Bundesbank: «Καμπανάκι» για τη γερμανική οικονομία η σχέση μισθών – πληθωρισμού

Προειδοποίηση για τη σχέση μισθών – πληθωρισμού στη Γερμανία την ώρα που αυξάνονται οι ανησυχητικές ενδείξεις για την πορεία της «οικονομικής ατμομηχανής της Ευρώπης» απευθύνει η γερμανική κεντρική τράπεζα (Bundesbank) στην τελευταία μηνιαία έκθεσή της.

Εκτός από την αύξηση της παραγωγικότητας κατά κλάδο και της κατάστασης των επιχειρήσεων, ο πληθωρισμός και οι προσδοκίες για τη μελλοντική εξέλιξη των παραπάνω μεγεθών επηρεάζουν επίσης την προσαρμογή των συλλογικά συμφωνημένων μισθών, σημειώνει η Bundesbank.

Τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά πληθωρισμού από το 2022 και μετά έχουν καταστήσει σημαντικότερη την επιρροή του πληθωρισμού και των προσδοκιών για τον πληθωρισμό στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και από την άποψη της νομισματικής πολιτικής.

Προκειμένου να κατανοηθεί καλύτερα ο ρόλος αυτών των δύο, η Bundesbank διεξήγαγε το καλοκαίρι του 2022 τηλεφωνική έρευνα μεταξύ εμπειρογνωμόνων των εταίρων των συλλογικών διαπραγματεύσεων που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις.

Στο νέο περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού, κατέστη έτσι δυνατό να αποκτηθούν γρήγορα πληροφορίες σχετικά με μια πιθανή αλλαγή στη συμπεριφορά των διαπραγματευτικών παραγόντων.

Η έρευνα καλύπτει διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των αποδοχών στην περίοδο από τον Μάρτιο του 2022 έως τον Μάιο του 2023.

Η ανάλυση χωρίζεται σε δύο ομάδες:

– Οι διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των αποδοχών την άνοιξη και το καλοκαίρι 2022

– Οι διαπραγματεύσεις του χειμώνα 2022/23, με τους τελευταίους να επεκτείνονται σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι την άνοιξη του 2023.

Σύμφωνα με την έρευνα, στους γύρους συλλογικών διαπραγματεύσεων από την άνοιξη του 2022 και μετά, όχι πραγματικός πληθωρισμός, αλλά μάλλον ο αναμενόμενος πληθωρισμός ήταν ο καθοριστικός παράγοντας.

Σε σύγκριση με μια παρόμοια τηλεφωνική έρευνα της Bundesbank κατά την περίοδο χαμηλού πληθωρισμού το 2016, το ποσοστό των συνδικαλιστικών οργανώσεων που λαμβάνουν υπόψη τις προβλέψεις για τον εξωτερικό πληθωρισμό στις μισθολογικές διαπραγματεύσεις σχεδόν διπλασιάστηκε.

Το καλοκαίρι του 2022, η οικονομική εξέλιξη ήταν εξαιρετικά αβέβαιη λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Σε αυτή την κατάσταση, η αναφορά στις προβλέψεις για τον εξωτερικό πληθωρισμό πιθανόν ενίσχυσε τη δική τους διαπραγματευτική θέση.

Τόσο τα συνδικάτα όσο και οι εργοδοτικές ενώσεις εργοδοτών βασίστηκαν κυρίως στις προβλέψεις των ερευνητικών ινστιτούτων (Joint Economic Forecast).

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, χρησιμοποιήθηκαν και προβλέψεις από άλλες πηγές, για παράδειγμα εκείνες του εκείνες του Γερμανικού Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (Sachverständigenrat zur Begutachtung der wirtschaftlichen Entwicklung). Οι προβλέψεις αυτές καλύπτουν συνήθως το τρέχον και το επόμενο ημερολογιακό έτος.

