Δυσχερέστερη η ιδιοκατοίκηση σε Ελλάδα και ΕΕ

Στα ύψη εξακολουθούν να βρίσκονται οι τιμές πώλησης κατοικιών στην ελληνική αγορά ακινήτων, καθώς το γ’ τρίμηνο του έτους καταγράφηκε αύξηση 12%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι τιμές των κατοικιών από το 2010 έως σήμερα σημείωσαν άνοδο κατά 46%, ξεπερνώντας ακόμα και τα ενοίκια, που αυξήθηκαν το συγκεκριμένο διάστημα κατά 21%.

Όπως αναφέρει η ανάλυση της Delfi Partners, από το 2015 έχει σημειωθεί μια σημαντική αλλαγή στην αγορά κατοικίας, με το κόστος ιδιοκατοίκησης να αυξάνεται ραγδαία σε σύγκριση με το κόστος ενοικίασης, δημιουργώντας ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ τιμών πώλησης και ενοικίων.

Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την ανάλυση της Delfi Partners, στην Ελλάδα τα πρωτεία της ακρίβειας στην αγορά κατοικίας κατέχουν τα Νότια Προάστια, με τη μέση τιμή να διαμορφώνεται στα 3.611 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, έχοντας ετήσια αύξηση 14%. Αντίθετα, τα προάστια του Πειραιά διατηρούν τη θέση τους ως η πιο προσιτή περιοχή της Αττικής, με μέση τιμή πώλησης στα 1.714 ανά τετραγωνικό μέτρο. Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι παρά τις χαμηλότερες τιμές, η περιοχή αυτή έχει βιώσει τη σημαντικότερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, σημειώνοντας εντυπωσιακή ετήσια αύξηση 23,2%.

Στη Θεσσαλονίκη η μέση τιμή πώλησης αγγίζει τα 2.164 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, σημειώνοντας αύξηση 21,2%. Οι περιφερειακοί δήμοι παρουσίασαν επίσης 18,9% αύξηση, με τις τιμές να ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 1.560 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στις τιμές πώλησης παρατηρήθηκαν στον Μπότσαρη – Νέα Παραλία, με αύξηση 18%, στην περιοχή της Νεάπολης με αύξηση 15% και στον Εύοσμο με αύξηση 14%. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι Κυκλάδες έχουν τις υψηλότερες τιμές πώλησης, με τη μέση τιμή να διαμορφώνεται στα 3.333 ευρώ ανά τ.μ., σημειώνοντας άνοδο 12,5%. Ακολουθούν η Λευκάδα με 2.500 ευρώ ανά τ.μ. και μετά η Κεφαλονιά με 2.222 ευρώ ανά τ.μ.

Συγκρίνοντας το δεύτερο τρίμηνο του 2023 με το 2010, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν περισσότερο από τα ενοίκια σε 20 από τις 27 χώρες της ΕΕ. Συγκεκριμένα, οι τιμές των κατοικιών υπερδιπλασιάστηκαν στην Εσθονία (+211%), στην Ουγγαρία (+180%), στη Λιθουανία (+152%), στη Λετονία (+144%), στην Τσεχία (+122%), στο Λουξεμβούργο και στην Αυστρία (και οι δύο +120%). Μειώσεις παρατηρήθηκαν στη Γερμανία(-9,9%), στη Δανία (-7,6%) και στη Σουηδία (-6,8%).

Το αυξημένο κόστος της ιδιοκατοίκησης έχει επηρεάσει σημαντικά την αγορά κατοικίας, τόσο σε ελληνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το ποσοστό των πολιτών που κατέχουν το δικό τους σπίτι έχει μειωθεί κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2013, αγγίζοντας το 72,8%. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι πολλά από τα ιδιόκτητα σπίτια επιβαρύνονται με στεγαστικό δάνειο, τότε προκύπτει ότι οι τέσσερις στους δέκα είναι εκτεθειμένοι στο ακριβό στεγαστικό δάνειο λόγω της αύξησης των επιτοκίων.

Την ίδια ώρα, σε ολόκληρη την ΕΕ τα 2/3 των νοικοκυριών, δηλαδή το 69%, είναι ιδιοκτήτες ακινήτων, ενώ το υπόλοιπο 31% ζουν σε ενοικιαζόμενες κατοικίες. Ολόκληρος ο ευρωπαϊκός νότος εμφανίζει πλέον μεγαλύτερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης, για παράδειγμα η Πορτογαλία είναι στο 78%, η Ισπανία στο 76% και μόνο η Γαλλία εμφανίζει χαμηλότερο ποσοστό, της τάξης του 64%. Όσο για τις βαλκανικές χώρες, διατηρούν τα πολύ υψηλά ποσοστά του 80%-90%, τα οποία διέθετε και η Ελλάδα, αλλά αρκετές δεκαετίες πίσω. Το υψηλότερο ποσοστά ιδιοκατοίκησης καταγράφηκαν στη Ρουμανία (95%), τη Σλοβακία (93%), την Κροατία (91%) και την Ουγγαρία (90%), ενώ η Γερμανία ήταν η μοναδική χώρα κράτος-μέλος της ΕΕ όπου η ενοικίαση ήταν ελαφρώς πιο συχνή, αντιπροσωπεύοντας το 53% του πληθυσμού.