Απροετοίμαστος ο Χατζηδάκης μίλησε για την ανύπαρκτη αποταμίευση των Ελλήνων

Ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης παρευρέθηκε τη Δευτέρα 27 Μαΐου σε εκδήλωση της Eurobank για την αποταμίευση, αλλά δεν είχε πολλά να πει αφού οι Έλληνες δεν αποταμιεύουν, είτε γιατί δεν υπάρχουν κίνητρα, αλλά και γιατί δεν περισσεύουν χρήματα από την πλειονότητα των πολιτών.

Όπως διαπιστώθηκε και στη μελέτη που παρουσιάστηκε η χώρα μας σήμερα σε όρους εθνικής αποταμίευσης βρίσκεται στην τελευταία θέση, όχι μόνο της Ευρωζώνης, αλλά και όλων των αναπτυγμένων χωρών.

Η εκδήλωση ήταν θεωρητικού περιεχομένου και αφορούσε ακριβώς αυτό δηλαδή την «ανάγκη προώθησης δημοσίου διαλόγου για την ενίσχυση της εθνικής αποταμίευσης», όπως ανέφερε και η Eurobank, που οργάνωσε την εκδήλωση. Έτσι λοιπόν αναζητούνται τρόποι αποταμίευσης έτσι ώστε να χρηματοδοτηθούν οι επενδύσεις, κάτι βέβαια που θα έπρεπε να κάνουν οι τράπεζες και φυσικά η πολιτεία, η οποία δεν έχει δώσει κίνητρα.

Προς το παρόν τράπεζες και πολιτεία έχουν δημιουργήσει μία ολιγοπωλιακή αγορά με υψηλά επιτοκιακά περιθώρια κέρδους (τεράστια ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων δανείων και καταθέσεων) και υψηλές προμήθειες, που κερδίζουν σχεδόν από κάθε συναλλαγή που γίνεται στην Ελλάδα, καθώς έχουν κυκλώσει το χρήμα και το εκμεταλλεύονται εις βάρος των εκατομμυρίων συναλλασομένων.

Κατά τα άλλα, ο υπουργός μια που πήγε στην εκδήλωση μίλησε περισσότερο για επενδύσεις και ανακοίνωσε ότι θα φέρει ρυθμίσεις «που θα θωρακίσουν την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και θα καταστήσουν πιο ελκυστικό το Χρηματιστήριο», χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινήσεις. Με άλλα λόγια έκανε αδιευκρίνιστες εξαγγελίες.

Θυμίζουμε πως μέλη της κυβέρνησης έχουν εξαγγείλει εδώ και δύο χρόνια ότι θα δοθούν κίνητρα για την τόνωση της κεφαλαιαγοράς – από τότε που ήταν στο υπουργείο ο Γιώργος Ζαββός – και τις επενδύσεις στο χρηματιστήριο, αλλά ακόμα είμαστε στις εξαγγελίες.

Πιο αναλυτικά, ο  κ. Χατζηδάκης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης (ΤΕΚΑ) το οποίο όπως είπε ενισχύει την ιδιωτική αποταμίευση.

Ο υπουργός ανέφερε πως η στρατηγική για την αποταμίευση κινείται σε 3 άξονες, που είναι:

1. Αύξηση πλούτου με αναπτυξιακές πολιτικές. «Έχουμε κάνει σημαντικά βήματα. Είμαστε πρωταθλητές στους ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη, η ανεργία έχει μειωθεί εντυπωσιακά, τόσο ο κατώτατος όσο και ο μέσος μισθός έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια πάνω από τον πληθωρισμό. Δεν επαναπαυόμαστε, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε προκειμένου να ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος και να πετύχουμε πραγματική σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο», ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης.
2. Δημιουργία πλαισίου που θα ενθαρρύνει την αύξηση της ιδιωτικής αποταμίευσης. Αναφερόμενος στις δράσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί ο υπουργός υπογράμμισε την εμβληματική μεταρρύθμιση του ΤΕΚΑ με τους ατομικούς κουμπαράδες. «Το ΤΕΚΑ το οποίο φέτος έκλεισε 2 χρόνια ζωής αποτελεί όχημα συνταξιοδοτικής αποταμίευσης για τη νέα γενιά. Μέχρι σήμερα έχουν ασφαλιστεί 370.000 νέοι και νέες ενώ το συσσωρευμένο κεφάλαιο ανέρχεται σε 145 εκ ευρώ. Σύντομα όμως θα βρεθεί να διαχειρίζεται δισεκατομμύρια. Αποτελώντας έναν επενδυτικό αιμοδότη για την ελληνική οικονομία. Και εγγυώμενο ταυτόχρονα τις καλύτερες δυνατές αποδόσεις στους ασφαλισμένους με βάση το ρίσκο το οποίο θέλουν να αναλάβουν», τόνισε.

Σημείωσε επίσης τις πρωτοβουλίες που υλοποιήθηκαν για την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος: «Δεν μπορείς καν να μιλάς για αποταμίευση χωρίς ένα εύρωστο τραπεζικό σύστημα που να το εμπιστεύονται οι πολίτες και οι επιχειρήσεις. Είναι νωπές οι μνήμες που οι πολίτες σήκωναν τα λεφτά τους από τις τράπεζες και τα έκρυβαν κάτω από τα στρώματα. Που το μέλλον όχι μόνο των καταθέσεων αλλά και των ίδιων των τραπεζών ήταν αμφίβολο. Συνεχίζουμε την προσπάθεια ώστε οι Έλληνες καταθέτες να έχουν πολλές, ασφαλείς και αποδοτικές επιλογές τοποθέτησης των χρημάτων τους. Θα φέρουμε στο επόμενο διάστημα ρυθμίσεις που θα θωρακίσουν την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και θα καταστήσουν πιο ελκυστικό το Χρηματιστήριο. Προσφέροντας έτσι σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις ακόμα περισσότερες επιλογές για την αξιοποίηση των αποταμιεύσεων τους».