Αυτό ισχύει ιδίως για τα μισθολογικά αιτήματα των συνδικάτων. Ενώ στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2022 τα 2/3 του συνόλου των ερωτηθέντων εξακολουθούν να θεωρούν ότι ο στόχος του Ευρωσυστήματος για τον πληθωρισμό για τα μισθολογικά αιτήματα και την προσφορά μισθών εξακολουθούν να το θεωρούν πολύ σημαντικό ή σημαντικό, στους γύρους των μισθολογικών συλλογικών διαπραγματεύσεων από το τέταρτο τρίμηνο και μετά το ποσοστό αυτό ήταν μόνο σημαντικά λιγότερο από το ήμισυ. Αυτό υποδηλώνει ότι η σημασία του μεσοπρόθεσμου στόχου για τον πληθωρισμό μειωνόταν καθώς αυξανόταν ο τρέχων πληθωρισμός. Για τη συντριπτική πλειονότητα των εργοδοτών, ωστόσο, ο στόχος για τον πληθωρισμό ήταν λιγότερο σημαντικός ή ασήμαντος για τις μισθολογικές τους προσφορές. Κατά τη διάρκεια των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η σημασία που αποδίδεται σε ορισμένους παράγοντες που σχετίζονται με τον καθορισμό των μισθών μπορεί να μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου.

Ως εκ τούτου, υποβλήθηκαν πρόσθετες ερωτήσεις σε σχέση με το σε ποιο βαθμό ο στόχος του 2% για τον πληθωρισμό λαμβανόταν υπόψη στις μισθολογικές ρυθμίσεις.

Η συμπεριφορά των συνδικάτων, από την άλλη πλευρά, άλλαξε. Ο στόχος του Ευρωσυστήματος για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα δεν έπαιζε πλέον ρόλο για αυτά στις μισθολογικές συμφωνίες του χειμώνα 2022-23.

Μια σύγκριση με την έρευνα που διεξήχθη στο περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού του 2016 δείχνει επίσης απώλεια σημασίας στις πιο πρόσφατες συλλογικές διαπραγματεύσεις για τους μισθούς. Το 2016, περίπου το 1/4 των συνδικαλιστών που συμμετείχαν στην έρευνα εξακολουθούσαν να θεωρούν σημαντικό τον στόχο για τον πληθωρισμό σε στις μισθολογικές συμφωνίες που εκκρεμούσαν εκείνη την περίοδο. Το εύρημα αυτό οφείλεται πιθανώς στην πρόσφατη ειδική κατάσταση.

Εάν, ωστόσο, οι πληθωριστικές προσδοκίες των συνδικαλιστών παρέμεναν μόνιμα πάνω από το όριο του στόχου του 2 %, αυτό θα αποτελούσε σοβαρό πλήγμα από την άποψη της νομισματικής πολιτικής,

Αυτό θα αύξανε τον κίνδυνο τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού να παγιωθούν περισσότερο από ό,τι είχε υποτεθεί προηγουμένως.

Ως επί το πλείστον, η νομισματική υποτίμηση αντισταθμίστηκε μόνο εν μέρει από τις συλλογικές μισθολογικές αυξήσεις του 2022. Αυτό εγείρει το ερώτημα, αν οι πραγματικές απώλειες μισθών θα πρέπει να αντισταθμιστούν με μισθολογικές προσαυξήσεις σε μεταγενέστερη ημερομηνία.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εργοδότες ήταν πολύ επιφυλακτικοί όσον αφορά τις αυξήσεις των μισθών. Από το την άποψη των συνδικάτων, το γεγονός ότι το καλοκαίρι του 2022 συζητήθηκαν εκτεταμένες κρατικές ενισχύσεις και η απειλή μιας σοβαρής ύφεσης μπορεί να έπαιξαν κάποιο ρόλο.

Εν τω μεταξύ, οι ανησυχίες για την απασχόληση έχουν μειωθεί και οι προηγούμενες κυβερνητικές ενισχύσεις μπορεί να έχουν αναβάλει το ζήτημα μιας περαιτέρω αποζημίωσης των πραγματικών μισθών Επομένως, υπάρχει επίσης ένας δυνητικός κίνδυνος ανόδου για την εξέλιξη των μισθών στη Γερμανία.