Ατμοσφαιρική ρύπανση: Πως θα «σωθεί» η Αθήνα

Η Ελλάδα εντείνει τις προσπάθειές της για την ουσιαστική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των υπερβάσεων της μέσης ετήσιας οριακής τιμής διοξειδίου του αζώτου, που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κυκλοφορία των οχημάτων.

Υπερβάσεις που αποτελούν διαχρονικά σημαντικό πρόβλημα υποβάθμισης της ποιότητας ζωής και της υγείας των κατοίκων στα αστικά κέντρα. Τα έργα που προωθούνται αναμένεται να αλλάξουν τη ζωή στην πρωτεύουσα τα προσεχή χρόνια, ενώ μέσω προγραμμάτων και επιδοτήσεων ενισχύεται η βιώσιμη κινητικότητα μηδενικών ρύπων, σε ολόκληρη τη χώρα.

Προκειμένου να επιτευχθεί η μείωση των υπερβάσεων διοξειδίου του αζώτου τα μέτρα που λαμβάνονται έχουν να κάνουν με τις βασικές συγκοινωνιακές υποδομές, τα ΜΜΜ, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, και της βιώσιμης αστικής κινητικότητας.

Ειδικότερα, το καλοκαίρι του 2022 ξεκινά η λειτουργία των 3 τελευταίων σταθμών της επέκτασης του μετρό προς τον Πειραιά, ενώ θα ξεκινήσουν και τα έργα για την κατασκευή της νέας γραμμής 4. Τον Σεπτέμβριο τίθεται σε λειτουργία η επέκταση του ΤΡΑΜ προς τον Πειραιά. Ταυτόχρονα, αναβαθμίζεται ο προαστιακός σιδηρόδρομος, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού.

Σε εφαρμογή βρίσκεται επίσης, ο «πράσινος» δακτύλιος, αλλά και συστήματα έξυπνης διαχείρισης της κυκλοφορίας. Επιπλέον, ενισχύεται η χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, κατασκευάζεται νέο δίκτυο λεωφορειολωρίδων, ενώ σε εφαρμογή έχει τεθεί το πρόγραμμα τηλεματικής για την ενημέρωση των επιβατών στις στάσεις.

Στα σχέδια βρίσκονται μέτρα για την ανανέωση του στόλου των οχημάτων και ειδικά των ΤΑΞΙ, του στόλου των ΕΙΧ αυτοκινήτων και ελαφρών φορτηγών μέσω απόσυρσης οχημάτων παλαιάς τεχνολογίας ενώ πρόκειται να εφαρμοστεί υπολογισμός τελών κυκλοφορίας με βάση τις εκπομπές CO2 με ταυτόχρονη ενίσχυση του τεχνικού ελέγχου της κυκλοφορίας των οχημάτων.

Παράλληλα, και προκειμένου να καλυφθεί πλήρως η απαίτηση της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ, η Ελλάδα εκπονεί Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ειδικά για τον οικισμό της Αθήνας.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, το τελευταίο διάστημα μέσω των δύο θεσμοθετημένων προγραμμάτων: του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, καθώς και του Εθνικού Προγράμματος Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης έχουν υιοθετηθεί επιπλέον μέτρα με σημαντικότερο αυτό της προώθησης της ηλεκτροκίνησης μέσω δέσμης συγκεκριμένων θεσμοθετημένων δράσεων.

Συγκεκριμένα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον Αύγουστο του 2020 έθεσε σε λειτουργία το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» ύψους 100 εκατ. ευρώ για το 2020 και το 2021, με σκοπό την παροχή οικονομικών κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων.

Οι επιδοτήσεις προβλέπουν:

   * Φυσικά πρόσωπα: 20% έως 6.000 ευρώ (για αμιγώς ηλεκτρικά)

   * Νομικά πρόσωπα: 15% έως 5.500 ευρώ

   * Δίκυκλα, τρίκυκλα: 20% έως 800 ευρώ

   * Ηλ. ποδήλατα: 20% έως 800 ευρώ

      Αποτελέσματα του «Κινούμαι Ηλεκτρικά»:

   *Από την έναρξη του προγράμματος τον περασμένο Αύγουστο έως σήμερα, έχουν κατατεθεί 13.944 αιτήσεις

   *Με στόχο τα 1.315 οχήματα του ΕΣΕΚ το 2020 ταξινομήθηκαν 2.135 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, με μερίδιο στις νέες ταξινομήσεις 2.6%

   *Την πενταετία 2015-2019 ταξινομήθηκαν συνολικά 1.400 ηλεκτρικά αυτοκίνητα

   *Το πρώτο τετράμηνο του 2021 το ποσοστό σε νέες ταξινομήσεις έφτασε στο 5,4%, καλύπτοντας ήδη το 50% του στόχου που έχει τεθεί στο ΕΣΕΚ για τη χρονιά αυτή

      Εκτός από το «Κινούμαι Ηλεκτρικά», παρεμβάσεις για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης θα χρηματοδοτηθούν και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Έχουν δεσμευθεί πόροι ύψους 440 εκατ. ευρώ οι οποίοι θα διατεθούν ως εξής:

   * 220 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση μονάδων με σκοπό την κατασκευή ηλεκτρικών δικύκλων και εξαρτημάτων για ηλεκτροκίνητα οχήματα

   * 100 εκατ. ευρώ για τον εξηλεκτρισμό του στόλου των λεωφορείων, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών

   * 80 εκατ. ευρώ για τη χωροθέτηση έως και 10.000 σημείων φόρτισης σε όλη τη χώρα

   * 40 εκατ. ευρώ για την αντικατάσταση έως και 2.000 ταξί με την παροχή οικονομικών κινήτρων (20.000 ευρώ για κάθε ταξί, το οποίο αυξάνεται στις 22.500 ευρώ μαζί με την απόσυρση)

Επιπρόσθετα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει δρομολογήσει πρόγραμμα ύψους 30 εκατ. ευρώ που αφορά στην επιχορήγηση δήμων για την προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών μέσων μεταφοράς.

Η πρωτοβουλία αφορά στην επιχορήγηση δήμων -πλην των μητροπολιτικών- για την ανάπτυξη κοινόχρηστων και δημόσια προσβάσιμων υποδομών για την προώθηση μετακινήσεων με φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς, όπως ηλεκτρικά και απλά ποδήλατα, με σκοπό να περιοριστεί η χρήση ΙΧ και να μειωθεί η περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Η πρωτοβουλία αυτή προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία δικτύου κοινόχρηστων ποδηλάτων (ηλεκτρικών και συμβατικών) και την ανάπτυξη δικτύου κοινόχρηστων φορτιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Οι φορτιστές θα εγκατασταθούν κοντά στους σταθμούς μίσθωσης ποδηλάτων και θα επιτρέπουν στους οδηγούς να σταθμεύουν και να φορτίσουν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητά τους, προκειμένου να συνεχίσουν τις μετακινήσεις τους εντός της πόλης με κοινόχρηστα ποδήλατα.

Σημειώνεται ότι για υπερβάσεις διοξειδίου του αζώτου καταδικάσθηκαν το 2019 η Γαλλία σε 12 ζώνες της χώρας και η Γερμανία το 2021 σε 26 ζώνες της χώρας. Επίσης η Ισπανία παραπέμφθηκε τον Ιούνιο του 2019 για υπερβάσεις σε 3 πόλεις και εκκρεμεί η απόφαση του δικαστηρίου.