COP29 για το κλίμα: Ξεκινάει ανήσυχη λόγω Τραμπ

Στο τι μπορεί να σημαίνει η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ έχει επικεντρωθεί η παγκόσμια διπλωματία, τόσο για τις οικονομίες των χωρών, όσο και την ασφάλεια αλλά κυρίως για την κλιματική αλλαγή.

Το τελευταία έχει μεγάλη σημασία, καθώς έντονες είναι οι ανησυχίες που γεννιούνται μεταξύ των διπλωματών που συγκεντρώνονται στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού, τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου για τις συνομιλίες για το κλίμα COP29: Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να αποσύρει και πάλι τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία δεσμεύει σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου να μειώσουν δραστικά τη ρύπανση από τον άνθρακα.

Αντ’ αυτού, είναι έτοιμος να αναβιώσει την ατζέντα του «drill baby, drill» για να εξαργυρώσει περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Μια στροφή στην αμερικανική πολιτική για το κλίμα θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τον πλανήτη, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο μίμησης, αφού όταν η Αμερική κάνει κάτι στη διεθνή σκηνή, κάποιες χώρες τείνουν να ακολουθούν.

Εν όψει της ορκωμοσίας του Τραμπ, οι διαπραγματευτές θα μειώσουν τις προσδοκίες τους όσον αφορά το τι είναι δυνατό να γίνει στις συνομιλίες, είπε ο Oli Brown, συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Chatham House με έδρα το Λονδίνο.

«Και αυτό θα επιτρέψει στους μεγάλους φορείς εκπομπών να μην αναλάβουν το είδος της φιλόδοξης δράσης που απαιτείται, επειδή δεν θέλουν να βρίσκονται ανταγωνιστικά απέναντι στις ΗΠΑ», δήλωσε στο CNN.

Η καθαρή ποσότητα πρόσθετης ρύπανσης από άνθρακα από μια Αμερική που δεν δεσμεύεται από καμία συμφωνία για το κλίμα είναι αρκετά ανησυχητική. Η Αμερική είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής του άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη και παράγει περισσότερο πετρέλαιο από οποιοδήποτε άλλο έθνος.

Αλλά το πραγματικό πρόβλημα, είναι ότι, ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερη δύναμη από οποιαδήποτε άλλη χώρα να χρηματοδοτήσουν τη δράση για την κλιματική αλλαγή στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Ακόμα και αν παραμείνει στη συμφωνία του Παρισιού, μια κυβέρνηση Trump με «America First» είναι απίθανο να είναι πιο γενναιόδωρη σε επιχορηγήσεις και δάνεια για την πράσινη μετάβαση άλλων χωρών.

Αυτό από μόνο του θέτει τις συνομιλίες σε κίνδυνο αποτυχίας – ο κύριος στόχος τους ήταν να συμφωνηθεί ένα νέο, μεγαλύτερο χρηματικό ποσό για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να οικοδομήσουν συστήματα καθαρής ενέργειας και να προσαρμοστούν στην επιδείνωση των ακραίων καιρικών συνθηκών, όπως οι καύσωνες, οι πλημμύρες, η ξηρασία, οι καταιγίδες και οι πυρκαγιές.

Απουσίες 

Οι συνομιλίες της COP29 αρχίζουν σήμερα, αλλά ήδη η εκδήλωση λάμπει από τις απουσίες. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Γάλλος Εμανουέλ Μακρόν, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ακόμη και η Κλαούντια Σέινμπαουμ, η κλιματολόγος που έγινε πρόεδρος του Μεξικού, δεν θα μεταβούν στο Μπακού.

Αρκετοί ηγέτες που ήταν προγραμματισμένο να πάνε έχουν από τότε αποσύρει τη συμμετοχή τους. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ακύρωσε την εμφάνισή του μετά την κατάρρευση της εύθραυστης τριμερούς κυβέρνησης συνασπισμού του την περασμένη εβδομάδα. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σούφ αποσύρθηκε για να αντιμετωπίσει τη δική του εσωτερική κρίση, καθώς βίαιες συγκρούσεις ξέσπασαν στο Άμστερνταμ γύρω από τον ποδοσφαιρικό αγώνα ανάμεσα στον Αγιαξ και τη Μακάμπι Τελ Αβίβ.

Ο πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος θα φιλοξενήσει τις συνομιλίες για το κλίμα το επόμενο έτος στη Βραζιλία, αποχώρησε μετά από τραυματισμό στο κεφάλι. Θα υπάρξουν λίγοι ισχυροί ηγέτες για να στείλουν στον Τραμπ οποιουδήποτε είδους προειδοποιητικές βολές για το κλίμα.

Οπως λένε οι αναλυτές, για τον πλανήτη, η χρονική στιγμή της νίκης του Τραμπ δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη.

Το 2024 θα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι αλλεπάλληλοι τυφώνες που έχουν ενισχυθεί από την πρωτοφανή θερμότητα των ωκεανών έχουν σκοτώσει περισσότερους από 300 ανθρώπους στην Αμερική μόνο αυτή τη σεζόν.

