Ανάλυση Grant Thornton για τα νέα πρότυπα για Εκθέσεων Βιωσιμότητας ESRS βάσει οδηγίας (CSRD)

Στις αρχές του 2023 τέθηκε σε ισχύ η Οδηγία για την Υποβολή Εκθέσεων Βιωσιμότητας (CSRD), μετά την έγκρισή της από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 28 Νοεμβρίου 2022. Περίπου 50.000 εταιρείες στην Ευρώπη, θα κληθούν τελικά να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα (ESG reports), συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων εταιρειών, καθώς και των εισηγμένων Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων με βάση τα νέα πρότυπα του EFRAG, τα ESRS.
Τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Εκθέσεων Βιωσιμότητας (ESRS – European Sustainability Reporting Standards) είναι υποχρεωτικά για όλες τις εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι το τελικό κείμενο της πρώτης ενότητας των Ευρωπαϊκών Προτύπων είναι πλέον διαθέσιμο, οπότε οι εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής τους θα πρέπει να προετοιμαστούν τώρα.

Ποιες εταιρείες θα πρέπει να εφαρμόσουν τα νέα πρότυπα;
Για τη χρήση του 2024 οι Εταιρείες που υπόκεινται ήδη στην οδηγία για μη Χρηματοοικονομική Πληροφόρηση (NFRD). Πρόκειται, ουσιαστικά, για μεγάλες «εταιρείες δημοσίου συμφέροντος» της ΕΕ με εισηγμένους σε ρυθμιζόμενη αγορά τίτλους, πιστωτικά ιδρύματα και ασφαλιστικές εταιρείες με περισσότερους από 500 υπαλλήλους.

Για τη χρήση του 2025, οι μητρικές εταιρείες μεγάλων ομίλων. Οι μεγάλοι όμιλοι είναι όμιλοι που αποτελούνται από μητρικές και θυγατρικές εταιρείες που περιλαμβάνονται σε μια ενοποίηση και πληρούν δύο από τα ακόλουθα κριτήρια: i) σύνολο ισολογισμού που υπερβαίνει τα 20.000.000€, ii) καθαρό κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 40.000.000€ και iii) κατά μέσο όρο περισσότερους από 250 εργαζόμενους κατά τη διάρκεια της χρήσης (σε ενοποιημένη βάση).

Για τη χρήση του 2025, όλες οι «μεγάλες» εταιρείες της ΕΕ που πληρούν δύο από τα ακόλουθα κριτήρια: i) σύνολο ισολογισμού που υπερβαίνει τα 20.000.000 ευρώ, ii) καθαρό κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 40.000.000 ευρώ και iii) κατά μέσο όρο περισσότερους από 250 εργαζομένους κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.
Οι Εισηγμένες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, έχουν ελαφρύτερες απαιτήσεις γνωστοποίησης και δυνατότητα εξαίρεσης έως το 2028.

Σημειώνεται πως η οδηγία CSRD εισάγει ουσιαστικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων σχετικά με τη βιωσιμότητα, με μικρές αποκλίσεις για τις διάφορες εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής. Όλες οι σχετικές γνωστοποιήσεις θα επεκταθούν και στην αλυσίδα αξίας (value chain) της κάθε επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων και των υπηρεσιών, των επιχειρηματικών σχέσεων και της αλυσίδας εφοδιασμού.

Τι περιλαμβάνει η πρώτη δέσμη των νέων προτύπων ESRS;
Η πρώτη δέσμη περιέχει τον κατ’ εξουσιοδότηση νόμο της ΕΚ, ο οποίος ορίζει δύο οριζόντια πρότυπα και δέκα άλλα πρότυπα βιωσιμότητας που θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά τη δημοσίευση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και πληροφοριών εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) των υπόχρεων επιχειρήσεων και οργανισμών.

Ειδικότερα τα 12 πρότυπα που έχουν εκδοθεί περιλαμβάνουν:

Δύο (2) πρότυπα που ισχύουν για όλες τις εταιρείες ανεξαρτήτου κλάδου / τομέα δραστηριοποίησης:

ESRS 1 – Γενικές Απαιτήσεις
ESRS 2 – Γενικές γνωστοποιήσεις
Πέντε (5) Περιβαλλοντικά Πρότυπα

ESRS E1 – Κλιματική αλλαγή
ESRS E2 – Ρύπανση
ESRS E3 – Υδάτινοι και θαλάσσιοι πόροι
ESRS E4 – Βιοποικιλότητα και οικοσυστήματα
ESRS E5 – Χρήση πόρων και κυκλική οικονομία
Τέσσερα (4) Κοινωνικά Πρότυπα

ESRS S1 – Ίδιο εργατικό δυναμικό
ESRS S2 – Λειτουργεί στην αλυσίδα αξίας
ESRS S3 – Επηρεαζόμενες κοινότητες
ESRS S4 – Καταναλωτές και τελικοί χρήστες
Ένα (1) Πρότυπο Εταιρικής Διακυβέρνησης

ESRS G1 – Επιχειρηματική συμπεριφορά
Η Grant Thornton σε πρόσφατη εκδήλωση παρουσίασε τα Νέα Ευρωπαϊκά πρότυπα σύνταξης Απολογισμών ESG (EFRAG ESRS) και πώς επηρεάζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Η σχετική παρουσίαση είναι αναρτημένη στο website της εταιρείας και μπορείτε να τη βρείτε εδώ.

