14 ερωτήσεις για τον πληθωρισμό που δεν απαντήθηκαν αρμοδίως

Η κυβέρνηση δια στόματος Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και υπό την πίεση του φαινομένου της αύξησης των τιμών έκανε για πολλοστή αναφορά στην ακρίβεια στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου. «Δεν είναι όλα τέλεια στη χώρα μας, έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε ακόμα. Ξέρουμε ότι η ακρίβεια ‘δαγκώνει’, ειδικά στο σούπερ μάρκετ, αλλά θέλω να ξέρετε ότι θα είμαστε πάνω από το πρόβλημα, στηρίζοντας τους πιο ευάλωτους, με διαρκείς ελέγχους, ώστε να μην υπάρχει καμία ανοχή στην κερδοσκοπία», ανέφερε ο Πρωθυπουργός.

Είχαν προηγηθεί τα μέτρα περί «μόνιμης» πτώσης της τιμής τουλάχιστον 5% από τον περασμένο Νοέμβριο,  η υποχρέωση ανακοίνωσης των ανατιμήσεων προϊόντων από τα σούπερ μάρκετ και η δημοσιοποίηση των τιμών φρούτων και λαχανικών.

Νωρίτερα είχαν παρθεί και άλλα μέτρα τα οποία ισχύουν εδώ και δύο χρόνια, δηλαδή το πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους και το περίφημο καλάθι του νοικοκυριού, που υποτίθεται θα έριχνε τις τιμές στα τρόφιμα.  Μάλιστα, το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους είχε εφαρμοστεί σε ορισμένα αγαθά από την περίοδο του κορονοϊού.

Όλα αυτά τα μέτρα και τα πρόσφατα αποδείχθηκαν για το καλάθι των αχρήστων. Δεν είναι τυχαίο ότι τα στοιχεία της Eurostat διέψευσαν όλα αυτά τα παχιά λόγια καθώς έδειξαν νέα αύξηση του πληθωρισμιού στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο, μάλιστα αρκετά πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Και απέδειξαν την αποτυχία όλων αυτών των μέτρων.

Την Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2024 ο Πρωθυπουργός στο υπουργικό συμβούλιο προανήγγειλε νέα μέτρα κατά της ακρίβειας, τα οποία αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα στις 12.00 ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας ή υπουργός της «ακρίβειας», όπως τον ονομάζουν αρκετοί.

Για να  μην τρέφουμε αυταπάτες ως πολίτες αυτής της χώρας  θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα. Πρώτον ότι ο πληθωρισμός ευνοεί τις επιχειρήσεις, ειδικά αυτές που λειτουργούν σε ολιγοπωλιακές και μονοπωλιακές αγορές. Αρα, μιλώντας από την πλευρά ορισμένων επιχειρήσεων ο πληθωρισμός δημιούργησε μεγάλα κέρδη, τα οποία μπορεί να γίνουν επενδύσεις στη συνέχεια. Δεύτερον ο πληθωρισμός τρώει τα εισοδήματα ειδικά όσων δεν προσαρμόζονται κυρίως των συνταξιούχων και των δημοσίων υπαλλήλων.

Αρα, από την πλευρά των επιχειρήσεων ο πληθωρισμός είχε οφέλη,  ειδικά μετά από μια δεκαετία συρρίκνωσης του επιχειρείν και δημιουργίας ολιγοπωλιακών καταστάσεων σε βασικούς τομείς της οικονομίας, που συνδυάστηκε με την εκρηκτική αύξηση της ζήτησης μετά την περίοδο της πανδημίας. Αυτός ο συνδυασμός συντηρεί τις συνθήκες πληθωρισμού στην Ελλάδα.

Η κυβέρνηση στην πράξη δεν ενδιαφέρθηκε για να αντιμετωπίσει την ακρίβεια, αλλά για να βοηθήσει ορισμένες επιχειρήσεις, όχι όλες. Αυτό δεν είναι κακό, αλλά πρέπει να το παραδεχτούν στην κυβέρνηση και όχι να παίρνουν επιλεκτικά περιοριστικά μέτρα δήθεν για να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια,  φοβερίζοντας ορισμένες επιχειρήσεις.

Πριν από μερικές εβδομάδες στείλαμε ερωτήσεις στον υπουργό Ανάπτυξης, Κώστα Σκρέκα. Πρόκειται για τον ίδιο υπουργό που μέχρι το καλοκαίρι είχε το χαρτοφυλάκιο της ενέργειας και έβλεπε την τιμή του ρεύματος να ανεβαίνει και η κυβέρνηση να δίνει επιδοτήσεις! Ο υπουργός κρύφτηκε και δεν απάντησε στις ερωτήσεις. Αντ΄αυτού βγαίνει καθημερινά στα κανάλια, λέγοντας τα ίδια και τα ίδια και φοβερίζοντας σαν «μπαμπούλας» τις επιχειρήσεις με πρόστιμα. Κάνει δηλαδή ότι μας έχει έχει συνηθίσει ένας άλλος βουλευτής, αλλά του ΣΥΡΙΖΑ, ο Παύλος Πολάκης. Αλλά οι δημοσιογράφοι δεν τον ρωτούν το προφανές: Αφού έχετε πάρει τόσα γιατί οι τιμές δεν υποχωρούν;

Ακολουθούν οι ενδεικτικές ερωτήσεις που διατυπώσαμε στον υπουργό Ανάπτυξης. Από τις μη απαντήσεις καταλαβαίνει και ο μη ειδικός τι έχει πάει λάθος…