3. Διατήρηση της βελτίωσης στη δημόσια αποταμίευση. Ο κ. Χατζηδάκης επεσήμανε τη μείωση ρεκόρ του δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ, την επαναφορά των πρωτογενών πλεονασμάτων ένα χρόνο νωρίτερα από το προβλεπόμενο και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.

Τοποθετούμενος για τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στη σχετική μελέτη της τράπεζας ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε τα εξής:

• Για τα φορολογικά κίνητρα: έχουν ληφθεί μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση όπως η μείωση του φόρου στα μερίσματα σε 5%, η θέσπιση ειδικού φορολογικού συντελεστή 15% για τα stock options, η κατάργηση της φορολογίας στην απόκτηση έντοκων γραμματίων του Δημοσίου. «Η χρήση αυτών των κινήτρων θα πρέπει να είναι λελογισμένη, αφενός λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών, αφετέρου γιατί συχνά αυτά τα κίνητρα δεν οδηγούν σε αύξηση της συνολικής αποταμίευσης αλλά σε «μετακίνηση» από ορισμένα αποταμιευτικά προϊόντα σε άλλα.
• Για τις λεγόμενες συμπεριφορικές παρεμβάσεις, που αποσκοπούν στο να αμβλύνουν την αναβλητικότητα και να ενισχύσουν τον αυτοέλεγχο των πολιτών. «Αρκετές από αυτές τις προτάσεις (π.χ. εφαρμογή του μοντέλου opt-out στα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία, αυτόματη μεταφορά ποσού από τρεχούμενους σε αποταμιευτικούς λογαριασμούς, χρήση αντικινήτρων πρόωρης ανάληψης) παρουσιάζουν ενδιαφέρον και θα μπορούσαν να εξεταστούν στο πλαίσιο ενός ευρύτερου διαλόγου», ανέφερε.
• Για την προώθηση της οικονομικής εκπαίδευσης: πρόσφατα παρουσιάστηκε η εθνική στρατηγική για την οικονομική εκπαίδευση η οποία θα υλοποιηθεί με γοργούς ρυθμούς και με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.

«Η Ελλάδα, κατέληξε ο κ. Χατζηδάκης, όσο υπάρχει κυβέρνηση Μητσοτάκη και αυτό το οικονομικό επιτελείο δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ στην εποχή της αλόγιστης σπατάλης και των ελλειμάτων. Η σοβαρή δημοσιονομική πολιτική είναι πυλώνας για να στηριχθεί όχι μόνο ο προϋπολογισμός, αλλά και η προοπτική της χώρας. Είχαμε δύο προβλήματα, τα δημοσιονομικά και το ισοζύγιο. Το πρώτο το ελέγχουμε απολύτως και δεν πρόκειται να μας ξεφύγει, θα ξοδεύουμε μόνο αυτά που έχουμε και αντέχουμε. Το δεύτερο συνδέεται με το παραγωγικό μοντέλο, έχουμε κάνει σημαντικά βήματα και προχωρούμε σε συνεργασία με την επιχειρηματική κοινότητα και τους κοινωνικούς φορείς, σε μια πορεία προς τα εμπρός για μια οικονομία που θα έχει γερές βάσεις και αντίστοιχη προοπτική. Το υπαγορεύει η συνείδησή μας, είναι ένα πατριωτικό καθήκον. Όσο τιθασεύουμε το λαϊκισμό, όσο είμαστε σοβαροί και υπεύθυνοι, θα έχουμε αποτελέσματα»

Η μελέτη 

Οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα παρουσιάζει τη χαμηλότερη εθνική αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς και από όλες τις ανεπτυγμένες χώρες και συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής, εξετάστηκαν στη συζήτηση που είχαν οι τρεις συγγραφείς της έρευνας, Καθηγητές στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Σαράντης Καλυβίτης, κα Μαργαρίτα Κατσίμη και κ. Θωμάς Μούτος, με συντονιστή τον Επικεφαλής Οικονομολόγο του Ομίλου Eurobank, Τάσο Αναστασάτο. Στα αίτια περιλαμβάνονται δομικά χαρακτηριστικά της οικονομίας, όπως το υψηλό ποσοστό αυτοαπασχόλησης και ιδιοκατοίκησης, οι υψηλές δαπάνες στέγασης και, προ κρίσεως, το υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης συντάξεων που αποθάρρυνε την προληπτική αποταμίευση. Στις προτάσεις πολιτικής που διατυπώνονται
στην έρευνα συγκαταλέγονται δημοσιονομικά ουδέτερες φορολογικές παρεμβάσεις, καθώς και μια σειρά προτάσεων για τη βελτίωση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μέσω της παροχής πληροφόρησης και εκπαίδευσης και συμπεριφορικές προσεγγίσεις για την ενθάρρυνση της συμμετοχής σε πρόσθετα συνταξιοδοτικά προγράμματα.