Η Κατερίνα Κατσούλη, ESG & Sustainability Director, Grant Thornton, και Μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων EFRAG Technical Expert Group σημειώνει: «Τα νέα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης EFRAG-ESRS έχουν δομηθεί προκειμένου να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της οδηγίας CSRD σχετικά με τη βιωσιμότητα. Σχετικές γνωστοποιήσεις επεκτείνονται πλέον στην αλυσίδα αξίας της επιχείρησης που έχει τη σχετική υποχρέωση, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων και των υπηρεσιών της, των επιχειρηματικών σχέσεων και της αλυσίδας εφοδιασμού της. Για το λόγο αυτό, η ανάπτυξη Απολογισμών Βιωσιμότητας εξελίσσεται σε ένα απαραίτητο και πολύ χρήσιμο εργαλείο για τις εταιρίες. Η ανάπτυξή του είναι πολύ πιο απαιτητική και θα είναι επιτυχής μόνον κάτω από ένα νέο πλαίσιο συστηματικής δράσης (στρατηγική ESG), καταγραφής και παρακολούθησης όλων των θεμάτων Βιώσιμης Ανάπτυξης».

Διπλή Ουσιαστικότητα
Οι εταιρείες θα πρέπει να αναφέρουν στοιχεία που θεωρούνται σημαντικά, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον αντίκτυπο που έχουν στην Κοινωνία, τον Άνθρωπο και το Περιβάλλον όσο και τα ζητήματα βιώσιμης ανάπτυξης που δημιουργούν οικονομικούς κινδύνους και ευκαιρίες για την ίδια την εταιρεία.

Η διπλή ουσιαστικότητα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας (CSRD). Οι εταιρείες εντός του πεδίου εφαρμογής θα πρέπει πλέον να υποβάλλουν εκθέσεις με διπλή προοπτική σημαντικότητας, ως αποτέλεσμα των κινδύνων και των ευκαιριών βιωσιμότητας, καθώς και του αντίκτυπου της εταιρείας στους ανθρώπους και το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες θα πρέπει να προσδιορίσουν τόσο τον εξωτερικό αντίκτυπο στην κοινωνία και το περιβάλλον, όσο και τον αντίκτυπο στην αξία της επιχείρησης.

Διασφάλιση των στοιχείων βιωσιμότητας: Δημιουργείται η απαίτηση σε επίπεδο ΕΕ για περιορισμένη διασφάλιση (εξωτερική επαλήθευση από τρίτο ανεξάρτητο φορέα) των πληροφοριών σχετικά με τη βιωσιμότητα. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τη CSRD, η Επιτροπή πρέπει να θεσπίσει νομοθεσία για την πρόβλεψη προτύπων περιορισμένης διασφάλισης (1 Οκτωβρίου 2026), καθώς και περαιτέρω νομοθεσία για την πρόβλεψη προτύπων εύλογης διασφάλισης (1 Οκτωβρίου 2028). Η πιστοποίηση διασφάλισης πρέπει να προέρχεται από διαπιστευμένο ανεξάρτητο ελεγκτή ή φορέα πιστοποίησης, διασφαλίζοντας ότι οι πληροφορίες βιωσιμότητας συμμορφώνονται με τα πρότυπα πιστοποίησης που έχουν εγκριθεί από την ΕΕ.

Διαβουλεύσεις σχετικά με τα νέα Πρότυπα ESRS
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε διαβουλεύσεις σχετικά με τα σχέδια προτύπων ESRS που εκδόθηκαν από την EFRAG τον Νοέμβριο του 2022. Στο πλαίσιο των αλλαγών και βελτιώσεων που προτάσεων από φορείς, οργανισμούς και επιχειρήσεις, έχουν πραγματοποιηθεί οι ακόλουθες αξιοσημείωτες αλλαγές στα σχέδια προτύπων που είχαν εκδοθεί προηγουμένως:

Το Πρότυπο για το κλίμα (ESRS E1) ήταν αρχικά υποχρεωτικό για όλες τις οντότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD. Επιπλέον, για όλες τις οντότητες που απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζόμενους, υποχρεωτικές ήταν αρχικά και ορισμένες απαιτήσεις γνωστοποίησης σχετικά με το εργατικό δυναμικό (ESRS S1).

Εθελοντικές πληροφορίες
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε ότι πολλές από τις γνωστοποιήσεις και τα σημεία δεδομένων που ήταν υποχρεωτικά στο πρώτο σχέδιο του ESRS θα πρέπει τώρα να γίνουν εθελοντικά. Αυτά περιλαμβάνουν σχέδια μετάβασης για την προστασία της βιοποικιλότητας (ESRS E4), ορισμένους δείκτες σχετικά με τους «εργαζομένους τρίτων» που περιλαμβάνονται στο εργατικό δυναμικό της ίδιας της επιχείρησης (ESRS S1) και μια εξήγηση του γιατί η επιχείρηση θεωρεί ότι ένα συγκεκριμένο θέμα αειφορίας δεν είναι σημαντικό.

Σταδιακή εισαγωγή
Προβλέπεται η σταδιακή εισαγωγή των επιχειρήσεων σε ορισμένες ενότητες των νέων προτύπων, η οποία έχει στόχο να βοηθήσει ιδιαίτερα τις μικρότερες οντότητες που θα υπόκεινται για πρώτη φορά στις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας.