Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας: Ιστορική απόφαση για την προστασία των ωκεανών

Εννέα μικρά νησιωτικά κράτη προσέφυγαν στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (ITLOS) και κατάφεραν να κερδίσουν μια ιστορική υπόθεση για την κλιματική αλλαγή, αφού το δικαστήριο έκρινε ότι όλα τα μέρη που έχουν υπογράψει τη συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τις θαλάσσιες δραστηριότητες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να προστατεύσουν τους ωκεανούς από την κλιματική αλλαγή.

Today @ITLOS_TIDM has made clear that countries have legal obligations to reduce their emissions to protect the ocean.

This news comes via an ‘advisory opinion’, requested from the Tribunal last year by @cosis_ccil.

Read more: https://t.co/5SAQkJhY41 pic.twitter.com/RB56IRAkYg

— ClientEarth (@ClientEarth) May 21, 2024

Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι για τις χώρες που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας οι ευθύνες της πρόληψης της θαλάσσιας ρύπανσης εκτείνονται και στον έλεγχο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες επίσης βλάπτουν τους ωκεανούς αφού αλλοιώνουν τη γήινη ατμόσφαιρα. Σημειώνοντας τους υψηλούς κινδύνους σοβαρής και μη αναστρέψιμης βλάβης στο θαλάσσιο περιβάλλον, το δικαστήριο έκρινε ότι τα κράτη έχουν υποχρέωση να ενεργήσουν άμεσα.

Τα νησιωτικά κράτη – Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Νιούε, Παλάου, Σεντ Κιτς και Νέβις, Αγία Λουκία, Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Τουβαλού και Βανουάτου – ζήτησαν από το δικαστήριο να διευκρινίσει τι εννοείται θαλάσσια ρύπανση σύμφωνα με τη σύμβαση, εν μέσω ανόδου της στάθμης των ωκεανών και της αύξησης της θερμοκρασίας και της οξίνισής τους, εξαιτίας εκπομπών καυσαερίων από ορυκτά καύσιμα και άλλες πηγές αερίων του θερμοκηπίου.

Ο πρωθυπουργός της Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Γκαστόν Μπράουν, σχολίασε ότι τα μικρά νησιωτικά έθνη «μάχονται για την επιβίωσή τους» εξαιτίας των εκπομπών από τα μεγάλα ρυπογόνα κράτη. «Απαιτούμε από αυτά τα κράτη να σεβαστούν το διεθνές δίκαιο και να σταματήσουν την καταστροφική ζημιά εναντίον μας πριν να είναι πολύ αργά» υπογράμμισε ο Γκαστόν Μπράουν, επισημαίνοντας ότι «μερικά από τα νησιά μας θα γίνουν ακατοίκητα στο εγγύς μέλλον λόγω της αποτυχίας να μετριαστούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου».

Η σύμβαση του 1994 για το Δίκαιο της Θάλασσας , υπογεγραμμένη από 169 χώρες, παρέχει ήδη τη νομική βάση για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από ρυπογόνες ουσίες, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου που χρησιμοποιείται από τα πλοία, και αυτή η δικαστική γνωμοδότηση αναγνωρίζει πλέον ότι και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα βλάπτουν τους ωκεανούς.

Οι νησιωτικές χώρες αγωνίζονται εδώ και δεκαετίες για μια πιο αποφασιστική δράση σε παγκόσμιο επίπεδο για την κλιματική αλλαγή και μάχονται την παραπληροφόρηση που προέρχεται από τις πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Εκτός από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και τις όλο και πιο έντονες και συχνές καταιγίδες, τα νησιωτικά κράτη αντιμετωπίζουν και άλλα σοβαρά προβλήματα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, όπως η απώλεια καλλιεργήσιμων εκτάσεων όταν το αλμυρό θαλασσινό νερό αναμιγνύεται με υπόγεια νερά.

Η συγκεκριμένη υπόθεση είναι μόνο μία από τις πολλές συνεχιζόμενες διεθνείς προσπάθειες για τον περιορισμό των ορυκτών καυσίμων που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς.