Αλ. Τσίπρας: Το γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να μεταφερθεί στο… Βερολίνο

«Στην ΕΕ συζητούν για ένα πλαφόν που είναι σχεδόν τρεις φορές πάνω από τη σημερινή τιμή, ίσως θα ήταν καλύτερα να μεταφερθεί η Καγκελαρία στις Βρυξέλλες ή να πάει το γραφείο της κ. Φον Ντερ Λάιεν στο Βερολίνο για να μειωθεί η απόσταση».

Με τη φράση αυτή ο Αλέξης Τσίπρας στηλίτευσε την πρόταση για το πλαφόν, η οποία έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις χωρών ενόψει και του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας.

Κατά την ομιλία του στο Διεθνές Συνέδριο «Circle The Med Forum 2022», ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ανέπτυξε την πρότασή του για την ενεργειακή μετάβαση και για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, με κοινωνικά και οικονομικά δίκαιο τρόπο, τόσο μεταξύ όσο και εντός των χωρών.

«Το κόστος της ενεργειακής μετάβασης και κρίσης πρέπει να επιμεριστεί δίκαια μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών αλλά και στο εσωτερικό των χωρών.

Δεν είναι δυνατόν όλο το ρίσκο, οι προσαυξήσεις, τα χρηματιστηριακά παιχνίδια, όλα να μετακυλίονται στον τελικό καταναλωτή, ενώ οι μεγάλες και εύρωστες επιχειρήσεις να μην αναλαμβάνουν κανένα ρίσκο», είπε χαρακτηριστικά.

Αναφερόμενος ειδικά στη Μεσόγειο, που αποτελεί και το αντικείμενο του συνεδρίου, ο κ. Τσίπρας έδωσε έμφαση στον μεγάλο πλούτο της περιοχής σε πηγές ενέργειας, τον ήλιο και τον άνεμο, εστιάζοντας στις αναγκαίες διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών, κυρίως στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.

«Προτεραιότητα είναι η επένδυση στις αναγκαίες διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών, κυρίως στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και η ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας με νέα διασυνοριακά έργα μεταφοράς που θα διευρύνουν τον ηλεκτρικό χώρο και θα επιτρέψουν την ταχύτερη και ασφαλέστερη ενσωμάτωση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις διασυνδεδεμένες χώρες. Νομίζω ότι εκεί βρίσκεται το μέλλον», επισήμανε.

Τα πιο σημαντικά σημεία από την παρέμβαση στο Συνέδριο:

– H Ανατολική Μεσόγειος αποτελεί hot spot των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης με πολλαπλάσια αύξηση της θερμοκρασίας σε σχέση με την παγκόσμια μεσοσταθμική αύξηση.

Η αβεβαιότητα διευρύνει τις ανισότητες μεταξύ και εντός χωρών που έχουν ξεπεράσει κάθε όριο, διαβρώνουν την κοινωνική συνοχή, αυξάνουν την ανασφάλεια.

Πανδημία και πόλεμος έχουν διαταράξει τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας και οδηγούν σε φρενήρη αύξηση πληθωρισμού, σε ενεργειακή κρίση και σε έλλειψη αγαθών.

– Δεν έχει νόημα να διαπιστώνουμε αλλά να δούμε πώς να δράσουμε εγκαίρως για να αποτρέψουμε τα χειρότερα που έρχονται. Ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί έχει προειδοποιήσει: “είναι αδύνατον να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή χωρίς βαθιά αναδιανομή του πλούτου, εντός χωρών και διεθνώς. Όσοι λένε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει, λένε ψέματα”.

Να εστιάσουμε λοιπόν σ’ αυτό, αλλιώς είναι ανούσια η συζήτηση, θα είμαστε σαν ένας φιλολογικός σύλλογος με τσάι και συμπάθεια.

– Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν είναι ουδέτερη και ανέφελη διαδικασία, απαιτεί δύσκολες αποφάσεις και πόρους.

Η ενεργειακή μετάβαση κοστίζει και κάποιος πρέπει να την πληρώσει. Ποιος; Οι πολλοί που κατέχουν ελάχιστο μέρος του πλούτου του πλανήτη ή οι πολύ πλούσιοι, όσοι κατέχουν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος;

Αν πάμε στο πρώτο, η διαδικασία θα είναι οικονομικά εξοντωτική και θα φέρει ακόμα μεγαλύτερες κοινωνικές εντάσεις, με άνοδο ακροδεξιών μορφωμάτων και αρνητών κλιματικής κρίσης. Αν πάμε στο δεύτερο, η ενεργειακή μετάβαση θα είναι αμοιβαία επωφελής.

– Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η μείωση των ανισοτήτων πρέπει να τεθούν και να αντιμετωπισθούν ταυτόχρονα, διότι η επίτευξη του ενός στόχου ωφελεί τον άλλο.

Ναι, να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής, αλλά να προσφέρουμε ασφάλεια, προστασία και ισχυρό κοινωνικό κράτος, το οποίο όμως από κάπου πρέπει να χρηματοδοτηθεί. Από πού; Από δημόσια ελλείμματα που δημιουργούν χρέη; Το είδαμε αυτό. Άρα η λύση είναι η φορολόγηση υπερκερδών, μεγάλων επιχειρήσεων και υψηλών εισοδημάτων, σε παγκόσμια και εθνική κλίμακα.

