Αρχίσαμε να τρώμε από τα έτοιμα…

Με 37 δισ. ευρώ περισσότερα στις τραπεζικές καταθέσεις τους εν συγκρίσει με δύο χρόνια πριν, βρίσκει τα ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις η νέα μεγάλη παγκόσμια ενεργειακή και οικονομική κρίση.

Ποτέ ξανά στα τελευταία 10 χρόνια οι Έλληνες δεν είχαν 180 δισ. ευρώ καταθέσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, για να αντιμετωπίσουν τις απώλειες εισοδήματος και ανάπτυξης από μια διεθνή οικονομική ή ενεργειακή κρίση, όπως αυτή που προκαλεί η εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία.

Τα αναχώματα αυτά δημιουργήθηκαν από τα μέτρα στήριξης των 45 δισ. ευρώ που έριξε στη μάχη της πανδημίας την περασμένη διετία η κυβέρνηση, προκειμένου να κρατήσει ζωντανή την ελληνική οικονομία και να την οδηγήσει ξανά στην ανάπτυξη. Ωστόσο, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία που φέρνει στο φως το «business stories», δεν έχουν όλα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις την ίδια αύξηση στις καταθέσεις και, άρα, ούτε τα ίδια περιθώρια και αντοχές απέναντι στο τεράστιο κύμα ακρίβειας  που πλήττει την ελληνική και τη διεθνή οικονομία. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι μετά από μια διετία πανδημίας (2020-2021) σε άλλες περιοχές η νέα οικονομική κρίση βρίσκει τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις με μια αύξηση πάνω και από 30% ή 35% στις καταθέσεις τους. Σε άλλες περιοχές, όμως, η αύξηση δεν είναι ούτε 5% και άρα δεν μπορούν να βρουν καταφύγιο στις καταθέσεις τους απέναντι στη μεγάλη ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση.

Τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων ξεπέρασαν τα 177,8 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2022. Τόσες σχεδόν ήταν και τον Οκτώβριο του 2011. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι καταθέσεις των Ελλήνων εξαϋλώθηκαν.

Τον Δεκέμβριο του 2019, πριν ξεσπάσει ξεκινήσει η πανδημία και το παγκόσμιο lockdown σε Κίνα, Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο, οι Έλληνες είχαν καταθέσεις στις τράπεζες 143,1 δισ. ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2020, πριν ακόμα δοθούν τα πρώτα μέτρα στήριξης, οι καταθέσεις είχαν μειωθεί στα 141,1 δισ. ευρώ.

Με τα δεδομένα αυτά και έως τον Ιανουάριο φέτος, οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν 37 δισ. ευρώ μέσα σε 24 μήνες. Ωστόσο σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 2,2 δισ., από τα 180 στα 177,8 δισ. ευρώ. Ήδη δηλαδή μέσα σε έναν μήνα και λόγω της ακρίβειας σε Ενέργεια και εισαγόμενες πρώτες ύλες, πολλοί αναγκάστηκαν να αναλώσουν κεφάλαια 2,2 δισ. ευρώ «από τα έτοιμα» στις τράπεζες.

Παρά τις αυξήσεις καταθέσεων δύο χρόνων όμως, αλλά και τις ως τώρα επιδοτήσεις ή άλλες ελαφρύνσεις από το κράτος, οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε αυξήσεις τιμών, μεταφέροντας τις επιβαρύνσεις και στις πλάτες εκείνων που ούτε καταθέσεις έχουν για να αντέξουν στις ανατιμήσεις, ούτε αύξηση εισοδήματος, ούτε άλλο τρόπο για να μετακυλήσουν σε άλλους τα αυξημένα κόστη.

Η τεράστια αύξηση των καταθέσεων των Ελλήνων κατά επιπλέον 37 δισ. ή σχεδόν 25% στη διετία 2020-2021 δείχνει ότι τα μέτρα στήριξης δεν πέτυχαν απλώς να αποφευχθεί η κατάρρευση της οικονομίας και της κοινωνίας την εποχή της υγειονομικής κρίσης και του παγκόσμιου lockdown, αλλά… περίσσεψαν και αποτελούν ουσιαστικό ανάχωμα στη νέα παγκόσμια ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση του 2022.

Ωστόσο, η έρευνα του «b.s.» δείχνει ότι από την πολυσυζητημένη αύξηση των καταθέσεων κατά σχεδόν 40 δισ. μέσα σε δύο χρόνια πανδημίας, τα μισά εξ αυτών συσσωρεύονται στην Αττική (23 δισ. ευρώ). Συνεπώς, με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, δεν έχουν όλα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις τα ίδια περιθώρια αντοχών στη λαίλαπα της ακρίβειας και των ανατιμήσεων.

Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά:

Τη μεγαλύτερη αύξηση καταθέσεων μέσα σε δύο χρόνια (Δεκ. 2019 – Δεκ. 2021) έχουν οι καταθέσεις στην Περιφέρεια Δυτικής Αττικής κατά 35,6%. Συνολικά στην Περιφέρεια Αττικής οι καταθέσεις αυξήθηκαν 31,5%, ενώ πουθενά αλλού πλην Αττικής δεν αυξήθηκαν πάνω από 30%.

Σε απόλυτα μεγέθη, η μεγαλύτερη συσσώρευση καταγράφεται στην Περιφέρεια Αττικής. Συνολικά 23,2 δισ. ευρώ, ή το 63% της αύξησης των 37 δισ. ευρώ, συσσωρεύονται στην πρωτεύουσα. Στην Αττική όμως «συνωστίζεται» και το 40% των φορολογουμένων, σχεδόν το μισό δηλωθέν εισόδημα και τα 2/3 της μεταποιητικής, κατασκευαστικής και εμπορικής δραστηριότητας της χώρας.

Στον αντίποδα, τη μικρότερη αύξηση είχε ο Νομός Φλώρινας, μόλις κατά… 4,6%! Μόνο 18 εκατ. ευρώ αύξηση ή 406 εκατ. ευρώ συνολικά έχουν στις τράπεζες οι ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σε αυτήν την περιφερειακή ενότητα.
Μονοψήφιο ποσοστό κάτω από 10% αύξηση καταθέσεων είχε και η Αιτωλοακαρνανία (8,7% ή μόλις 1/3 του γενικού μέσου όρου αύξησης που ήταν 25% πανελλαδικά).

Πολύ χαμηλά ποσοστά αυξήσεων καταθέσεων είχαν και πολλές ακόμα «ευαίσθητες» κοινωνικά και εθνικά περιοχές που δεν επηρεάστηκαν άμεσα από την ανάκαμψη του τουρισμού και της παραγωγικής δραστηριότητας μετά την πανδημία.
Για παράδειγμα: Χίος 10,4%, Αρκαδία 10,9%, Ευρυτανία και Φωκίδα 11%, Λέσβος – Βόρειο Αιγαίο 12%.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα 180 δισ.  ευρώ των καταθέσεων και η αύξηση 37 δισ. ευρώ στους τραπεζικούς λογαριασμούς δεν αφορούν «οριζόντια» όλους τους κλάδους και τις περιοχές της χώρας, ούτε όλα τα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τις βαριές επιπτώσεις του πολέμου, της ακρίβειας και της ενεργειακής κρίσης. Δείχνουν επίσης πού υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για να στοχεύσουν τα επόμενα μέτρα στήριξης, για εκείνους που τα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Εκ των προγραμμάτων τίθεται έτσι και το κριτήριο των τραπεζικών καταθέσεων, στην επιλογή των δικαιούχων.