Bloomberg: Πολωμένοι οι νεολαίοι ψηφοφόροι της Γερμανίας δίνουν μάχη στα «χαρακώματα» των social media

Η Έμιλι Βίνσχ εκφράζει τη δυσαρέσκεια πολλών νέων στη Γερμανία, όταν απορρίπτει το πολιτικό κατεστημένο ως απόμακρο και αποσυνδεδεμένο από τις ανησυχίες τους. «Νιώθω ότι αυτά που με ενδιαφέρουν δεν αποτελούν προτεραιότητα για τους περισσότερους πολιτικούς – ή για τους υπόλοιπους ψηφοφόρους», είπε, ενώ ξαναγέμιζε φλιτζάνια στον καφέ όπου εργάζεται στην πόλη Χάλε της Ανατολικής Γερμανίας, όπως γράφει εκτενές δημοσίευμα για τις γερμανικές εκλογές του Bloomberg.

Η δυσαρέσκεια των νέων είναι ένα από τα βασικά θέματα των εκλογών της Κυριακής, καθώς απομακρύνονται από το πολιτικό κέντρο και στρέφονται είτε προς τα αριστερά είτε προς τα δεξιά. Αυτή η πόλωση δημιουργεί τον κίνδυνο αστάθειας για την επόμενη κυβέρνηση, η οποία θα κληθεί να αναζωογονήσει την οικονομία και να σταθεροποιήσει το κοινωνικό σύστημα με πολιτικές που πιθανώς θα πλήξουν τη νέα γενιά.

Πολιτική ανισορροπία λόγω δημογραφικών δεδομένων

Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, οι νέοι στη Γερμανία αντιμετωπίζουν αυξημένες πιέσεις για τη χρηματοδότηση των συντάξεων και του συστήματος υγείας εκατομμυρίων συνταξιούχων. Παράλληλα, η πολιτική επιρροή τους είναι σχετικά περιορισμένη, καθώς λιγότερο από το 15% των ψηφοφόρων είναι κάτω των 30 ετών, ενώ σχεδόν το 60% είναι άνω των 50.

Παρότι η συμμετοχή των νέων στις εκλογές εξακολουθεί να είναι ελαφρώς χαμηλότερη από τον γενικό μέσο όρο, στο 71%, έχει αυξηθεί σταθερά από το 2009. Ωστόσο, η αυξημένη πολιτικοποίηση σε συνδυασμό με το αίσθημα παραγκωνισμού τους ωθεί να εγκαταλείψουν το κέντρο και να στραφούν προς τα άκρα.

Πού στρέφονται οι νέοι ψηφοφόροι

Το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke), που έχει τις ρίζες του στο κομμουνιστικό καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας, είναι ο βασικός κερδισμένος αυτής της στροφής. Ωστόσο, η άκρα δεξιά και συγκεκριμένα το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κερδίζει επίσης έδαφος.

Αυτό το φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά γερμανικό. Στις ευρωεκλογές του 2024, το 32% των Γάλλων ψηφοφόρων κάτω των 35 υποστήριξε την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από το 17% των νέων Γερμανών που ψήφισαν την AfD.

Η σημερινή νεολαία της Γερμανίας έχει μεγαλώσει σε μια εποχή μεγάλων κρίσεων: την οικονομική αναταραχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, την απομόνωση των lockdown λόγω της πανδημίας και την ανασφάλεια που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

«Πριν το 2006, υπήρχε μια γενική πεποίθηση στους νέους ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν θετικά γι’ αυτούς», λέει ο Μάρκους Στόιερ, διευθυντής νεολαίας της Προτεσταντικής Εκκλησίας στην Κάτω Σαξονία. «Αυτό το αίσθημα έχει εξασθενήσει από την πανδημία και μετά».

Αναταραχή και πολιτικές συγκρούσεις στους νέους

Η αυξημένη αβεβαιότητα οδηγεί σε ακραίες πολιτικές ταυτίσεις. Η ακροαριστερή νεολαιίστικη ομάδα Antifa οργανώνει συχνά διαδηλώσεις κατά της AfD, της οποίας το νεανικό παρακλάδι Junge Alternative έχει χαρακτηριστεί «εξτρεμιστικό» από τις γερμανικές αρχές πληροφοριών.

