Αυτά είναι τα οικονομικά οφέλη από τη μείωση της βλάβης που προκαλεί το κάπνισμα

Η φορολογία στα προϊόντα καπνού πρέπει να συνδέεται με τον βαθμό βλάβης που προκαλούν στην υγεία. Τα αποτελέσματα των πολιτικών μείωσης της βλάβης από τον καπνό είναι άμεσα, αλλά καταγράφονται μετά από μία δεκαετία, στοιχείο που καθιστά δύσκολη την έγκαιρη άσκηση αποτελεσματικής πολιτικής. Αυτό αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε συζήτηση με θέμα “The value of Health Economics perspectives to assess THR“, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του συνεδρίου 5th Scientific Summit Tobacco Harm Reduction, που έγινε στην Αθήνα.

Ο συντονιστής της συζήτησης, καθηγητής Πνευμονολογίας Andrzej Fal (Πολωνία), σχολίασε πως οι χώρες έχουν σημαντικά έσοδα από φόρους για κάπνισμα. Είπε χαρακτηριστικά πως εάν ήταν υπουργός Οικονομικών, θα άφηνε για το μέλλον τη λήψη μέτρων για τη μείωση των επιπτώσεων από το κάπνισμα στην υγεία. «Η οικονομική επίπτωση του καπνίσματος δεν μπορεί να μετρηθεί τώρα, αλλά να εκτιμηθεί σε βάθος χρόνου», σημείωσε.

Επισήμανε πως η μείωση του καπνίσματος που έχει ήδη καταγραφεί, ακολουθείται και από μείωση της βλάβης η οποία είναι ορατή σε έναν βαθμό. Τα στοιχεία από τις ΗΠΑ δείχνουν πως συνοδεύτηκε από μείωση των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα. Χρειάζονται, όμως, 20 έως 30 χρόνια για να αποτυπωθεί πλήρως το θετικό αποτέλεσμα και μέχρι τότε απαιτείται εφαρμογή πολιτικής μείωσης της βλάβης. Ας έχουμε υπόψη μας πως όταν καπνίζεις κλασικά τσιγάρα έχεις πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να είσαι τακτικός καπνιστής, ενώ η πιθανότητα είναι 45% έως 50% όταν χρησιμοποιείς ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Ο κ. Fal υπογράμμισε πως οι φόροι είναι μία σημαντική παράμετρος στην εκστρατεία μείωσης του καπνίσματος, αλλά όχι η μοναδική. Χρειάζεται, παράλληλα, επαγρύπνηση και εκπαίδευση των πολιτών. Το 60% της μικτής τιμής του τσιγάρου στην Πολωνία είναι φόροι. Στην Ιαπωνία, υπάρχει μεγάλη μείωση στον αριθμό των καπνιστών λόγω της φορολογίας, αλλά στην Πολωνία δεν έγινε το ίδιο και η κατανάλωση τσιγάρων παραμένει σταθερή, ενώ η αγορά των νέων προϊόντων ανεβαίνει αργά, παρά τη μεγαλύτερη μείωση στις τιμές τους.

Ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Βερόνα Emanuele Bracco (Ιταλία) ανέφερε πως υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα σε σχέση με το κάπνισμα, βραχυχρόνια και μακροχρόνια. Το όφελος κατά του καπνίσματος αποτυπώνεται σε μία δεκαετία από την εφαρμογή του μέτρου. Οι φόροι μπορούν να έχουν αποτέλεσμα, αλλά ενδέχεται να συνοδευτούν από άλλες επιδράσεις, καθώς υπάρχει διαδραστικότητα στις αγορές. Στη Γαλλία, οι υψηλοί φόροι στα τσιγάρα οδήγησαν σε αύξηση κυκλοφορίας πλαστών και λαθραίων προϊόντων καπνού.

Στην Ιταλία, η κυβέρνηση έχει αυξήσει τους φόρους στα νέα προϊόντα, για να προστατεύσει τα έσοδα. Η πλήρης εξομοίωση των τιμών, ωστόσο, οδηγεί τους ανθρώπους πίσω στην καπνιστική συνήθεια. Ένα άλλο φαινόμενο είναι η διπλή χρήση (τσιγάρο και νέο προϊόν), η οποία αποτελεί έναν πιο αργό τρόπο διακοπής του καπνίσματος.

Ο ερευνητής του Πανεπιστημίου του Έσεξ Yikai Wang (Ηνωμένο Βασίλειο) ξεκαθάρισε πως εκτός από την υγεία, η καπνιστική συνήθεια προκαλεί μεγάλη βλάβη και στην οικονομία. Θεωρεί πως πρέπει να υπάρξουν λιγότεροι φόροι στα νέα προϊόντα, ώστε να λειτουργήσει η μείωση της βλάβης. Όπως είπε, πρέπει να δούμε την αγορά καπνού ως δύο επί μέρους αγορές: τα νέα και τα παλαιά προϊόντα.

Υψηλή φορολογία -είπε- πρέπει να υπάρχει στα προϊόντα που προκαλούν μεγαλύτερη βλάβη. Εάν δεν γίνουν επαρκείς παρεμβάσεις στο θέμα της φορολογίας, υπέρ των νέων προϊόντων, το κλασικό κάπνισμα θα μειώνεται αργά και η χρήση των νέων προϊόντων θα αυξάνεται αργά. Υπάρχει ακόμη χώρος για αύξηση της φορολογίας στα επιβλαβή προϊόντα.

Ο ειδικός στα Οικονομικά της Υγείας Arkadi Sharkov (Βουλγαρία) υπογράμμισε πως στη χώρα του αυξάνονται οι τιμές στα τσιγάρα, αλλά λιγότερο από όσο αυξάνονται στο αλκοόλ. Όπως εξήγησε, το κόστος του καπνίσματος στη χώρα ανέρχεται στο 2,7% του ΑΕΠ. Η οικονομική κρίση αυξάνει την κατανάλωση αλκοόλ και τσιγάρων. Σύμφωνα με τον ομιλητή, το 45% της καπνιστικής συνήθειας σχετίζεται με την ανεργία, ενώ -αν και οι φόροι είναι πολύ υψηλοί στη Βουλγαρία- παραμένει υψηλά και η καπνιστική συνήθεια.