ΕΚΤ: “Αδύναμη” ανάπτυξη και “εύθραυστη” χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρωζώνη

Οι προοπτικές για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ζώνης του ευρώ παραμένουν εύθραυστες, καθώς οι αυστηρές χρηματοπιστωτικές συνθήκες μεταφέρονται όλο και περισσότερο στην πραγματική οικονομία σε ένα περιβάλλον αδύναμης ανάπτυξης, υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων, όπως διαπιστώνει η επισκόπηση Νοεμβρίου 2023, η οποία δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

“Οι αδύναμες οικονομικές προοπτικές μαζί με τις συνέπειες του υψηλού πληθωρισμού επιβαρύνουν την ικανότητα των πολιτών, των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων να εξυπηρετούν το χρέος τους”, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ,  Luis de Guindos. “Είναι κρίσιμο να παραμείνουμε σε εγρήγορση καθώς η οικονομία μεταβαίνει σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων σε συνδυασμό με την αυξανόμενη αβεβαιότητα και τις γεωπολιτικές εντάσεις”.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές και τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παραμένουν ιδιαίτερα ευαίσθητα σε περαιτέρω αρνητικές εξελίξεις, ενώ τα επενδυτικά κεφάλαια και άλλα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παραμένουν ευάλωτα σε κινδύνους ρευστότητας και πίστωσης. 
Ενώ οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές και πιστωτικές συνθήκες μεταφράζονται όλο και περισσότερο σε υψηλότερο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, ο πλήρης αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα δεν έχει ακόμη φανεί, δεδομένης της γενικής επιμήκυνσης των ωριμάνσεων των δανείων σε όλους τους οικονομικούς τομείς, όταν τα επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά.

Τόσο οι χρηματοπιστωτικοί όσο και οι μη χρηματοπιστωτικοί τομείς ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις στο μέλλον καθώς το κόστος αυτό αυξάνεται. Η επίδραση αυτή είναι ήδη ορατή στην αγορά ακινήτων της ζώνης του ευρώ, η οποία βιώνει σημαντική ύφεση. Στα εμπορικά ακίνητα, οι επιπτώσεις του αυξανόμενου κόστους χρηματοδότησης έχουν ενισχυθεί από τη διαρθρωτικά χαμηλότερη ζήτηση για γραφεία μετά την πανδημία.

Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ έχουν αποδειχθεί ανθεκτικές στους κλυδωνισμούς μετά την πανδημία και η κερδοφορία τους έχει αυξάνεται. Όμως αντιμετωπίζουν προβλήματα που προέρχονται από τρεις κυρίως πηγές. Πρώτον, το κόστος χρηματοδότησής τους αναμένεται να αυξηθεί καθώς μετακυλίουν σταδιακά τα υψηλότερα επιτόκια στους καταθέτες και η σύνθεση της χρηματοδότησής τους μετατοπίζεται προς πιο ακριβές προθεσμιακές
καταθέσεις ή ομόλογα.

Δεύτερον, η ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών επηρεάζεται από τον συνδυασμό υψηλότερου κόστους εξυπηρέτησης του χρέους και αδύναμου μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Και τρίτον, η κερδοφορία των τραπεζών θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια σημαντική μείωση του όγκου των δανείων που προέρχεται από τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού σε συνδυασμό με χαμηλότερη ζήτηση δανείων και αυστηρότερα πιστωτικά πρότυπα.

Για να βοηθήσουν στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας μαζί με τα υφιστάμενα μέτρα που διασφαλίζουν υγιή πρότυπα δανεισμού για να διευκολύνουν τις τράπεζες  στο χρηματοπιστωτικό κύκλο.

Επίσης χρειάζεται μια ολοκληρωμένη και αποφασιστική πολιτική δράση για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών τρωτών σημείων του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα, που απορρέουν, για παράδειγμα, από τον κίνδυνο ρευστότητας.