Bloomberg: Η Ελλάδα δείχνει τον δρόμο στην Ευρώπη για τις αμυντικές δαπάνες

Αφιέρωμα στην τακτική προτροπής της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας και τα… μαθήματα που μπορεί να δώσει η χώρα μας  στην ΕΕ, στην αντιμετώπιση των εξωτερικών στρατιωτικών κινδύνων, κάνει το Bloomberg.

Σε σημερινό του άρθρο με τίτλο “Η Ελλάδα προσφέρει πολύτιμα μαθήματα στην Ευρώπη για τις αμυντικές δαπάνες”, το πρακτορείο σημειώνει ότι η Ελλάδα έχει μακρά αντιπαλότητα με την Τουρκία και παρά το γεγονός ότι και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ, οι δυο χώρες βρέθηκαν κοντά σε μια σύγκρουση το 1996, ενώ η ένταση μεταξύ τους κλιμακώθηκε ξανά μόλις πριν από πέντε χρόνια.

Με την Ευρώπη να προσπαθεί να δει πώς θα αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες λόγω της ρωσικής απειλής, η Ελλάδα σήμερα προσφέρει μερικά πολύτιμα διδάγματα για το τι σημαίνει να ζεις με έναν αντίπαλο στη γειτονία σου, αναφέρει το πρακτορείο, σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι αν και η χώρα διατηρεί ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, ανεξάρτητα του κόστους, δυσκολεύεται να αναπτύξει την εγχώρια αμυντική της βιομηχανία.

Η Ελλάδα ξεπερνά σταθερά τον στόχο δαπανών του ΝΑΤΟ για 2% του ΑΕΠ και αυτό συνέβαινε ακόμη και στην κορύφωση της κρίσης χρέους που γονάτισε την ελληνική οικονομία. Το 2015, τη χρονιά που η Ελλάδα συγκρούστηκε με τους πιστωτές της για τα μέτρα λιτότητας, και πάλι ξεπέρασε τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο στις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η χώρα συγκαταλέγεται στη μειοψηφία των εθνών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και οι δαπάνες για την εθνική ασφάλεια είναι παραδοσιακά μια πολιτική που υποστηρίζεται από τις κυβερνήσεις όλων των μορφών.

“Η αμυντική δομή της Ελλάδας βασίζεται κυρίως στην αποτροπή της Τουρκίας”, δηλώνει η Ινώ Αφεντούλη, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στην Αθήνα και πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. “Δεν υπάρχει άλλη προτεραιότητα”.

“Η θέση της Ελλάδας είναι πολύ ιδιαίτερη γεωπολιτικά, θέτοντας πολλές προκλήσεις ασφαλείας”, αναφέρει από την πλευρά του ο Σπύρος Μπλαβούκος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ερευνητής στο think tank ΕΛΙΑΜΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα “βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία ετοιμότητας όσον αφορά τις αμυντικές της δαπάνες και τα προγράμματα στρατιωτικών προμηθειών”.

Ενώ η Ελλάδα αγοράζει στρατιωτικό υλικό από το εξωτερικό, κατασκευάζει πολύ λίγα στο εσωτερικό, αντίθετα με την Τουρκία, σημειώνει το Bloomberg. Ένα μεγάλο μέρος των δαπανών της χώρας κατευθύνεται σε στρατιωτικό προσωπικό και προμήθειες όπλων από το εξωτερικό, ενώ πολύ λίγα έχουν δαπανηθεί για έρευνα και ανάπτυξη.

Αυτό συνιστά μια χαμένη ευκαιρία, αναφέρει η Ινώ Αφεντούλη, κάτι που θα πρέπει να αποφύγει και η Ευρώπη καθώς οι χώρες αντιδρούν στην αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ στην ασφάλεια της Ευρώπης στην εποχή του Ντόναλντ Τραμπ.

“Αν έχεις μια αμυντική στρατηγική για τα επόμενα 10 χρόνια, θα πρέπει να διαμορφώσει μια εθνική βιομηχανία με βάση αυτά που έχεις και αυτά που θα χρειαστείς για τη συνέχεια”, αναφέρει. “Μπορείς να έχεις ένα οικοσύστημα που ενισχύει την ανάπτυξη των εγχώριων εταιρειών”, προσθέτει. “Δεν μιλάμε για βαριά οπλικά συστήματα ή αεροπλάνα, αλλά ίσως για ανταλλακτικά ή αμυντικό λογισμικό”.

Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη αναμένεται να παρουσιάσει την επόμενη αμυντική στρατηγική της στις αρχές του επόμενου μήνα. Θα εστιάζει στη μεγαλύτερη συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και στην προώθηση των εγχώριων startups, αναφέρει στο Bloomberg κυβερνητικός αξιωματούχος.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τώρα την πρόκληση να διασφαλίσουν ότι οι ψηφοφόροι θα συμφωνήσουν με την αύξηση των αμυντικών δαπανών, καθώς τα χρήματα αυτά θα μεταφέρονται από αλλού. Οι κοινωνικές δαπάνες ενδεχομένως να περικοπούν και οι φόροι να αυξηθούν.

Η ώθηση για την επέκταση των δυνατοτήτων ασφάλειας στο πλαίσιο του σχεδίου ReArm της Ε.Ε. για την Ευρώπη θα μπορούσε επίσης να δώσει ώθηση στην Ελλάδα, προσθέτει το Bloomberg. Η χώρα έχει δύο κύριες αμυντικές εταιρείες: την Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα η οποία παράγει διάφορους τύπους πυρομαχικών και την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, η οποία υποστηρίζει μαχητικά αεροσκάφη και κατασκευάζει εξαρτήματα για αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων των F-16.

Η ΕΑΒ είναι στη διαδικασία της παραγωγής δικών της drones καθώς και ενός συστήματος αντιμετώπισης των drone, με μια αρχική εκδοχή αυτού του συστήματος να έχει ήδη αναπτυχθεί σε ελληνικά πολεμικά πλοία που συμμετείχαν στη ναυτική επιχείρηση “Ασπίδες” της Ε.Ε. στην Ερυθρά Θάλασσα.

“Οι σύγχρονοι πόλεμοι έχουν αποδείξει ότι η ύπαρξη μιας εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να έχουμε αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις διαχρονικά”, αναφέρει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Αλέξανδρος Διακόπουλος. “Πρέπει να μπορείς να χτίζεις κάποια συστήματα αυτόνομα, ώστε να μπορείς να τα υποστηρίζεις χωρίς να χρειάζεται να αγοράζεις από το εξωτερικό”.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, σημειώνει το Bloomberg, η Ελλάδα έχει αγοράσει μαχητικά Rafale και φρεγάτες από τη Γαλλία και έχει επίσης παραγγείλει έως και 40 μαχητικά F-35 από τις ΗΠΑ.

Οι αμυντικές δαπάνες είναι ένα πολιτικό εργαλείο, σύμφωνα με τον καθηγητή Μπλαβούκο. Διασφαλίζει “ένα είδος πολιτικής προστασίας ή κάποιο είδος ειδικής σχέσης με τρίτες χώρες, μεγάλες δυνάμεις που έχουν ειδικά συμφέροντα και ρόλο στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου”.

Πράγματι, η κλίμακα των δαπανών της Ελλάδας ως μερίδιο της παραγωγής της είναι συγκρίσιμη μόνο με εκείνη των ΗΠΑ ή των χωρών της Ε.Ε. που βρίσκονται στην τροχιά της Ρωσίας, όπως η Πολωνία ή τα κράτη της Βαλτικής.

Το βάρος που δίνει η Ελλάδα στη διατήρηση μιας αποτρεπτικής δύναμης φαίνεται επίσης στο στρατιωτικό της προσωπικό. Λίγο πάνω από το 1% του πληθυσμού απασχολείται στις ένοπλες δυνάμεις, σε σύγκριση με 0,6% στην Τουρκία, 0,4% στις ΗΠΑ και 0,2% στη Γερμανία.

Ακόμη και κατά τη διάρκεια των ετών της κρίσης, η όποια εξοικονόμηση πόρων προήλθε από την περικοπή του λειτουργικού κόστους, αναφέρει ο Δημήτρης Λιάκος, πρώην υφυπουργός και μέλος της ομάδας που διαπραγματεύτηκε το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας με την Ευρωζώνη. “Δεν υπήρξε ποτέ συζήτηση για μείωση των αμυντικών προγραμμάτων. Η μοναδικότητα της Ελλάδας αναγνωρίστηκε”.