Bloomberg: Το γερμανικό νοικοκυριό είναι φτωχό σαν το… ελληνικό

Σε όλη τη μεταπολεμική ιστορία της περηφανευόταν ότι ήταν φάρος ευημερίας και πολιτικής σταθερότητας. Τώρα, όμως, η οικονομία της Γερμανίας είναι στάσιμη και η κοινωνική αρμονία έχει δώσει τη θέση της στην αγανάκτηση και τον διχασμό.

Η άνιση κατανομή πλούτου στη Γερμανία έχει υποεκτιμηθεί: Το πλουσιότερο 10% των νοικοκυριών κατέχει μέση καθαρή περιουσία αξίας πάνω από 725.000 ευρώ και ελέγχει περισσότερο από τον μισό πλούτο της χώρας, ενώ η περιουσία του φτωχότερου 40% δεν ξεπερνά τα 44.000 ευρώ, σύμφωνα με έρευνα της Bundesbank το 2021.

Δεν είναι τυχαίο ότι το μέσο γερμανικό νοικοκυριό διαθέτει μόλις ελάχιστο πλούτο παραπάνω από το μέσο ελληνικό νοικοκυριό. Κατατάσσεται στην έκτη θέση από το τέλος σε ευρωπαϊκή κλίμακα, στα 106.206 ευρώ, εντυπωσιακά χαμηλά σε σύγκριση με την εμβληματική θέση της Γερμανίας στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ακριβώς από κάτω, στην πέμπτη θέση από το τέλος της κατάταξης, βρίσκονται οι Έλληνες με μέση περιουσία 97.748 ευρώ.

Σε συνδυασμό με τον πιεστικό πληθωρισμό και την απώλεια φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου, η οικονομική επισφάλεια κάνει τους Γερμανούς να νιώθουν ότι το βιοτικό τους επίπεδο απειλείται και ότι η κυβέρνηση δεν παίρνει μυρωδιά. Μακροπρόθεσμα, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης πρέπει να μεταρρυθμίσει το φορολογικό της σύστημα, που επιβαρύνει την εργασία, και να προωθήσει μια ευρύτερη αναδιανομή κεφαλαίων, γράφει το Bloomberg.

Οργισμένοι αγρότες έχουν αποκλείσει δρόμους σε όλη τη χώρα τις τελευταίες ημέρες, διαμαρτυρόμενοι για τις περικοπές των αγροτικών επιδοτήσεων. Μαζί τους έχουν στοιχηθεί υποστηρικτές της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), που κατηγορούν την υποδοχή μεταναστών ως υπαίτια για τα δημοσιονομικά και οικονομικά δεινά. Σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού λέει ότι θα ψήφιζε AfD εάν γίνονταν εκλογές σήμερα.

Οι εκ των πραγμάτων δύσκολες συναινέσεις εντός του τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών, Πράσινων και Φιλελεύθερων οδηγούν συχνά σε διαμάχες και συμβιβασμούς που δεν ικανοποιούν κανέναν. Ο κόσμος στους δρόμους απειλεί τους κυβερνώντες.

Σε στιλ Τραμπ και σε ρυθμούς κίτρινων γιλέκων, η πόλωση είναι εντυπωσιακή για μια χώρα που υπερηφανεύεται για τη συνοχή και ευημερία της. Αλλά αυτή η κοινή ευημερία ήταν εν μέρει μύθος: η ανισότητα είναι υψηλή για τα ευρωπαϊκά πρότυπα και ο μέσος καθαρός πλούτος των 106.000 ευρώ είναι πολύ χαμηλότερος από τον μέσο όρο στην ευρωζώνη, που αγγίζει τα 150.000 ευρώ.

Απ’ τη μια, παραμένουν σε υψηλό επίπεδο οι κοινωνικές παροχές, για παράδειγμα στην εκπαίδευση, οπότε δεν χρειάζονται και πολλά για να ζήσει κανείς, λένε κάποιοι. Απ’ την άλλη, λιγότερα από τα μισά νοικοκυριά έχουν ιδιόκτητο σπίτι και ως εκ τούτου δεν έχουν ωφεληθεί από την άνοδο των τιμών των ακινήτων – η μέση περιουσία των νοικοκυριών που ζουν στο νοίκι είναι μόλις 16.000 ευρώ, σύμφωνα με την Bundesbank.

Εν τω μεταξύ, μόνο ένας στους έξι Γερμανούς επενδύει στο χρηματιστήριο. Το 2019, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, τότε ως υπουργός Οικονομικών, αποκάλυψε ότι κρατούσε όλα του τα χρήματά του σε έναν τραπεζικό λογαριασμό χαμηλής απόδοσης. Αν και η παραδοχή του μπορεί να κέρδισε τη συμπάθεια των παραδοσιακά επιφυλακτικών αποταμιευτών της χώρας, έδειξε πολλά για τη στάση της χώρας απέναντι στις επενδύσεις.

Μεγάλο μέρος του πλούτου στη Γερμανία κατέχεται από οικογενειακές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, γνωστές ως Mittelstand. Αποτελούν μεν μηχανή δημιουργίας θέσεων εργασίας, ωστόσο η φειδωλή οικονομική πολιτική τους στηρίζει τα πλεονάσματα για τα οποία επικρίνεται συχνά η Γερμανία, συμβάλλοντας στην ανισότητα και καταστέλλοντας την εγχώρια κατανάλωση, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Για πολύ καιρό οι καλπάζουσες εξαγωγές και τα πλεονάσματα στον προϋπολογισμό κέρδιζαν την παρτίδα, αλλά τώρα οι αδυναμίες του γερμανικού οικονομικού μοντέλου έχουν γίνει εμφανείς. Η παραγωγή συρρικνώθηκε κατά 0,3% το 2023, σύμφωνα με την τελευταία επίσημη εκτίμηση, και η οικονομία ενδέχεται να αναπτυχθεί μόλις 0,3% φέτος, λένε οικονομολόγοι στο Bloomberg.

Ο ΟΟΣΑ και κορυφαίοι Γερμανοί οικονομολόγοι επικρίνουν εδώ και καιρό το φορολογικό σύστημα της χώρας, επειδή το βάρος στρέφεται υπερβολικά προς τους μισθούς, ενώ οι φόροι ιδιοκτησίας και κληρονομιάς είναι σχεδόν ανύπαρκτοι, με το σκεπτικό ότι διαφορετικά θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο οι θέσεις εργασίας και οι επενδύσεις.

Μια ειρωνεία της αυξανόμενης υποστήριξης στο AfD, ωστόσο, είναι ότι πολλοί υποστηρικτές του, που έχουν χαμηλό εισόδημα, θα ωφεληθούν ελάχιστα από το πρόγραμμά του, το οποίο στο πλαίσιο της αντιμεταναστευτικής προσέγγισής του αντιτίθεται εξίσου στη φορολόγηση της περιουσίας και της κληρονομιάς.