Πολλοί από τους αριστερούς νέους έχουν μεγαλώσει με την ακτιβιστική κουλτούρα του κλιματικού κινήματος. Ωστόσο, νιώθουν απογοητευμένοι από τους Πράσινους, που παρότι είχαν μεγάλη υποστήριξη στις εκλογές του 2021, δεν κατάφεραν να υλοποιήσουν τις προσδοκίες των ψηφοφόρων τους ως μέλη της κυβέρνησης του Όλαφ Σολτς.

Η ίδια απογοήτευση υπάρχει και σε θέματα όπως η προσιτή στέγαση, ενώ πολλοί θεωρούν ότι τόσο οι Πράσινοι όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες δεν έχουν σταθεί επαρκώς απέναντι στη ρητορική της AfD.

Η άνοδος της AfD και η απήχησή της στους νέους

Η AfD κερδίζει έδαφος μεταξύ των νέων, καθώς η απογοήτευση τους απομακρύνει από τα καθιερωμένα κόμματα. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Ρίντιγκερ Μάας, ιδρυτής του Ινστιτούτου Έρευνας για τις Γενιές, πολλοί νέοι υποστηρίζουν την AfD περισσότερο για να ταράξουν το πολιτικό σκηνικό και όχι επειδή συμμερίζονται πλήρως τις θέσεις της.

«Υποτιμούν σε μεγάλο βαθμό τις συνέπειες όταν ένα τέτοιο κόμμα ενισχύεται σημαντικά», επισημαίνει.

Η AfD αντλεί επίσης υποστήριξη από την αίσθηση αποστασιοποίησης των νέων από τη μνήμη του ναζιστικού παρελθόντος. Για τις παλαιότερες γενιές, η ιστορική μνήμη είναι βασικό στοιχείο της πολιτικής κουλτούρας, ενώ οι νέοι επικεντρώνονται περισσότερο σε ζητήματα όπως η οικονομική σταθερότητα και η εθνική υπερηφάνεια.

Η κοινωνική ανασφάλεια και η ρητορική της AfD

Η οικονομική αβεβαιότητα είναι ιδιαίτερα έντονη στην Ανατολική Γερμανία, όπου οι συνέπειες της αποβιομηχάνισης μετά την επανένωση είναι ακόμη αισθητές.

«Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για την απώλεια θέσεων εργασίας», λέει ο συγγραφέας και ακτιβιστής Γιάκομπ Σπρίνγκφελντ. «Αυτό προκαλεί σχεδόν μια μορφή “επανατραυματισμού” στους κατοίκους της Ανατολικής Γερμανίας».

Οι ανησυχίες για την οικονομική ασφάλεια επηρεάζουν ιδιαίτερα τους νέους άνδρες, οι οποίοι αισθάνονται την κοινωνική πίεση να αναλάβουν τον ρόλο του «κουβαλητή» της οικογένειας. Η ρητορική της AfD, που συχνά ενοχοποιεί τους μετανάστες, μπορεί να γίνει ελκυστική σε αυτό το πλαίσιο.

Οι πολιτικές μάχες στα κοινωνικά δίκτυα

Η AfD κυριαρχεί στα social media, αλλά η Αριστερά αρχίζει να ανακάμπτει. Η 36χρονη ηγέτιδα του κόμματος, Χάιντι Ράιχινεκ, προβάλλεται ως νέα φωνή της πολιτικής με εργατική καταγωγή και προφίλ που ξεφεύγει από το παραδοσιακό.

«Οι νέοι πλέον ενημερώνονται σχεδόν αποκλειστικά από τα social media», σημειώνει ο Λόρεντς Μπλουμένταλερ, αναλυτής του Ιδρύματος Amadeu Antonio.

Καθώς οι πολιτικές εντάσεις αυξάνονται, το ερώτημα είναι εάν οι νέοι της Γερμανίας θα οδηγήσουν τη χώρα σε ένα πιο πολωμένο μέλλον – ή αν θα αναζητήσουν μια νέα πολιτική ισορροπία.