«Δικαίωμα στην επισκευή»: Η ΕΕ δίνει οικονομικά κίνητρα για την επισκευή ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών όπως smartphones

Περισσότερα από 12 δισ. ευρώ ετησίως κοστίζει στους Ευρωπαίους πολίτες η επιλογή της αντικατάστασης των συσκευών τους, όπως smartphones, αντί της επισκευής τους. Αν και η Ευρώπη έχει θέσει ως προτεραιότητα την ενίσχυση του λεγόμενου “δικαιώματος στην επισκευή” εδώ και αρκετό καιρό, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ουσιαστική πρόοδος.

Αυτό επιδιώκει να αλλάξει σήμερα η Ένωση, θεσπίζοντας νόμο για ένα νέο “δικαίωμα στην επισκευή”. Την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, μάλιστα, το Κοινοβούλιο οριστικοποίησε τη θέση του σχετικά με ένα ισχυρότερο “δικαίωμα στην επισκευή” για τους καταναλωτές, με 590 ψήφους υπέρ, 15 κατά και 15 αποχές.

Στόχος της πρότασης του ΕΚ είναι να ενθαρρυνθεί μια πιο βιώσιμη κατανάλωση, διευκολύνοντας την επισκευή ελαττωματικών προϊόντων, μειώνοντας τα απόβλητα και στηρίζοντας τον κλάδο των επισκευών.

Μεταξύ άλλων, το υπό συζήτηση θεσμικό πλαίσιο προβλέπει ότι οι κατασκευαστές θα υποχρεούνται στο μέλλον να επισκευάζουν προϊόντα, ακόμη και μετά τη λήξη της νόμιμης εγγύησης, ενώ εισάγει κίνητρα, όπως κουπόνια στους καταναλωτές, ώστε να επιλέγουν την επισκευή αντί της αντικατάστασης.

Σύμφωνα με το σχετικό σχέδιο νόμου, εντός της νόμιμης περιόδου εγγύησης, τα καταστήματα θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην επισκευή, όταν αυτή είναι φθηνότερη ή κοστίζει το ίδιο με την αντικατάσταση του προϊόντος, εκτός αν η επισκευή είναι ανέφικτη ή δεν βολεύει τον καταναλωτή. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν, επίσης, να παρατείνεται η νόμιμη εγγύηση ενός προϊόντος κατά ένα χρόνο μετά την επισκευή του.

Μετά τη λήξη της νόμιμης εγγύησης για προϊόντα, όπως πλυντήρια ρούχων, ηλεκτρικές σκούπες, κινητά τηλέφωνα και ποδήλατα, οι καταναλωτές θα εξακολουθούν να έχουν το δικαίωμα να ζητούν την επισκευή τους.

Περί κόστους

Για να επιλέγουν περισσότεροι καταναλωτές την επισκευή, το Κοινοβούλιο προτείνει να τους παρέχονται συσκευές σε προσωρινή βάση, για όσο διαρκεί η επισκευή της δικής τους. Όταν η επισκευή είναι αδύνατη, μπορεί να δίνεται στον καταναλωτή η δυνατότητα να επιλέξει ένα αντίστοιχο ανακατασκευασμένο προϊόν.

Σήμερα, πολλοί καταναλωτές αποφεύγουν να επισκευάζουν τα προϊόντα τους, είτε γιατί το σχετικό κόστος είναι απαγορευτικό, είτε γιατί δυσκολεύονται να βρουν υπηρεσίες επισκευής, είτε γιατί τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά του προϊόντος τους, εμποδίζουν την επισκευή.

Σύμφωνα με το Κοινοβούλιο, οι ανεξάρτητοι επισκευαστές και ανακατασκευαστές, όπως και οι τελικοί καταναλωτές, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε όλα τα ανταλλακτικά, τις πληροφορίες επισκευής και τα απαραίτητα εργαλεία, σε λογικές τιμές.

Επιπλέον, το Κοινοβούλιο προτείνει να δημιουργηθούν διαδικτυακές πλατφόρμες, που θα επιτρέπουν στους καταναλωτές να βρίσκουν επιχειρήσεις επισκευής (συμπεριλαμβανομένων των εργαστηρίων επισκευής γνωστών ως “repair café”) και καταστήματα, που προσφέρουν ανακατασκευασμένα προϊόντα στην περιοχή τους.

Για να γίνουν οι επισκευές πιο προσιτές και ελκυστικές, οι ευρωβουλευτές προτείνουν να εξασφαλίσουν οι χώρες της Ε.Ε. κονδύλια, μέσω των οποίων θα προσφέρονται στους καταναλωτές κουπόνια και άλλα οικονομικά κίνητρα.

Επί της διαδικασίας, μόλις το Συμβούλιο εγκρίνει τη δική του διαπραγματευτική θέση στις 22 Νοεμβρίου, θα ξεκινήσουν συνομιλίες με το Κοινοβούλιο, με την πρώτη συνεδρίαση να έχει προγραμματιστεί για τις 7 Δεκεμβρίου.

Επιπτώσεις στο περιβάλλον

Το γεγονός ότι πετάμε στα σκουπίδια αγαθά, που θα μπορούσαν να επισκευαστούν, προκαλεί τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Εξαιτίας αυτής της πρακτικής σπαταλώνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε. 30 εκατ. τόνοι πόρων και παράγονται 261 εκατ. τόνοι εκπομπών ισοδύναμου CO2, καθώς και 35 εκατ. τόνοι αποβλήτων.

Συνολικά, οι καταναλωτές που αγοράζουν καινούργια προϊόντα, αντί να επισκευάζουν τα παλιά τους, χάνουν περίπου 12 δισ. ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 77% των πολιτών της Ε.Ε. θα προτιμούσε να επισκευάζει τα προϊόντα του αντί να αγοράζει καινούρια.