– Κάτι αντίστοιχο ισχύει και μεταξύ χωρών, πλούσιων και φτωχών, βορρά και νότου. Για ποια αλληλεγγύη μιλάμε στην ΕΕ; Αντιμετωπίζεται η ενεργειακή κρίση σαν να είναι μόνο πρόβλημα επάρκειας, όχι και κόστους.
Μετά από έξι μήνες συζητούν για πλαφόν σχεδόν τρεις φορές πάνω από τη σημερινή τιμή. Αυτό θα οδηγήσει σε νέα αύξηση της τιμής.

Ίσως θα πρέπει η Καγκελαρία να μεταφερθεί στις Βρυξέλλες ή το γραφείο της κ. Φον Ντερ Λάιεν να πάει στο Βερολίνο για να μειωθεί και η απόσταση μεταξύ τους.

– Η ενεργειακή μετάβαση είναι μονόδρομος, το ερώτημα είναι πώς και με ποιους όρους.

Η αντικατάσταση του άνθρακα στις οικονομίες μας οφείλει να γίνει με φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας και όχι με άλλα ορυκτά καύσιμα. Αυτό μας διδάσκει τόσο η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης όσο και η αποτυχημένη ενεργειακή εξαγγελία της βίαιης απολιγνιτοποίησης χωρίς δικλίδες ενεργειακής ασφάλειας και με ενίσχυση του εισαγόμενου φυσικού αερίου που αποφασίστηκε το 2019.

– Το κόστος της ενεργειακής μετάβασης και κρίσης πρέπει επιμεριστεί δίκαια μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών αλλά και στο εσωτερικό των χωρών.

Δεν είναι δυνατόν όλο το ρίσκο, οι προσαυξήσεις, τα χρηματιστηριακά παιχνίδια, όλα να μετακυλίονται στον τελικό καταναλωτή, ενώ οι μεγάλες και εύρωστες επιχειρήσεις να μην αναλαμβάνουν κανένα ρίσκο.

– Ένας ακόμα κίνδυνος που δεν μπορούμε να παραλείψουμε, είναι η ενεργειακή φτώχεια και ο αποκλεισμός μεγάλων κοινωνικών ομάδων από τη διαδικασία της πράσινης μετάβασης. Καθώς οι πιο αδύναμοι θα παραμένουν εγκλωβισμένοι στα ορυκτά καύσιμα και σε ανασφαλείς περιοχές κατοικίας, οδηγώντας σε αποτυχία ολόκληρο το εγχείρημα της πράσινης μετάβασης.

Το δικαίωμα πρόσβασης στο αγαθό της ενέργειας σήμερα πλήττεται βάναυσα από την υφιστάμενη ενεργειακή κρίση και τις πολιτικές για την αντιμετώπισή της.

Συνεπώς, οι ευρωπαϊκές και οι εθνικές πολιτικές θα πρέπει να διασφαλίζουν την πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια σε προσιτές τιμές και για την κοινωνία και για την οικονομία.

Και παράλληλα να διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξουν εκπτώσεις έναντι των κλιματικών στόχων.

– Από την ενεργειακή μετάβαση υπάρχουν και αναπτυξιακά οφέλη, τα οποία επίσης πρέπει να κατανεμηθούν δίκαια.

Για παράδειγμα, η τεχνολογία επιτρέπει σήμερα τη συγκέντρωση της παραγωγής ενέργειας ώστε κάθε μικρός και μεγάλος καταναλωτής, κάθε νοικοκυριό και μικρομεσαία επιχείρηση, να μπορεί να παράγει την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει με την αξιοποίηση των ΑΠΕ. Για να γίνει αυτό όμως απαιτούνται δημόσιες πολιτικές και δημόσιες επενδύσεις που θα μπορούν να κινητοποιήσουν πολλαπλάσιους επενδυτικούς πόρους. Τέτοιες είναι οι προοδευτικές πολιτικές.

Δυστυχώς, τρία χρόνια τώρα βλέπουμε ότι η μόνη κλίμακα που ευνοείται είναι οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις κι αυτό είναι μία ταξική προσέγγιση σε ένα πολύ μεγάλο ζήτημα που έχουμε μπροστά μας.

– Οι χώρες της Μεσογείου έχουν ένα πολύ μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, πέραν της ομορφιάς τους: το εξαιρετικό δυναμικό σε ανανεώσιμες πηγές, τον ήλιο και τον άνεμο.

Άρα απαιτείται συνεργασία μεταξύ των χωρών, να επενδύσουν στην πράσινη μετάβαση.

Προτεραιότητα η επένδυση στις αναγκαίες διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών, κυρίως στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και η ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας με νέα διασυνοριακά έργα μεταφοράς που θα διευρύνουν τον ηλεκτρικό χώρο και θα επιτρέψουν την ταχύτερη και ασφαλέστερη ενσωμάτωση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις διασυνδεδεμένες χώρες. Νομίζω ότι εκεί βρίσκεται το μέλλον».