Ερωτήσεις

– Σχεδόν κάθε μέρα δηλώνετε στις τηλεοράσεις ότι η Ελλάδα πρωτοστατεί στα μέτρα κατά της ακρίβειας και αναφέρετε το καλάθι του νοικοκυριού και του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους. Η αλήθεια όμως σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι εντελώς διαφορετική ειδικά στα τρόφιμα, δηλαδή σε κατηγορίες προϊόντων που σχετίζονται και με το πλαφόν και με το καλάθι του νοικοκυριού. Αυτό σας έχει προβληματίσει;

– Εχετε σκεφθεί ότι η επιβολή πλαφόν είναι μια λάθος διαδικασία για πολλούς λόγους (ευχαρίστως να αναφέρουμε τους λόγους-σχετικό άρθρο εδώ);

– Η επιβολή του πλαφόν ισχύει σε όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες;

– Ισχύει σε δραστηριότητες που αποδεδειγμένα έχουν ανεβάσει το κόστος ζωής και αποδεδειγμένα οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους συγκεκριμένους κλάδους είχαν τα προηγούμενα δύο χρόνια κέρδη που δεν είχαν τα τελευταία 15 χρόνια μαζί;

– Δηλαδή ισχύει στα διυλιστήρια;

– Ισχύει στην ενέργεια;

– Ισχύει στα δάνεια των τραπεζών;

– Ισχύει στις υπηρεσίες;

– Ισχύει στην παραγωγή τροφίμων ή άλλων αγαθών;

– Πως θέλετε να υποχωρήσει ο πληθωρισμός όταν δεν υπάρχει κανένα μέτρο, κανένας έλεγχος σε όλες αυτές τις δραστηριότητες;

– Το καλάθι του νοικοκυριού σε πόσους κωδικούς εφαρμόζεται;

– Τελευταία και ειδικά μετά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στη ΔΙΜΕΑ αναφέρεστε στη συγκεκριμένη υπηρεσία. Από πόσα άτομα απαρτίζεται η υπηρεσία και τι ακριβώς περιλαμβάνουν οι έλεγχοι;

– H Κυβέρνηση είχε αντιδράσει στον ορισμό ως προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού μιας συνταξιούχου δικαστικού (της κυρίας Βασιλικής Θάνου), ορίζοντας έναν νεώτερο καταρτισμένο επιστήμονα στη θέση αυτή (Ιωάννη Λιανό). Ο άνθρωπος αυτός έφυγε με πολλά παράπονα και στη θέση του ορίσατε μια συνταξιούχο δικαστικό (Μαίρη Σάρπ). Εκτός από το ότι το brain drain συνεχίζεται (ο Λιανός έγινε μέλος του δικαστικού σώματος της βρετανικής αρχής ανταγωνισμού για 8 χρόνια με αμοιβή 400 λίρες ημερησίως) πως σχολιάζετε ότι ακολουθείτε ίδιες τακτικές με τους προηγούμενους;

– Εχετε ενημερωθεί, επίσης ως πολιτικός προϊστάμενος, για τα εμπόδια που βάζουν εταιρείες στους επιθεωρητές της Επιτροπής Ανταγωνισμού όταν κάνουν ελέγχους; Τι έχετε κάνει γι΄αυτό;

– Τι έχει συμβεί με τους ελέγχους της Επιτροπής Ανταγωνισμού στις τράπεζες κι έχει καθυστερήσει το πόρισμα τέσσερα χρόνια; Εχετε ενημερωθεί ως πολιτικός προϊστάμενος;

Μία απάντηση 

Η μόνη ερώτηση που απαντήθηκε   – όχι από τον υπουργό  – αλλά από τις εξελίξεις είναι η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού που αφορά στην επιβολή του προστίμου στις τράπεζες.

Το φαινόμενο του ολιγοπωλίου στις τράπεζες

Τις προηγούμενες ημέρες, η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε νέα αύξηση επιτοκιακού κέρδους από τις τράπεζες για το μήνα Νοέμβριο (σ.σ. είναι το περιθώριο κέρδους των τραπεζών). Δηλαδή οι τράπεζες μπορούν να ανεβάζουν το περιθώριο κέρδους τους, το οποίο είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη (σ.σ. παρά την πτώση των spreads  λόγω επενδυτικής βαθμίδας). Και η αύξηση του επιτοκιακού κέρδους οδηγεί εκ του ασφαλούς σε άνοδο των τιμών των μετοχών στο Χρηματιστήριο. Όμως, η κυβέρνηση υποτίθεται ότι ψήφισε νομοσχέδιο για να ανοίξει η αγορά των δανείων και να μειωθούν τα περιθώρια κέρδους των τραπεζών και κατ΄επέκταση η επιβάρυνση στην οικονομία. Είναι όμως έτσι;

Ούτε αυτό είναι αληθές. Πρόκειται και αυτό για επικοινωνιακό τέχνασμα γιατί δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο, παρά μόνο εάν υπάρξει ανταγωνισμός στις τράπεζες. Αλλά οι τράπεζες δεν είναι διατεθημένες να πυροβολήσουν τα πόδια τους, ειδικά όταν βλέπουν τις τιμές των  μετοχών να αυξάνονται.

Καταλήγοντας να δώσουμε μία ελπίδα για επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου του δείκτη τιμών καταναλωτή – όχι από τον Μάρτιο που είπε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών Όμηρος Τσάπαλος (σ.σ. μέχρι οι υπουργοί έλεγαν ότι ο πληθωρισμός πέφτει… ) –  αλλά από τον τρέχοντα μήνα Ιανουάριο. Ο λόγος είναι απλός. Οι εταιρείες ενέργειας αναγκάστηκαν να δώσουν καλύτερες τιμές ρεύματος γιατί ευτυχώς υποχώρησαν οι διεθνείς τιμές φυσικού αερίου από τις οποίες εξαρτάται η παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα.

Χρήστος Ιωάννου
[email protected]