδήγησαν στη λήψη αυτών των αποφάσεων στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 14:45 (ώρα κεντρικής Ευρώπης).