Η ανησυχία τώρα είναι ότι μετά τις ΗΠΑ και άλλες χώρες μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αποχωρήσουν από το Παρίσι.

Μια άλλη ανησυχία μεταξύ των υποστηρικτών του κλίματος ήταν ότι η απουσία του ηγέτη των ΗΠΑ στον τομέα του κλίματος θα άνοιγε την πόρτα στην Κίνα να παρέμβει και να αποκτήσει μεγαλύτερη παγκόσμια επιρροή.

Η Κίνα μετατρέπει με ταχείς ρυθμούς τα διαπιστευτήριά της ως μείζον πρόβλημα για το κλίμα σε μια από τις μεγαλύτερες λύσεις του. Κατασκευάζει αιολικά και ηλιακά πάρκα με καταιγιστικούς ρυθμούς – ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον πλανήτη – και τα πουλάει σε όλες τις γωνιές του  κόσμου.

Η χώρα κατασκευάζει σχεδόν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας ηλιακής και αιολικής ενέργειας κοινής ωφέλειας.

Ο κόσμος είναι ήδη κατά 1,3 βαθμούς θερμότερος από ό,τι ήταν πριν ο άνθρωπος αρχίσει να καίει ορυκτά καύσιμα σε βιομηχανική κλίμακα. Ακόμα και αν όλες οι χώρες της Συμφωνίας του Παρισιού μειώσουν τη ρύπανση από τον άνθρακα κατά το ποσό που έχουν δεσμευτεί, στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσαν να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,9 βαθμούς, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ.

Οι πραγματικές ενέργειές τους έφεραν τον κόσμο σε τροχιά αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2,3 βαθμούς.

Όπως λένε συχνά οι επιστήμονες του κλίματος, κάθε κλάσμα του βαθμού έχει σημασία.

Οι ακραίοι καύσωνες που εμφανίζονταν μία φορά κάθε 50 χρόνια στις αρχές του 20ού αιώνα με 1 βαθμό υπερθέρμανσης του πλανήτη, για παράδειγμα, εμφανίζονται τώρα μία φορά κάθε 10 χρόνια, δήλωσε ο Joeri Rogelj, καθηγητής κλίματος στο Imperial College του Λονδίνου.

Με 1,5 βαθμό, ένα παρόμοιο κύμα καύσωνα θα συνέβαινε μία φορά κάθε έξι χρόνια, ενώ με 2 βαθμούς θα συνέβαινε κάθε τέσσερα χρόνια.

«Έτσι, κάτι που για τους προ-παππούδες μας ήταν ένα μοναδικό ακραίο καιρικό φαινόμενο, μια πρόκληση που αντιμετωπίζαμε μια φορά στη ζωή μας, θα γίνει πλέον σχεδόν ένα συνηθισμένο φαινόμενο με 2 βαθμούς αύξησης της θερμοκρασίας», δήλωσε ο Rogelj στο CNN.

Αυτό μπορεί να μην αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για τους ανθρώπους που εργάζονται σε κλιματιζόμενα γραφεία και σπίτια και που ταξιδεύουν με κλιματιζόμενα αυτοκίνητα, αλλά για τις φτωχότερες κοινότητες και εκείνες στις αναπτυσσόμενες χώρες, είναι ένα ιδιαίτερα αγχωτικό μέλλον να φανταστεί κανείς.

«Εάν εργάζεστε έξω, ασχολείστε με βαριά σωματική δραστηριότητα και ζείτε σε σπίτια με κακή μόνωση και δεν έχετε απαραίτητα τα οικονομικά μέσα για να πληρώσετε την πρόσθετη ενέργεια για ψύξη, θα βιώσετε αυτή τη ζέστη πολύ διαφορετικά», δήλωσε ο Rogelj.«Είναι σαφές ότι θα πλήξει περισσότερο τα φτωχότερα και πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού μας».

Ο στόχος της φετινής COP29

Η φετινή συνάντηση εστιάζει στις προσπάθειες για τη συγκέντρωση των πόρων που απαιτούνται για τη μείωση της ρύπανσης και την προσαρμογή σε πιο βίαιες καιρικές συνθήκες. Οι πλούσιες χώρες έχασαν τον στόχο να εξασφαλίσουν στις φτωχές χώρες 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε χρηματοδότηση για το κλίμα από το 2020, στόχος που είχε τεθεί σε προηγούμενη συνάντηση. Οι φτωχές χώρες πιέζουν τώρα για 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως έως το 2030 – συμπεριλαμβανομένων μετρητών για να διορθώσουν την καταστροφή που προκαλείται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα – αλλά οι πλούσιες χώρες διστάζουν.

Εάν οι διπλωμάτες καταλήξουν σε μια καλή συμφωνία αυτόν τον μήνα, θα μπορούσε να οικοδομήσει εμπιστοσύνη και να πυροδοτήσει μεγαλύτερες φιλοδοξίες όταν οι χώρες θα υποβάλουν τα απολύτως απαραίτητα σχέδια δράσης για τη μείωση της ρύπανσης στο Cop30 στη Βραζιλία το επόμενο έτος.