Εγκύκλιος ΕΦΚΑ: Πώς θα γίνει η επιστροφή εισφορών στο Δημόσιο

Τη διαδικασία επιστροφής εισφορών στο Δημόσιο ξεκαθαρίζει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με αυτήν,  ως αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον e-Ε.Φ.Κ.Α., για οποιαδήποτε αιτία, και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.

Ενδεικτικά, περιπτώσεις για τις οποίες η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών χαρακτηρίζεται ως “αχρεώστητη” αποτελούν η καταβολή εισφορών πέραν του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν), η καταβολή εισφορών για αποδοχές, τμήματα αποδοχών και για πρόσθετες αμοιβές-αποζημιώσεις, για τις οποίες ρητά προβλέπεται η μη καταβολή εισφορών, η καταβολή εισφορών πέραν της νόμιμης βάσης υπολογισμού, οι εισφορές που προκύπτουν ως υπερβάλλουσες των οφειλομένων από μεταβολή του χρόνου ασφάλισης, των πακέτων κάλυψης ή της ιδιότητας των ασφαλισμένων/ασφαλισθέντων πριν την 1/1/1993 (παλαιοί ασφαλισμένοι) ή μετά την 1/1/1993 (νέοι ασφαλισμένοι), κ.λ.π.

Κατ’ εξαίρεση, δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.

Ο συμψηφισμός με οφειλή και η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών αφορούν σε χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί υπέρ των κλάδων ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και σε χρηματικά ποσά που έχουν εισπραχθεί αχρεωστήτως από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. υπέρ του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., του τ. Ο.Α.Ε.Δ (νυν Δ.ΥΠ.Α.), καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα, για τον οποίο ο e-Ε.Φ.Κ.Α. συνεισπράττει εισφορές.

Με την παρούσα εγκύκλιο παρέχονται οδηγίες για τη διαχείριση των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από 01/01/2017 και εφεξής από δικαιούχους μόνιμους υπαλλήλους του Δημοσίου Τομέα ή για λογαριασμό αυτών, και από δικαιούχους φορείς απασχόλησής τους και καθορίζεται η διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών στο Δημόσιο μέχρι 31/12/2016 και στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από 01/01/2017 μέχρι 31/12/2019, του κλάδου Κύριας Σύνταξης.

Για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που αφορούν στους λοιπούς κλάδους (επικουρικής ασφάλισης, εφάπαξ παροχών και υγειονομικής περίθαλψης), όπως επίσης και για την επιστροφή εισφορών που καταβλήθηκαν από 01/01/2020 και εφεξής, θα ακολουθήσουν νεότερες οδηγίες, μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων ελέγχων.

Συμψηφισμός και επιστροφή

Με την κοινοποιούμενη Απόφαση εντάσσονται στη διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και οι απαιτήσεις ασφαλισμένων που απασχολούνται στο Δημόσιο Τομέα με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου, καθώς και αυτές των εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, κατόπιν σχετικής αιτήσεώς τους, ενώ καθορίζεται η διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών στον ε-ΕΦΚΑ ασφαλιστικών εισφορών.

Πεδίο εφαρμογής

Τα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις έχουν εφαρμογή:

– Σε περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών σύμφωνα με τα προηγούμενα και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 1/1/2017.

– Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών οι οποίες έχουν υποβληθεί στους ενταχθέντες β-Ε.Φ.Κ.Α. ασφαλιστικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, μέχρι 31/12/2016, ή στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από 1/1/2017, και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.

Οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές δεν πρέπει να έχουν υποπέσει σε παραγραφή κατά την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αιτήσεως. Οι οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή. Επομένως είναι απαιτητό το ποσό των εισφορών που καταβλήθηκε αχρεώστητα κατά την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αιτήσεως για επιστροφή αυτών.

Επιπρόσθετα, οι αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές κύριας σύνταξης έως 31/12/2016 στο Δημόσιο και από 1/1/2017 έως 31/12/2019 στον e-Ε.Φ.Κ.Α., επιστρέφονται από τον e-Ε.Φ.Κ.Α., σύμφωνα με τη διαδικασία των προηγουμένων άρθρων, κατόπιν σχετικής βεβαίωσης που εκδίδεται από τους οικείους εκκαθαριστές μισθοδοσίας.

Από 1.1.2017 οι τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου, οι τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί της Βουλής, των Ν.Π.Δ.Δ. και των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμίδας, οι ιερείς και οι υπάλληλοι των εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος, από την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου υπάγονται για κύρια σύνταξη στο ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό καθεστώς του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.).

Διεκπεραίωση αιτήσεων επιστροφής

Με την παρούσα εγκύκλιο παρέχονται οδηγίες για τη διεκπεραίωση αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών κύριας σύνταξης, μισθωτών ασφαλισμένων και εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, οι οποίες έχουν καταβληθεί στο Δημόσιο έως 31/12/2016 και στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από 1/1/2017 και εφεξής, και αφορούν σε χρονικό διάστημα έως 31/12/2019.

Για απαιτήσεις μισθωτών ασφαλισμένων και εργοδοτών, κατά το μέρος που αφορούν στους λοιπούς κλάδους ασφάλισης (επικουρικής ασφάλισης, υγειονομικής περίθαλψης και εφάπαξ παροχών), καθώς επίσης και για τις αιτήσεις (ασφαλισμένων και εργοδοτών) που αφορούν στο χρονικό διάστημα από 1/1/2020 και εφεξής, κατά το οποίο έχει εφαρμογή η Α.Π.Δ. Δημοσίου, θα δοθούν οδηγίες όπως προαναφέρθηκε.

Οι ήδη υποβληθείσες αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών θα διαβιβαστούν στις κατά τόπο αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α., στη χωρική αρμοδιότητα των οποίων εντάσσεται ο φορέας ή η Υπηρεσία απασχόλησης των δικαιούχων ασφαλισμένων και των εργοδοτών.

Η διαδικασία διεκπεραίωσης εκκρεμών αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών κύριας σύνταξης, μισθωτών ασφαλισμένων και εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, που αφορούν στο χρονικό διάστημα έως 31/12/2019, καθώς και των αιτήσεων που θα υποβληθούν για το ίδιο χρονικό διάστημα από την κοινοποίηση της παρούσας και εφεξής, περιλαμβάνει κατά στάδιο την ακόλουθη ροή εργασιών:

Υποβολή αίτησης

Για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών στις περιπτώσεις μισθωτών ασφαλισμένων, υποβάλλεται σχετική αίτηση από τον δικαιούχο των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, ασφαλισμένο ή και εργοδότη. Στην αίτηση αυτή (επισυνάπτονται υποδείγματα) θα πρέπει, προκειμένου για ασφαλισμένο δικαιούχο, να αναφέρονται οι κλάδοι ασφάλισης, για τους οποίους χώρησε η αχρεώστητη καταβολή, το χρονικό διάστημα, καθώς και η αιτία με περιληπτική περιγραφή. Επίσης θα πρέπει να σημειώνεται η σχέση εργασίας του δικαιούχου (μόνιμος υπάλληλος, ΙΔΑΧ, ΙΔΟΧ κ.λ.π.).

Στην αίτηση που θα υποβάλλεται από δικαιούχους εργοδότες θα πρέπει να αναφέρεται η νομική μορφή (Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. κ.λ.π.), καθώς και η Υπηρεσία και ο τόπος απασχόλησης του ασφαλισμένου, για τον οποίο εχώρησε η αχρεώστητη καταβολή, ειδικά όταν πρόκειται για αποκεντρωμένη περιφερειακή Υπηρεσία του Φορέα.

Αρμόδια Τοπική Δ/νση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την υποβολή της αίτησης για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και την έκδοση σχετικής απόφασης, ορίζεται η Τοπική Δ/νση στην ασφαλιστική – χωρική αρμοδιότητα της οποίας έχει την έδρα του ο εργοδότης – φορέας του δικαιούχου ασφαλισμένου.

Στις περιπτώσεις ωστόσο φορέων – εργοδοτών, οι οποίοι λειτουργούν αποκεντρωμένα και με μεγάλο αριθμό Περιφερειακών Υπηρεσιών – Παραρτημάτων, θα είναι δυνατή η παραλαβή των αιτήσεων και εν συνεχεία η έκδοση των σχετικών αποφάσεων από τις Τοπικές Δ/νσεις, στην ασφαλιστική περιοχή των οποίων παρασχέθηκε ή παρέχεται η απασχόληση του δικαιούχου.

Η μεταφορά της αρμοδιότητας εν προκειμένω θα αποφασίζεται και θα γνωστοποιείται από την Γενική Δ/νση Εισφορών.